ONA TILI_Qarshi Nurziyo 𝙄𝙗𝙧𝙤𝙝𝙞𝙢 𝙌𝙖𝙮𝙪𝙢𝙤𝙫

📌Tobe bogʻlanish
2ga boʻlinadi:
1.Tobe boʻlak—soʻroqqa javob boʻlib keluvchi qism Masalan, shirin olma birikmasida shirin soʻzi tobe boʻlak hisoblanadi.
2.Hokim boʻlak —soʻroq bogʻlanib kelgan qism .Masalan,maktabning bogʻi birikmasida bogʻi soʻzi hokim boʻlak hisoblanadi.


📌SOʻZ BIRIKMASI.OTLI VA FEʼLLI BIRIKMALAR

Bir soʻzning boshqa soʻzga maʼlum grammatik vositalar (grammatik qoʻshimchalar,yordamchi soʻzlar)va maʼno jihatdan bogʻlanishi grammatik bogʻlanish hisoblanadi.Masalan,Bogʻlarda mevalar qiygʻos pishgan gapida bogʻlarda soʻzi pishgan soʻziga -da kelishik qoʻshimchasi yordamida bogʻlanyapti yoki onam uchun oldim birikmasida uchun koʻmakchisi yordamida bogʻlangan .
Soʻz birikmasi hokim soʻzning qaysi turkumga oid soʻzlar bilan ifodalanishiga koʻra ikki guruhga boʻlinadi:otli soʻz birikmasi, feʼlli soʻz birikmasi.
❗️Otli soʻz birikmasi— hokim soʻz ot va otlashgan soʻzlar bilan ifodalanadi:
Ot bilan:yaxshi kayfiyat
Sifat bilan:guldan nozik
Son bilan:qizlarning biri
Olmosh bilan:Nargizaning oʻzi
Ravish bilan:tovushdan tez
Taqlid soʻz:qushlarning chugʻur-chugʻuri

❗️Feʼlli soʻz birikmasi — hokim soʻz feʼl bilan ifodalanadi:
Ravishdosh bilan:kitobni oʻqimoq
Sifatdosh bilan:xatni yozgan
Harakat nomi:uyga bormoq
Sof feʼl:sheʼrni yodladi

@ona_tili

📚Modal so'zlar

Modal so'zlar – ifodalanayotgan fikrga so'zlovchining turli munosabatlarini (ishonch, gumon, achinish) bildiruvchi so'zlardir.

📚Fikrning aniqligini ifodalaydigan modal so`zlar:
▪️a) fikrning rostligi tasdiqlanadi: darhaqiqat, haqiqatan, haqiqatda, filhaqiqat (arx.);
▪️b) fikrning qat’iyligi ta’kid­lanadi: shubhasiz, shaksiz, so'zsiz
▪️c) ang­latilayotgan voqelikning yuzaga kelishi tabiiy ekanligini bildiradi: tabiiy, o'z-o'zidan.
▪️d) fikrning chinligi eslatiladi: to'g'ri, hoynahoy, muhaqqaq (arxaik), aslida, darvoqe, rostdan.

📚 Fikrning noaniqligini ifodalaydigan modal so'zlar:
▪️a) fikrning taxminiyligini bildiradi: shekilli, chamasi, cho­g'i;
▪️b) fikrning gumonli ekanligini bildiradi: ehtimol, balki;
▪️c) fikrning tusmolli ekanini bildiradi: aftidan;
▪️d) fikrning chinligiga gumon ham, ishonch ham bildiradigan: har holda, har qalay.

📚 Fikrning tartibi: avvalo, avvalambor, birinchidan, ikkinchidan.
📚 Fikrning dalillanishi: masalan, jumladan
📚 Xulosa: xullas, demak, nihoyat, xullas kalom.
📚 Achinish: afsus, attang, esiz.
📚 Zaruriyat: kerak, zarur, lozim.
📚 Quvonch: xayriyat.
📚 Mavjudlik va mavjud emaslik: bor, yo'q.

❗️Modal so'zlarning ko'pchiligi mustaqil so'zlardan o'sib chiqqan.
Masalan:
▪️1) ot turkumidan: aftidan, haqiqatan, mazmuni, ehtimol, darhaqiqat;
▪️2) sifatdan: yaxshi(ki), to'g'ri, so'zsiz, shubhasiz, tabiiy;
▪️3) ravishdan: nachora, nahot;
▪️4) bog'lovchidan: ayniqsa, aksincha.
▪️5) so'z birikmasidan: har qalay, har hol­da;

📚Modal so'zlar sof va vazifadosh modal so'zlarga bo'linadi.
▪️Haqiqatan, darhaqiqat, afsuski, attang, albatta, shekilli, avvalo, xullas, masalan so'zlari sof modal so'zlar hisoblansa, modal ma’noda ham qo'llanadigan aftidan, chamasi, balki, ehtimol, shubhasiz kabi so'zlar vazifadosh modal so'zlar hisoblanadi

@ona_tili

#Eslab_qoling

⚖SOF VA VAZIFADOSH KO‘MAKCHILAR

🔰 Sof ko‘makchilar :

✅ Bilan, (-la,ila,birla)
✅ sari,
✅ sayin,
✅ uchun, (-chun)
✅ kabi,
✅ qadar,
✅ singari,
✅ uzra,
✅ tufayli,
✅ haqida  

🔰 Vazifadosh ko‘makchilar:

✅ ost, (otdan o‘tgan)
✅ yon, (otdan o‘tgan)
✅ ust,  (otdan o‘tgan)
✅ old,  (otdan o‘tgan)
✅ orqa,  (otdan o‘tgan)
✅ ro‘para,  (otdan o‘tgan)
✅ qosh  (otdan o‘tgan)

✅ oldin, ( ravish so‘z turkumidan)
✅ avval, ( ravish so‘z turkumidan)
✅ keyin, ( ravish so‘z turkumidan)
✅ so‘ng, ( ravish so‘z turkumidan)
✅ tomon ( ravish so‘z turkumidan)

✅ bo‘ylab, (fe’l so‘z turkumidan)
✅ qarab,   (fe’l so‘z turkumidan)
✅ ko‘ra,   (fe’l so‘z turkumidan)
✅ deya,   (fe’l so‘z turkumidan)
✅ deb,   (fe’l so‘z turkumidan)
✅ atab  (fe’l so‘z turkumidan)


@ona_tili