БИСМИЛЛАҲ [СУВ]
Бизни ҳожатимизга ишлатадиган сувни Аллоҳ таоло океан, денгиз шаклида сақлаб беради. Сув битта жойда турувурадиган нарса бўлгани учун ачиб қолмаслик учун унинг ичларига тузларни тўлдириб ташлайди. Биласиз туз қўшилган нарса ачимайди. Аммо туз қўшилган гўштингиз туриб қолиб барибир сасиганидек у денгизнинг ичида, океаннинг ичида кечасию, кундузи миллиард-миллиард жониворлар ўлиб кетяпти. Сасиб кетиши керак сув бор, туз бор, у сувга Аллоҳ таоло мавж бериб "тўлқин" ҳакаратлантириб қўйгани учун у сув ачиб қолмайди.
Аллоҳ таоло сувни бизга шундай қилиб етказиб берди. Она булут бўлади, она булутики ичида сув йўқ бўм-бўш булутни Аллоҳ таоло денгиз билан океаннинг тепасига шундай олиб келади. Ичидаги ҳалиги шўр сув инсони бевосита тўғри фойдаланаман деса уни олиб кела олмасти. Аввало у денгиз сувни олиб кела олмайди, иккинчида у шўр сувни ича олмас эди. Лекин Аллоҳ таоло тепага булутни олиб келиб ширин-ширин чучук сувларни олдирдию, денгиз ичига туз сувларни қолдириб қўйди.
Сизнинг қадамингиз етмайдиган, сизнинг ҳаёлингизга етмайдиган тарзда тезликта, булар дунёнинг қаерида банданинг ҳожати этса бориб ёғдириб-ёғдириб берувради. Энди тепамизда ёғдириб қўйган ёмғирни, йерларни кўкартиргандан кейин ўзимиз ичадиган қисмига келганда сақлаб қўйишга бизнинг имконимиз бўлмаганлиги учун, Аллоҳ таоло қор шаклида, қаттиқ бир шаклида тоғнинг тепасига гўзал, чиройли қилиб ёғдириб қўйди. Кўринишидан тоғга ҳусн бўлиб турган шу нарса, аслида сиз билан менинг ҳожатим учун турган нарса.
Энди тоғнинг тепасига қуёшни чиқазиб таг қисмни еритиб, ариқча қилиб эшигингиз тагига оқизиб олиб келиб қўйди. Бунга сиз ҳеч қанақанги ҳизмат қилганингиз йўқ. Ўша кўринишда турган тоғларнинг тепасида гўзал бўлиб турган қорларни, Аллоҳ таоло ҳар бир далаларнинг тепасига ёғдириб қўйса бўлмасмиди. Йўқ, бу ерда ҳам тоғнинг тепасида туришнинг ҳам, сиз билан менинг маслаҳатим бор, бу ҳар ифлос қиладиган нарса ифлос қилмайди. Ит бориб ифлос қилмайди, одам бориб босиб ташламайди. Шу тепада ғубор ҳам, чанг ҳам тегмайди, чиройли бўлиб туради.
27. «Ва Биз унда юксак тоғлар қилдик ва сизларни зилол сув билан суғордик». [77-27]
Оқиб-оқиб сой бўлиб эшигингиз тагига оқиб бўлиб келяпти, ариқ бўлиб ҳам келяпти. Сиз бу ернинг юзидан кўриниши. Гоҳида Аллоҳ таоло ернинг у табақасидан, бу табақасига ўтказиб-ўтказиб филтрлаб қаерга турба қоқсангиз эшигингиз тагидан сув чиқиб турибди. Буларга сиз нима ҳизмат қилдингиз? На борса, сиз қилган ҳизмат 10 метрлик пластмасса турба қўйдингиз ва ковлайдиган одам ёки машина олиб келдингиз лекин шу қилган арзимас ишимиз учун қанча кун қийналамиз. Лекин Аллоҳ таолонинг бу маҳлуқотларининг катта-катта мавжудотларининг қилган ҳизматнинг олдида сиз билан бизнинг ҳизматларимиз аслида ҳизмат деб айтишга ҳижолат бўласиз дейди Тақий Усмоний.
Энди шунчаа маҳлуқотлар ҳизмат қилиб сувни ёнингизга олиб келди. Қандай қилиб бу келтирган зотнинг номини айтмастан ичворасан? Энди сен бу сувни ичдинг, томоғингдан ўтиб кетди. Энди бу ердаги ҳизматларни кўз билан кўрса, ақл билан уни олса бўлади, аммо ичкарига ўткандан кейин ҳизматни ҳай-ҳай одамнинг ақли ҳайрон дейди, ақлларни лол қолдиради, у ердаги ҳизматлар. Аллоҳ таоло бу берган неъматини бир ўйлагин. Инсони бармоғидаги ҳар битта зарра-зарра жойларига сув керак бўлади.
45. «Аллоҳ ҳамма жониворни сувдан яратди».[24-45]
Ҳамма нарсага ҳаёт, тириклик фақат сувдан бўлади. Энди баданингизнинг ҳар битта қисмига, ҳатто тирноғингиз остига, ҳатто тукнинг остига сув етиб бормаса қуриб қолади. Банда ўша азоларининг остига, ичкарида ишлайдиган органларига қачон сув керак бўладию қанча керак бўлади, буни билмайди.
Энди Аллоҳ таоло қачон сув керак бўлиши кераклигини билиш учун чанқоқлик деган бир неъматни беради. Бу сув керак бўлиши бу ўзи бир сигнал. Сиз билан ман кўзимизга чанқоқлик мусибатга уҳшайди, йўқ ўша сув керак бўлади, ичкарига у фақат лаб қўриб қолиб, томоқ қуриб қолиб огоҳлантириб қўяди ҳалос.
Бизни ҳожатимизга ишлатадиган сувни Аллоҳ таоло океан, денгиз шаклида сақлаб беради. Сув битта жойда турувурадиган нарса бўлгани учун ачиб қолмаслик учун унинг ичларига тузларни тўлдириб ташлайди. Биласиз туз қўшилган нарса ачимайди. Аммо туз қўшилган гўштингиз туриб қолиб барибир сасиганидек у денгизнинг ичида, океаннинг ичида кечасию, кундузи миллиард-миллиард жониворлар ўлиб кетяпти. Сасиб кетиши керак сув бор, туз бор, у сувга Аллоҳ таоло мавж бериб "тўлқин" ҳакаратлантириб қўйгани учун у сув ачиб қолмайди.
Аллоҳ таоло сувни бизга шундай қилиб етказиб берди. Она булут бўлади, она булутики ичида сув йўқ бўм-бўш булутни Аллоҳ таоло денгиз билан океаннинг тепасига шундай олиб келади. Ичидаги ҳалиги шўр сув инсони бевосита тўғри фойдаланаман деса уни олиб кела олмасти. Аввало у денгиз сувни олиб кела олмайди, иккинчида у шўр сувни ича олмас эди. Лекин Аллоҳ таоло тепага булутни олиб келиб ширин-ширин чучук сувларни олдирдию, денгиз ичига туз сувларни қолдириб қўйди.
Сизнинг қадамингиз етмайдиган, сизнинг ҳаёлингизга етмайдиган тарзда тезликта, булар дунёнинг қаерида банданинг ҳожати этса бориб ёғдириб-ёғдириб берувради. Энди тепамизда ёғдириб қўйган ёмғирни, йерларни кўкартиргандан кейин ўзимиз ичадиган қисмига келганда сақлаб қўйишга бизнинг имконимиз бўлмаганлиги учун, Аллоҳ таоло қор шаклида, қаттиқ бир шаклида тоғнинг тепасига гўзал, чиройли қилиб ёғдириб қўйди. Кўринишидан тоғга ҳусн бўлиб турган шу нарса, аслида сиз билан менинг ҳожатим учун турган нарса.
Энди тоғнинг тепасига қуёшни чиқазиб таг қисмни еритиб, ариқча қилиб эшигингиз тагига оқизиб олиб келиб қўйди. Бунга сиз ҳеч қанақанги ҳизмат қилганингиз йўқ. Ўша кўринишда турган тоғларнинг тепасида гўзал бўлиб турган қорларни, Аллоҳ таоло ҳар бир далаларнинг тепасига ёғдириб қўйса бўлмасмиди. Йўқ, бу ерда ҳам тоғнинг тепасида туришнинг ҳам, сиз билан менинг маслаҳатим бор, бу ҳар ифлос қиладиган нарса ифлос қилмайди. Ит бориб ифлос қилмайди, одам бориб босиб ташламайди. Шу тепада ғубор ҳам, чанг ҳам тегмайди, чиройли бўлиб туради.
27. «Ва Биз унда юксак тоғлар қилдик ва сизларни зилол сув билан суғордик». [77-27]
Оқиб-оқиб сой бўлиб эшигингиз тагига оқиб бўлиб келяпти, ариқ бўлиб ҳам келяпти. Сиз бу ернинг юзидан кўриниши. Гоҳида Аллоҳ таоло ернинг у табақасидан, бу табақасига ўтказиб-ўтказиб филтрлаб қаерга турба қоқсангиз эшигингиз тагидан сув чиқиб турибди. Буларга сиз нима ҳизмат қилдингиз? На борса, сиз қилган ҳизмат 10 метрлик пластмасса турба қўйдингиз ва ковлайдиган одам ёки машина олиб келдингиз лекин шу қилган арзимас ишимиз учун қанча кун қийналамиз. Лекин Аллоҳ таолонинг бу маҳлуқотларининг катта-катта мавжудотларининг қилган ҳизматнинг олдида сиз билан бизнинг ҳизматларимиз аслида ҳизмат деб айтишга ҳижолат бўласиз дейди Тақий Усмоний.
Энди шунчаа маҳлуқотлар ҳизмат қилиб сувни ёнингизга олиб келди. Қандай қилиб бу келтирган зотнинг номини айтмастан ичворасан? Энди сен бу сувни ичдинг, томоғингдан ўтиб кетди. Энди бу ердаги ҳизматларни кўз билан кўрса, ақл билан уни олса бўлади, аммо ичкарига ўткандан кейин ҳизматни ҳай-ҳай одамнинг ақли ҳайрон дейди, ақлларни лол қолдиради, у ердаги ҳизматлар. Аллоҳ таоло бу берган неъматини бир ўйлагин. Инсони бармоғидаги ҳар битта зарра-зарра жойларига сув керак бўлади.
45. «Аллоҳ ҳамма жониворни сувдан яратди».[24-45]
Ҳамма нарсага ҳаёт, тириклик фақат сувдан бўлади. Энди баданингизнинг ҳар битта қисмига, ҳатто тирноғингиз остига, ҳатто тукнинг остига сув етиб бормаса қуриб қолади. Банда ўша азоларининг остига, ичкарида ишлайдиган органларига қачон сув керак бўладию қанча керак бўлади, буни билмайди.
Энди Аллоҳ таоло қачон сув керак бўлиши кераклигини билиш учун чанқоқлик деган бир неъматни беради. Бу сув керак бўлиши бу ўзи бир сигнал. Сиз билан ман кўзимизга чанқоқлик мусибатга уҳшайди, йўқ ўша сув керак бўлади, ичкарига у фақат лаб қўриб қолиб, томоқ қуриб қолиб огоҳлантириб қўяди ҳалос.