Ilm duri

Imom Butiy hikmatlari:

«Qaysi bir insonning aqli haqiqiy ilm mezonlariga bo‘ysunsa, albatta ilm uni Alloh taologa bo‘lgan iymonga boshlab boradi. Qaysi bir insonning aqli ilm haqiqatlariga to‘yintirilsa va o‘zi yuradigan yo‘lda uning chirog‘idan foydalansa, albatta ilm uni Alloh subxanahu va taologa bo‘lgan ojiz va xokisor bandalik mohiyatiga boshlab boradi.
Qaysi bir inson o‘zini ilm yo‘lidan chetga olsa, hayot burilishlarida albatta sarson-sargardon yurib, yo‘ldan adashadi. So‘ngra bu burilishlar uni halokatli mashaqqatlarga otib yuboradi».

😄 @ilm_duri

Imom Gʻazzoliy o‘zlarining «Al-Mustasfo» nomli usulul fiqh ilmiga oid kitoblarida shunday yozadilar:

«Shariat xaloyiqning dinini, jonini, aqlini, naslini va molini muhofaza qiladi. Ushbu besh aslning muhofazasini o‘z ichiga olgan har bir narsa maslahat (ya’ni manfaat)dir. Bu beshlikka zarar yetkazadigan har bir narsa mafsada (ya’ni zarar)dir. Ana shu zararni daf qilish ham maslahat (ya’ni manfaat)dir».
Dinning muhofazasi jonning muhofazasidan oldin turadi. Jonning muhofazasi esa, aqlning muhofazasidan muqaddamdir. Aqlni saqlash nasldan oldin tursa, nasl muhofazasi mol muhofazasidan yuqori turadi.
Agar din bilan jonning faqat birini saqlash majburiyati tug‘ilsa, jonni fido qilib dinni saqlash vojib bo‘ladi. Shu sababli bosqinchilarga qarshi chiqish farz qilingan.
Jon bilan aqldan faqat birini saqlash kerak bo‘lganida, aqlni fido qilib jonni saqlash vojib bo‘ladi. Shu sababli o‘lim tahdidi bilan insonni harom narsaning iste’moliga majbur qilinsa hayotini saqlab qolish uchun haromni yeyishi vojibdir.
Nasl bilan moldan faqat birini muhofaza qilish majburiyati tug‘ilsa, molni sarflab bo‘lsa ham naslni saqlanadi».

😄 @ilm_duri

Farzdan afzal amallar

Aslida, farz amalning savobiga hech narsani qiyoslab bo‘lmaydi. Amallarning ichida eng afzali farz amaldur. Ammo shunday nafl (sunnat) amallar borki, o‘zining ahamiyati, taqozosi va foydasi jihatidan farzdan ustun hisoblanadi.

Mazhabimiz kitoblarida ana shunday farzdan afzal nafl ibodatlarni quyidagicha sanaydilar:
1⃣. Namoz kirishidan avval tahorat qilish mustahab, vaqt kirgandan so‘ng esa farz. Ammo namoz vaqtidan avval tahorat qilib olish undan afzaldir.
2⃣. Qarzdor qarzini o‘tashidan avval kechvorish mustahab, qarzdor qarzini mutlaqo to‘lay olmaydigan darajada kambag‘al bo‘lib qolsa, uni kechvorish vojibdir. Ammo shundan avval kechvorish afzaldir.
3⃣. Salomni avval boshlash sunnatdir, unga javob qaytarish farzdir. Ammo avval salom bergan afzaldir.
5⃣. Ramazon ro‘zasini musofir tutishi sunnatdir. Ammo muqim odamning ro‘za tutishi farzdir. Ammo musofirning ro‘za tutishi undan afzaldir.
5⃣. Jum’a namoziga erta borish mustahabdir, azon aytilgandan so‘ng borishi farzdir. Ammo azon aytmasidan avval erta borish afzaldir.
6⃣. Och odamga kifoyasiga yarasha taom berish farzdir, undan ziyodasini ato qilish nafldir. Ammo ana shu nafl afzaldir.
7⃣. Qurbonlikda bir qo‘y so‘yish vojibdir, ikkinchi qo‘yini ham so‘yish mustahabdir. Ana shu mastahabning vojibdan ko‘ra savobi ko‘proqdir.

Ibn Obidin. “Radd ul-muhtor”, 1-jildi. -Bayrut,
Doru ulkutub ulilmiyya, 2003. -249-250 betlar.

✍️ Hamidulloh Beruniy

©️Manba

😄 @ilm_duri

Imom Shotibiy aytdilar:
Bandaning baxtiyor ekanining alomatlari – ibodatni unga oson qilib qo‘yilishi, amalida sunnatga muvofiq qilib qo‘yilishi, salohiyatli kishilar bilan hamsuhbat qilib qo‘yilishi, birodarlari bilan axloqini go‘zal qilib qo‘yilishi, xaloyiqqa yaxshilikni ulashuvchi qilib qo‘yilishi, musulmonlarga e’tiborli bo‘lishi va vaqtlaridan unumli foydalanuvchi qilib qo‘yilishidadir.

😄 @ilm_duri

📝 Arab tilini o‘rganuvchilar uchun maxsus mundarija

💖 Videodarslar:
💖 "Boshlang‘ich arab tili" (35 ta dars)
💖 "Boshlang‘ich arab tili darslari" (30 ta dars)
💖 Arab harflarining yozilishi (5 ta dars)
💖 Arab alifbosining harflar talaffuzi (17 ta dars)
💖 Muallimi Soniy (72 ta dars)
💖 Arab tili fonetikasi (10 ta dars)
💖 Arab tili fonetikasi - maxsus darslar (4 ta dars)
💖 Arab tili grammatikasi (0dan boshlab) (11 ta dars)

Yahyo ibn Muoz rahimahulloh deydilar: “Qalbning davosi besh narsadadir:
– Qur’onni tafakkur bilan qiroat qilish, o‘qish.
– Qorinni bo‘sh tutish, ko‘p yemaslik.
– Qiyomullayl, tahajjud o‘qish.
– Saharlarda tazarru qilish.
– Solihlar majlislarini lozim tutish, ular bilan hamsuhbat bo‘lish.

😄 @ilm_duri

#iqtibos

Qalbni yumshatishning eng yaxshi yo’li - aniq, halol narsa bilan kifoyalanib, qolganini tark qilish.

©️Husayn Buxoriy

😄 @ilm_duri

Imom Ahmad ibn Hanbal maktab yoshidagidek doimo ilmga intilar edi.
Hayoti davomida ilm dargohlariga borardi. "Men buni bilaman, yana eshitib o'rganib nima qilaman", - demadi. Borlig'ini ilmga atagan edi.

Bir kuni yana shunday ilm majlislarining biridan qo'lida lavh, siyohdon, daftar bilan qaytayotgandi. Uni bu holatda ko'rgan do'stlari:
-Ey Imom Ahmad, axir siz bu ilmlarning barchasini bilasiz-ku. Musulmonlarning Imomi bo'lib ham yana to'xtamay ilm izlamoqdasiz. Qachongach ilm izlashda davom etmoqchisiz? - deyishdi.

Buyuk olim hech taraddutlanmay javob berdi:
-O'lim: "Yetar endi" degunicha...

😄 @ilm_duri

TUSHUNCHA

Mustafo Siboiy rahimahulloh "Rabboniy ulamolar ana shunday bo‘ladilar" nomli maqola yozdi. Uni "Islom madaniyati" gazetasi chop etdi.
  Siboiy rahimahulloh aytadi:
"Bir kuni shayx Ahmad Horunga dedim:
- Men asosan jamiyatdagi siyosiy va diniy muammolar bilan bandman. Shu sabab kechgi tahajjuddan va nafsim ila yolg‘iz qolishdan mahrumman. Qanday qilib taabbudiy(ibodatga oid) va islohotga oid siyosiy ishlarga birday ulgurishim mumkin?
Shayx Horun dedi:
- Sen qilayotgan ishlarning savobi  ibodat, tahajjud va xilvatning savobidan kam deb kim aytdi? Sen qilayotgan ishlar eng savobi ko‘p ishlardandir. O‘zingdagi bu holatdan xafa bo‘lma!
    Shayx Siboiy rahimahulloh aytadi:
"Men bu tasavvuf shayxidan, dunyodan uzoq bo‘lgan bu zotdan bu kabi javobni kutmagan edim!!! Bu gaplarni u zotdan eshitgach men dinni o‘zagi bilan tushunadigan buyuk zotlar ila hamnafas ekanimni angladim va u zotga nisbatan taajjubim va muhabbatim ortdi".
  -------------------
    Albatta bu kabi jamiyat va xalq islohotiga oid xizmatlar farz va vojib bo‘lgan ibodatlar va burchlarni ado qilish sharti bilan, hamda niyatni turli g‘arazlardan poklash bilan ibodatga aylanadi. Ammo Alloh oldidagi burchlar va vazifalar ado qilinmasdan turib faqatgina islohotlar bilan yuqorida aytilgan ajrga ega bo‘lib bo‘lmaydi. Faqatgina ba’zi dunyoviy natijalarga ega bo‘linadi xolos. Islom insonni faqat bu dunyoda emas, balki ikki dunyoda saodatli bo‘lishini xohlaydi!

✍️ Abdulqodir Polvonov

😄 @ilm_duri

OGʻIR IMTIHON

Payg‘ambarimiz sollallohu alayxi va sallam hadislaridan birida shunday deydilar:
"Jannat qiyinchliklar, nafs istamaydigan narsalar bilan o‘ralgan, do‘zax esa nafs istaklari, shahvatlar bilan o‘ralgan".

Ushbu hadisi sharif biz bandalarning dunyoda nechog‘li og‘ir imtihonda ekanimizga dalolat qiladi.
Zotan, inson o‘z tabiatiga, xilqatiga ko‘ra, nafsi istaydigan narsalarga intiluvchan, shahvati tortmaydigan narsalardan uzoq bo‘lishga urinadigan qilib yaratilgan. Insondagi bu jibilliy, hayvoniy instinkt shu yuqoridagi narsalarga tortqilaydi.
Olloh jalla jaloluhu insonni shunday qilib yaratgach, unga aql ne’matini in’om etdi, undan so‘ng payg‘ambar orqali turli buyruqlar va qaytariqlar joriy qilib, bunga to‘kis amal qilganlarga jannat va’da etdi, amaldan bosh tortganlarga do‘zax tayyorlab qo‘yganini aytib qo‘rqitdi..
Amr etilgan buyruqlar aksariga qarasangiz, yuqorida aytilganidek, nafs uncha yoki butunlay istamaydigan ekanini, qaytarilgan narsalarga qarasangiz, kishi xavoyi nafsi xohlab turganini ko‘rasiz.  Shundan bu dunyo hayotining inson uchun juda og‘ir imtihon ekanini bilib olamiz. Bu imtihondan faqat o‘z nafsiga qarshi chiqib, nafsi ammora irodasini sindira olgan, natijada Olloh buyruqlarini yeriga keltirib, qaytariqlaridan qayta olgan kishilargina o‘ta oladilar. Olloh va rasulining ko‘rsatmalarini barcha narsadan ustun ko‘rib, bularga amal qila olgan, havoyi nafslari ustidan g‘alaba qilgan mardlargina zafar qucha oladilar.
Xulosa, nafsingizga nima yoqib tushsa, shundan ehtiyot bo‘lavering. Salaflarimizdan biri shunday degan ekan:
"Bir ishni qilish-qilmaslikda ikkilansang, nafsing xohishiga teskari bo‘lganini qil, zero nafs yomon tomonga yetaklaydi".

Olloh taolo gunohlarimizni mag‘firat qilsin, dunyo imtihonidan zafar bilan o‘tishni nasib qilsin.
Omin.

✍️ Shayx Sayfulloh Nosir hafizahulloh

😄 @ilm_duri

#Kun_hadisi

Imom Tabaroniy rivoyat qilgan hadisda Rasululloh (sollallohu alayhi vasallam) dedilar:
“Gunohlar ichida shundaylari borki, unga faqat halol rizq topish maqsadida qilingan tashvishgina kafforat bo‘ladi”.

😄 @ilm_duri

#Tafakkur

Hadisda aytilishicha, Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam) huzurlariga bir kishi tilanchilik qilib keldi. Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam) undan so‘radilar: «Uyingda biron narsang bormi?» U: «Ha, bor. Ba’zisini ostimizga solib, ba’zisini kechasi ustimizga yopadigan bisot va suv ichadigan bir idishimiz bor», deb javob berdi. Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam) dedilar: «Ikkovini keltir!» U kishi aytgan narsasini olib keldi. Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam) u olib kelgan narsalarni qo‘llariga oldilar va: «Bularni kim sotib oladi?» dedilar. Sahobalardan biri: «Men ularni bir dirhamga olaman», dedi. Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam) bir necha bor: «Kim buning ustiga ziyoda qiladi», dedilar. Boshqa bir sahoba: «Men ularni ikki dirhamga olaman», dedi. Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam) ikki narsani sahobaga berdilar va undan ikki dirhamni olib, ansoriyga berib dedilar: «Bir dirhamga taom sotib olib, ahli ayolingga olib bor va qolgan bir dirhamga bolta sotib olda, menga olib kel», deb amr qildilar. U Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam) amrlarini bajarib, bolta sotib olib, huzurlariga keldi. Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam) muborak qo‘llari bilan boltaga sop yasadilar va uni kishining qo‘liga berdilar-da: «Endi borib, o‘tin yig‘ib, uni sot, o‘n besh kun seni ko‘rmayin», dedilar. Ansoriy shu kunlar ichida o‘tin yig‘ib, uni sotib, o‘n besh dirhamga ega bo‘ldi va Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam) huzurlariga keldi. Shunda Rasuli akram (sollallohu alayhi va sallam): «Bu mablag‘ning bir qismiga taom xarid qil, bir qismiga kiyim-kechak sotib ol!» dedilar. So‘ngra marhamat qilib aytdilar: «Bunday qilishing senga yarashadi. Tilanchilik qilishing sababli qiyomat kuni yuzingda dog‘ bo‘ladi».

😄 @ilm_duri

Ilm farzi ayn va farzi kifoyaga bo‘linadi.

Farzi ayn – har bir kishi o‘rganishi shart bo‘lgan ilmlar. Farzi kifoya – bir guruh kishilarning o‘rganishi bilan boshqalardan soqit bo‘ladigan ilmlar. Insonning dunyo hayotidagi ishlarini bajarishda kerak bo‘ladigan barcha ilmlar farzi kifoyadir. Masalan, tib ilmini olaylik. Bu ilm inson jismining sog‘-salomat bo‘lishida zarur sanaladi. Yana hisob ilmi ham xuddi shu kabi, meros va vasiyatlarni taqsimlashda hamda dunyo taraqqiyotiga sabab bo‘ladigan boshqa ilmlarni o‘rganishda nihoyat darajada kerakli ilmlardandir.
Ushbu ilmlarni jamiyatdagi ma’lum toifa insonlar o‘qib-o‘rganib, ular bilan shug‘ullanishmasa, boshqa barcha insonlar to‘g‘ri yo‘ldan adashishadi, qiyinchilikka tushib qolishadi. Agar bir yurtda tabib bo‘lmasa, fuqarolari kasallikka chalinishlari, hatto o‘lib ketishlari mumkin. Hisob ilmini biladigan kishilar bo‘lmasa, bu yurt taraqqiyotdan orqada qoladi, kishilar o‘rtasidagi savdo-sotiq va iqtisodiy munosabatlar izdan chiqadi, meros ilmi bilan shug‘ullanish imkoni ham yo‘qoladi.

Xuddi shuningdek, iqtisodiyotning, kasb-hunarning boshqa turli yo‘nalishlari haqidagi ilmlar, masalan, dehqonchilik, tikuvchilik, hatto hijomat, ya’ni qon olish ham farzi kifoyadir. Agar biron-bir yerda qon oluvchi topilmay qolsa, o‘sha joy ahli halokat yoqasiga kelib qoladi. Zero, dardni bergan Parvardigor davosini ham berib, uning yo‘lini ham ko‘rsatgan. Demak, hozirgi zamonda musulmonlar fan-texnika sohasidagi barcha daqiq ilmlar – kibernetika, daqiq hisoblar majmuasi, zarrashunoslik, irsiyatshunoslik va shu kabi ilmlarni ham farzi kifoya darajasida bilishlari zarur bo‘ladi.

Ba’zi ilmlarni o‘rganish muboh hisoblanadi. Masalan, she’riyat, tarix ilmlarini o‘rganishga hech bir monelik yo‘q. Lekin ba’zi bir ilmlar, masalan, sehr-jodu, ko‘zboylash, gipnoz, bashoratgo‘ylik kabilar bilan shug‘ullanish nomaqbuldir.

✍️Usmonxon Alimov

😄 @ilm_duri

#iqtibos

Islom haqida gapirishi joiz bo‘lmagan ayrim johillarni ko‘rdim! Ular o‘zlari bilib olgan bir-ikki rivoyat bilan jamiyatni ayblaydilar. Vaholanki bu xabarlarga xos holatlar va ularning dalolatlaridan biror narsani tushunmaydilar. Odamlarga: "Aksar do‘zax ahli boylardir", "Aksar do‘zax ahli ayollardir" deydilar. Bu bilan boy bo‘lish gunoh, ayollik esa jinoyat demoqchi bo‘ladilar.
Bu juda hunuk tushuncha va yomon xulosadir. Ummat bundaylardan xalos bo‘ladigan payt keldi. Bundaylarga jim turish va tavba qilishni nasihat beradigan zamon keldi.

✍️ Shayx Muhammad Gʻazzoliy

😄 @ilm_duri

IXLOS

"Olloh taolo bir bandaga yaxshilikni iroda qilsa, uning qalbini o‘zining yaxshi amallarini ko‘rmaydigan, tilini so‘zlamaydigan qilib, faqat o‘zining gunohlarini ko‘radigan qilib qo‘yadi. Natijada banda to jannatga kirib ulgurgunga qadar o‘z gunohlarini doim ko‘z o‘ngida tutib yashaydi. Zotan, eng maqbul amal ko‘rilmog‘i qalbdan, aytilmog‘i tildan ko‘tarilgan amaldir (ya’ni, "tuzuk amal qildim" deb qalb ham o‘ylamagan, til ham so‘zlamagan amal)".

Ibn Qayyim rahimahulloh.
Tariqul hijratayn, 277-sahifa.

✍️ Shayx Sayfulloh Nosir hafizahulloh

😄 @ilm_duri

Salaflarning biridan so‘rashdi:
— Qachon banda ixlosli bo‘ladi? Shunda u:
— Uning tabiati maqtaganning ham yomonlaganning ham farqiga bormaydgan xuddi emizikli chaqaloqning tabiatiga o‘xshagan bo‘lsa, deb javob berdi.

😄 @ilm_duri