#yugurik_xayol
Great equalizer
Sotsial media “buyuk tenglashtiruvchi”. Hammani tenglashtirib qo‘yadi u. Unda olimu omi teng gaplashadi. Bahslar natijasini asoslilik emas, baland ovozlik “hal qiladi”. Ovoz baland bo’lishi uchun esa baland prestij kerak. Sotsial mediada prestij qozonish shartlari esa noboproq. (O‘zimga yoqmaganidan shunday deyapman. 😊)
Kim ko‘proq prestijga ega bo‘ladi, ya’ni influenser bo‘ladi? Eng ko‘p followeri bor, eng ko‘p layk yig‘adigan, postlari eng ko‘p ulashiladiganlar. Kimlar o‘sha — ko‘proq odamlarga yoqadigan, ularni qiziqtiradiganlar.
Kechirasiz-u, ommaning aksar qismi johil bo‘ladi. Johillar kimni influenserga aylantirishi mumkin? O‘ziga o‘xshagan, o‘zi kabi tushunadiganlarni, tabiiy. Demak, omma o‘zi kabi johil, ammo shuhratparast, serambitsiya bo‘lgan odamni mashhurga aylantiradi. Qarabsizki, o‘sha influenser bilan hamma hisoblashadigan bo‘ladi, zero aholi orasidagi mashhurlik uni ta’sirli shaxsga aylantiradi. So‘ng uni nisbatan o‘qimishliroq davralarda, boshqaruv doiralarida ham o‘ralashib yurganini ko‘ramiz. Hatto o‘qimishliroq odamlar ham beixtiyor o‘sha influenserga taqlid qilib qoladi. Nega? Javobi oddiy: u mashhur, muvaffaqiyatli, omma taniydigan, xullas, bu tomoni prestige bias. Muvaffaqiyatlimi, demak, to‘g‘ri yo’lda.
Qarabsizki, sotsial media odamlarni tenglashtiradi — didini, qiziqishini, qadriyatini. Chunki hamma — kattayu kichik, yoshu qari, avomu xos ergashadigan role model’larni saviyasiz omma yaratadi va ular orqali maqomlar tenglashadi. O‘rtamiyonalar qarichi influenser orqali butun jamiyat qarichiga aylanadi.
Bu bilan influenserlarning hammasi johil demoqchi emasman. Ammo u o‘z maqomini saqlash uchun ko‘pchilikka yoqadigan imij yaratishga majbur. Aks holda, followeri biror 10 mingdan (bizda) keskin ortib ketishi qiyin.
Qadriyatlarimizni kim yo nima belgilayotganiga qarashimiz lozim. Hech kim o‘z-o‘zidan omma oldida “role model” bo‘lib qolmaydi. U ham qandaydir mezon, qandaydir qadriyat asosida shu maqomga erishadi. Masala ana shunda: ba’zan nobop mezonlar asosida role model paydo bo‘ladi va shu model o‘sha mezonlarni yanada kuchaytiradi. U tomoni fosid doira (vicious circle).
PS. Ba’zida tuyqus kelgan fikr yo xayolni yozib ketaman, aybga buyurmaysiz.
@khurshidyuldosh
Great equalizer
Sotsial media “buyuk tenglashtiruvchi”. Hammani tenglashtirib qo‘yadi u. Unda olimu omi teng gaplashadi. Bahslar natijasini asoslilik emas, baland ovozlik “hal qiladi”. Ovoz baland bo’lishi uchun esa baland prestij kerak. Sotsial mediada prestij qozonish shartlari esa noboproq. (O‘zimga yoqmaganidan shunday deyapman. 😊)
Kim ko‘proq prestijga ega bo‘ladi, ya’ni influenser bo‘ladi? Eng ko‘p followeri bor, eng ko‘p layk yig‘adigan, postlari eng ko‘p ulashiladiganlar. Kimlar o‘sha — ko‘proq odamlarga yoqadigan, ularni qiziqtiradiganlar.
Kechirasiz-u, ommaning aksar qismi johil bo‘ladi. Johillar kimni influenserga aylantirishi mumkin? O‘ziga o‘xshagan, o‘zi kabi tushunadiganlarni, tabiiy. Demak, omma o‘zi kabi johil, ammo shuhratparast, serambitsiya bo‘lgan odamni mashhurga aylantiradi. Qarabsizki, o‘sha influenser bilan hamma hisoblashadigan bo‘ladi, zero aholi orasidagi mashhurlik uni ta’sirli shaxsga aylantiradi. So‘ng uni nisbatan o‘qimishliroq davralarda, boshqaruv doiralarida ham o‘ralashib yurganini ko‘ramiz. Hatto o‘qimishliroq odamlar ham beixtiyor o‘sha influenserga taqlid qilib qoladi. Nega? Javobi oddiy: u mashhur, muvaffaqiyatli, omma taniydigan, xullas, bu tomoni prestige bias. Muvaffaqiyatlimi, demak, to‘g‘ri yo’lda.
Qarabsizki, sotsial media odamlarni tenglashtiradi — didini, qiziqishini, qadriyatini. Chunki hamma — kattayu kichik, yoshu qari, avomu xos ergashadigan role model’larni saviyasiz omma yaratadi va ular orqali maqomlar tenglashadi. O‘rtamiyonalar qarichi influenser orqali butun jamiyat qarichiga aylanadi.
Bu bilan influenserlarning hammasi johil demoqchi emasman. Ammo u o‘z maqomini saqlash uchun ko‘pchilikka yoqadigan imij yaratishga majbur. Aks holda, followeri biror 10 mingdan (bizda) keskin ortib ketishi qiyin.
Qadriyatlarimizni kim yo nima belgilayotganiga qarashimiz lozim. Hech kim o‘z-o‘zidan omma oldida “role model” bo‘lib qolmaydi. U ham qandaydir mezon, qandaydir qadriyat asosida shu maqomga erishadi. Masala ana shunda: ba’zan nobop mezonlar asosida role model paydo bo‘ladi va shu model o‘sha mezonlarni yanada kuchaytiradi. U tomoni fosid doira (vicious circle).
PS. Ba’zida tuyqus kelgan fikr yo xayolni yozib ketaman, aybga buyurmaysiz.
@khurshidyuldosh