#Maqola
Mutolaa (Shayx Ali Tantoviy)
Barcha yoqimli narsalarni tajribada sinadim. Kitob bilan xoli qolishdan ko‘ra huzurbaxshini topmadim. Insonlarning o‘ziga xos istak va qiziqishlari bor. Mutolaaga bo‘lgan rag‘bat va qiziqish ularning eng afzalidir. Bu gaplar o‘quvchi, o‘qituvchi, tabib, uyidagi ayol, musofir va muqimlarga tegishli.
Agar o‘quvchi maktab darslariga cheklanib, kitob mutolaa qilmasa olim bo‘la olmaydi. Maktab darslari nima o‘zi? O‘quvchining maktabda o‘qiydigan narsalari misoli to‘y qilishni istab, to‘y taomini tanlash maqsadida oshxonaga kirgan kishiga o‘xshaydi. Undan bir luqma, bundan bir luqma totib ko‘radi. Rangi yoqsa uni sotib oladi. O‘quvchi maktabda o‘zi qiziqqan, tabiati moyil bo‘lgan fanni bilish uchun tarixdan, matematikadan, grammatikadan va kimyodan bir luqma totib ko‘rib, keyin uni qabul qiladi. Agar o‘quvchi maktabdagi darsga cheklansa hech narsa hosil qilmaydi. Chunki bir luqma ochni to‘ydirmaydi.
O‘quvchilar mutolaaga odatlansinlar. Uni yengil, oson kitoblardan boshlasinlar.
Oʻquvchi har kuni besh sahifa oʻqish bilan mutolaaga koʻniksin. Uni hech tark qilmasin. Men yarim asrdan buyon kunlik oʻrta hisobda yigirma balki ellikdan kam boʻlmagan sahifa kitob oʻqiyman. Oʻzingiz hisoblang. Kunlik yigirma sahifaning yigʻindisi ellik yilda qanchaga yetadi? Uch milliondan koʻproq.
Hayron boʻlmang. Bundan ortiq oʻqiydigan insonlar koʻp. Masalan: Aqqodni bilaman, u undan ham koʻp oʻqiydi.
Oʻtgan ulamolar ichida oʻqiganlari emas, yozganlari ellik ming sahifaga yetganlari boʻlgan.
Mutolaa o‘quvchi va o‘qituvchini birinchi navbatdagi zaruriy ishidir. O‘qituvchi maktabda ta’lim beradigan narsalarga cheklanib, bilimini chuqurlashtirish, ilmini oshirish uchun mutolaa qilmas ekan karvondan ortda qolib ketadi. O‘quvchilar orasida darsini yodlab oladigan bo‘ladi. Mutolaa tabiblar uchun, aniqlangan kasalliklarni, davolash yo‘llarida uchraydigan narsalarni va yangi dorilarni bilish uchun zaruriydir. Din peshvosiga dunyoda sodir bo‘ladigan narsalarda Allohning hukmi qanday bo‘lishini bilish uchun zaruriydir. Dunyo olimlariga dini hukmlari va sir-asrorlarini bilish uchun zaruriydir. Biror yurt taraqqiyoti darajasini bilishni istasak, unda sotilayotgan kitoblar soniga qaraylik.
«Muhimi yaxshi kitob tanlash. Kitoblar ovqatga o‘xshaydi. Uni foydali va zararlisi bor. Ba’zisi foydali ozuqa va ba’zisi o‘ta yog‘li, foydasi ko‘p, lekin nafs xushlamaydigan bo‘ladi. Shirin, ishtaha ochuvchi taom bo‘ladi, lekin u foydali bo‘lmaydi. Ba’zi ovqatlar zahri qotil bo‘ladi. Yana zaharli lekin shirin parda bilan o‘ralgan bo‘ladi. Kim ustidagi mazasiga aldansa ichidagi zahri uni o‘ldiradi! Kim topgan narsasini achchiq-chuchuk, issiq va sovuqligini aralashtib yesa me’da va ovqatni yomon hazm qilish dardiga yo‘liqadi. Kim hamma narsani o‘qiyversa unda aqliy hazmni buzilishi paydo bo‘ladi.
Kitoblarning jannatga kirgizadigani bo‘ladi. Do‘zaxga kirgizadigani bo‘ladi. O‘quvchi hushyor bo‘lsin. Ishonchli ustoz va ulamolardan so‘rasin. Bo‘lmasa mutolaani tark qilgan yaxshi.
Yoshligimizda, bizning zamonda bu televizor, radio degan narsalar bo‘lmagan. O‘sha narsalar hali ixtiro qilinmagandi. Ovozli videolar bo‘lmagan. Bizning ovunchimiz faqat kitob bo‘lardi. Bunaqangi rasmli nashrlar yo‘q edi. Vaqt o‘tkazish uchun yengilroq narsa o‘qishni istasak “Qisosu Antara”, “Hamzatu al bahlavan”, “Al malikatu zatul himma”, “Siyrotu Bani Hilol” va shunga o‘xshash chavandozlik hikoyalarini o‘qirdik. So‘ng odob kitoblarini o‘qishni boshlardik. “Al ag‘oniy”ni (yigirma nechadir jildli) hammasini ikki yozgi ta’tilda o‘qib chiqqanman. Men o‘shanda o‘rta maktabning birinchi sinfida o‘qirdim. Undagi hamma narsani tushunmaganman, yarmini ham tushunmaganman. Lekin, o‘qiganman. Undagi xabarlarning ko‘pi xotiramda muhrlanib qolgan. Ancha vaqt bo‘lgani, xotiram zaiflashgani bilan hamon yodimda turadi».
📚 @raqamli_kutubxona
Mutolaa (Shayx Ali Tantoviy)
Barcha yoqimli narsalarni tajribada sinadim. Kitob bilan xoli qolishdan ko‘ra huzurbaxshini topmadim. Insonlarning o‘ziga xos istak va qiziqishlari bor. Mutolaaga bo‘lgan rag‘bat va qiziqish ularning eng afzalidir. Bu gaplar o‘quvchi, o‘qituvchi, tabib, uyidagi ayol, musofir va muqimlarga tegishli.
Agar o‘quvchi maktab darslariga cheklanib, kitob mutolaa qilmasa olim bo‘la olmaydi. Maktab darslari nima o‘zi? O‘quvchining maktabda o‘qiydigan narsalari misoli to‘y qilishni istab, to‘y taomini tanlash maqsadida oshxonaga kirgan kishiga o‘xshaydi. Undan bir luqma, bundan bir luqma totib ko‘radi. Rangi yoqsa uni sotib oladi. O‘quvchi maktabda o‘zi qiziqqan, tabiati moyil bo‘lgan fanni bilish uchun tarixdan, matematikadan, grammatikadan va kimyodan bir luqma totib ko‘rib, keyin uni qabul qiladi. Agar o‘quvchi maktabdagi darsga cheklansa hech narsa hosil qilmaydi. Chunki bir luqma ochni to‘ydirmaydi.
O‘quvchilar mutolaaga odatlansinlar. Uni yengil, oson kitoblardan boshlasinlar.
Oʻquvchi har kuni besh sahifa oʻqish bilan mutolaaga koʻniksin. Uni hech tark qilmasin. Men yarim asrdan buyon kunlik oʻrta hisobda yigirma balki ellikdan kam boʻlmagan sahifa kitob oʻqiyman. Oʻzingiz hisoblang. Kunlik yigirma sahifaning yigʻindisi ellik yilda qanchaga yetadi? Uch milliondan koʻproq.
Hayron boʻlmang. Bundan ortiq oʻqiydigan insonlar koʻp. Masalan: Aqqodni bilaman, u undan ham koʻp oʻqiydi.
Oʻtgan ulamolar ichida oʻqiganlari emas, yozganlari ellik ming sahifaga yetganlari boʻlgan.
Mutolaa o‘quvchi va o‘qituvchini birinchi navbatdagi zaruriy ishidir. O‘qituvchi maktabda ta’lim beradigan narsalarga cheklanib, bilimini chuqurlashtirish, ilmini oshirish uchun mutolaa qilmas ekan karvondan ortda qolib ketadi. O‘quvchilar orasida darsini yodlab oladigan bo‘ladi. Mutolaa tabiblar uchun, aniqlangan kasalliklarni, davolash yo‘llarida uchraydigan narsalarni va yangi dorilarni bilish uchun zaruriydir. Din peshvosiga dunyoda sodir bo‘ladigan narsalarda Allohning hukmi qanday bo‘lishini bilish uchun zaruriydir. Dunyo olimlariga dini hukmlari va sir-asrorlarini bilish uchun zaruriydir. Biror yurt taraqqiyoti darajasini bilishni istasak, unda sotilayotgan kitoblar soniga qaraylik.
«Muhimi yaxshi kitob tanlash. Kitoblar ovqatga o‘xshaydi. Uni foydali va zararlisi bor. Ba’zisi foydali ozuqa va ba’zisi o‘ta yog‘li, foydasi ko‘p, lekin nafs xushlamaydigan bo‘ladi. Shirin, ishtaha ochuvchi taom bo‘ladi, lekin u foydali bo‘lmaydi. Ba’zi ovqatlar zahri qotil bo‘ladi. Yana zaharli lekin shirin parda bilan o‘ralgan bo‘ladi. Kim ustidagi mazasiga aldansa ichidagi zahri uni o‘ldiradi! Kim topgan narsasini achchiq-chuchuk, issiq va sovuqligini aralashtib yesa me’da va ovqatni yomon hazm qilish dardiga yo‘liqadi. Kim hamma narsani o‘qiyversa unda aqliy hazmni buzilishi paydo bo‘ladi.
Kitoblarning jannatga kirgizadigani bo‘ladi. Do‘zaxga kirgizadigani bo‘ladi. O‘quvchi hushyor bo‘lsin. Ishonchli ustoz va ulamolardan so‘rasin. Bo‘lmasa mutolaani tark qilgan yaxshi.
Yoshligimizda, bizning zamonda bu televizor, radio degan narsalar bo‘lmagan. O‘sha narsalar hali ixtiro qilinmagandi. Ovozli videolar bo‘lmagan. Bizning ovunchimiz faqat kitob bo‘lardi. Bunaqangi rasmli nashrlar yo‘q edi. Vaqt o‘tkazish uchun yengilroq narsa o‘qishni istasak “Qisosu Antara”, “Hamzatu al bahlavan”, “Al malikatu zatul himma”, “Siyrotu Bani Hilol” va shunga o‘xshash chavandozlik hikoyalarini o‘qirdik. So‘ng odob kitoblarini o‘qishni boshlardik. “Al ag‘oniy”ni (yigirma nechadir jildli) hammasini ikki yozgi ta’tilda o‘qib chiqqanman. Men o‘shanda o‘rta maktabning birinchi sinfida o‘qirdim. Undagi hamma narsani tushunmaganman, yarmini ham tushunmaganman. Lekin, o‘qiganman. Undagi xabarlarning ko‘pi xotiramda muhrlanib qolgan. Ancha vaqt bo‘lgani, xotiram zaiflashgani bilan hamon yodimda turadi».
📚 @raqamli_kutubxona