Chigʻatoy gurungi

#sheriyat

Bizlar arra tortmoqdamiz,
Arramizning tishi yo‘q.
Nega arrang tishi yo‘q, deb
So‘raydigan kishi yo‘q.

Chunki bizlar anoyimas,
Pishib ketgan ko‘zimiz.
Arra tushgan o‘sha shoxda
O‘ltiribmiz o‘zimiz.

✍️ Erkin Vohidov

#tugadi #haqida


"Evrilish" - Frans Kafka tomonidan 1915-yilda birinchi marta nashr etilgan qissa. Kafkaning eng mashhur asarlaridan biri bo'lgan "Evrilish" sotuvchi Gregor Zamza haqida hikoya qiladi, u bir kuni ertalab uyg'onib, o'zini tushunarsiz tarzda ulkan hasharotga aylanganiga guvoh bo'ladi va keyinchalik bu yangi holatga moslashish uchun kurashadi. Bu asar adabiyotshunoslar orasida keng muhokama qilinib, turlicha talqin qilingan.

Hikoyaning bosh qahramoni, oddiy sayohatchi sotuvchi Gregor Zamza ertalab uygʻonadi va u ulkan, jirkanch hasharotga aylanganini koʻrib qoladi. Kafkaning tipik uslubida metamorfozning sababi va undan oldingi voqealar ochib berilmaydi. Oʻquvchiga, xuddi hikoya qahramonlari kabi, shunchaki bir fakt taqdim etiladi: oʻzgarish sodir boʻladi. Qahramon sogʻlom fikrda va nima boʻlayotganidan xabardor. Gʻayrioddiy holatda u yotoqdan turolmaydi va eshikni ochmaydi, garchi uning oila aʼzolari — onasi, otasi va singlisi undan buni qilishni qatʼiy soʻrashsa ham. Uning oʻzgarishi haqida bilib, oila dahshatga tushadi: otasi uni xonaga haydab yuboradi, u yerda butun vaqt qoladi, faqat singlisi uni ovqatlantirish uchun keladi. Ogʻir ruhiy va jismoniy ogʻriqda (otasi unga olma tashladi, Gregor eshik oldida jarohat oldi) Gregor vaqtini xonada oʻtkazadi. U oiladagi yagona asosiy daromad manbai edi, endi uning oila aʼzolari pullarini tejab ishlatishga majbur, bosh qahramon esa oʻzini aybdor his qiladi. Avvaliga singlisi unga achinadi va tushunadi, lekin keyinroq oila zoʻrgʻa yashab, oʻz uyida oʻzini beadab va uyatsiz tutadigan ijarachilarni kiritishga majbur boʻlganida, u oʻz insoniylik his-tuygʻularining yoʻqotadi. Hasharot Gregor koʻp oʻtmay vafot etadi, uning boʻgʻimlaridan biriga yopishgan chirigan olma infeksiyasini yuqtiradi va oila uni axlat bilan supurib tashlaydi. Hikoya oilaning baxtli turmushining davomi, Gregorni unutish sahnasi bilan tugaydi.


Mutolaada audio tinglang.

#qiziq

♟️Blunder

🎗️ Ogʻir sipohlarni yo'qotishga yo'l qo'yib, o'yinchining holatini jiddiy ravishda yomonlashtiradigan juda yomon xato. Bu, odatda, vaqt muammosi, haddan tashqari ishonch yoki beparvolik tufayli ba'zi taktik nazorat tufayli yuzaga keladi. Qo'pol xatolar boshlang'ich o'yinlarda eng ko'p uchraydigan bo'lsa-da, ularni barcha o'yinchilar, hatto jahon chempionati darajasida ham qilishadi. Raqibga qo'pol xato qilish imkoniyatini yaratish taxtadan tashqari shaxmatda muhim mahoratdir.

🎗️ Havaskor o'yinchining kuchsiz harakatini o'yinchining mahorati yo'qligi bilan izohlash mumkin, professionalning xuddi shunday harakatini esa qo'pol xato deb atash mumkin. Shaxmat annotatsiyasida qo'pol xatolar odatda harakatdan keyin qo'sh soʻroq belgisi ("???") bilan belgilanadi.

🎗️Ilgari qo'pol xatolarga yo'l qo'ymaslik uchun tavsiya etilgan usullardan biri rejalashtirilgan harakatni hisob varag'iga yozib, so'ng uni amalga oshirishdan oldin oxirgi marta ko'rib chiqish edi. Bu amaliyot hatto grossmeyster darajasida ham kam uchraydi. Biroq, 2005 yilda Xalqaro shaxmat federatsiyasi (FIDE) buni taqiqlab qo'ydi va buning o'rniga harakatni yozib olishdan oldin amalga oshirishni talab qildi.AQSH Shaxmat federatsiyasi ham ushbu qoidani 2007-yil 1-yanvardan (15A qoidasiga oʻzgartirish) tatbiq qildi, garchi u hamma joyda qoʻllanilmasa ham.

Kommentariyada blunderga misol keltiriladi.👇👇

#qiziq

📌 Glayxshaltung. (nem. Gleichschaltung)


🛑 Germaniyadagi milliy sotsialistlar tomonidan ijtimoiy va siyosiy jarayonlarni nazorat qilish uchun ishlatiladigan atama. Amalda Gleichschaltung natsistlar mafkurasi, siyosati, boshqaruvi ifodalovchi termin boʻlib, bu zo'rlik bilan jamiyat hayotiga aralashadi va bunda hamma narsa plyuralizm va individualizm bilan amalga oshiriladi.

🛑 Bu atama Frants Gurtner huquqi bo'yicha mintaqaviy vazir tomonidan kiritilgan va 1933 yil 31 martda uning suverenitetini Reyx foydasiga yo'q qilishini ta'kidlab, shu maqsadda ishlatilgan.

🛑 Boshqa ko'plab o'zgartirish huquqlarini amalga oshirish shiori ostida, masalan, davlat korporatsiyalarini tan olish to'g'risidagi qonunni qabul qilish (Partiya va hukumat birligi to'g'risidagi qonun ), shuningdek, post-kengash uchun, reyx prezidenti va reyx kansleri (Germanskat imperiyasi rahbari uchun qonun.)

🛑 Eng muhim vazifa shundaki, butun Gleyxshaltung jamiyati rejimga sodiq bo'lib, boshqaruvchi elita uchun ko'rsatmalarga tayyor va ularga amal qiladi, bundan tashqari, o'z-o'zini nazorat qilish muxolifat kayfiyatining eng kichik belgisi boʻlgan  va u ham so'ndirilgan.

⚡ Qanday ishlar qilgan a fashistlar.

✨ Chigʻatoy gurungi

#qiziq

📌Pensne

🌀 (fransuzcha pens-nez dan qisqich - chimchilash va nez - burun) - burun ko'prigini chimchilab turuvchi prujina orqali burunga ushlanadigan quloqchinsiz ko'zoynaklar.

🌀 Pensne ko'rishni yaxshilash uchun optik qurilma sifatida 16-asrda paydo bo'lgan. Dastlab, uning ko'zoynaklari mis yoki temir buloqqa o'rnatildi, keyinroq burun terisini metall bilan shikastlamaslik uchun uning ostiga charm qistirmalari biriktirila boshlandi. Pensne 17-asrdan boshlab keng tarqalgan.

🌀 Dastlab, pensnening yorug'lik teshiklari yumaloq bo'lib, 1841 yilda optik asboblar bozorida oval modellar ham paydo bo'ldi. Jihozni qo'lda olish uchun ko'pincha pensne ramkasiga kichik halqa biriktirilgan. Asta-sekin bu halqa orqali pensnega zanjir yoki shnur biriktirila boshlandi.

🌀 Rossiya imperiyasi qirolligi tomonidan pensnedan foydalanishning birinchi hujjatli dalillari 1860-yillarda olingan fotosuratlar edi. Buyuk Gertsog Konstantin Nikolaevich, pensne kiygan holda suratga olingan. Keyinchalik Rossiyaning boshqa knyazlari va malikalari ommaviy ravishda pensne kiyishni boshladilar.

🌀 1906 yilda Lyuksemburgda pochta markasi paydo bo'ldi, unda Buyuk Gertsog Uilyam IV pensne kiygan tasvirlangan, bu pensneni Yevropada ijtimoiy hayotning aksessuari qilgan.

🌀 1917 yilda bir optik jurnal shunday deb yozgan edi: “Biz optiklar uchun pensne doimiy daromad manbai hisoblanadi. Ko'pincha pensneni ta'mirlash linzalar va buloqlarni almashtirishni o'z ichiga oladi.

⚡ Postni meni koʻzoynak taqishimga mutlaqo aloqasi yoʻq😁


✨ Chigʻatoy gurungi

#qiziq

Yozsiz yil

Gʻarbiy Yevropa va Shimoliy Amerikada gʻayrioddiy sovuq havo boʻlgan 1816-yil uchun qoʻllangan nom. Hozirgacha ob-havo qayd etilganidan beri eng sovuq yil boʻlib qolmoqda.

Faqat 1920-yilda amerikalik fizik va iqlimshunos William Humphreys „yozsiz yil“ ning kelib chiqishini tushuntirish uchun gipotezani taklif qildi. Uning fikricha, iqlim oʻzgarishi Indoneziyaning Sumbava orolidagi Tambora vulqonining otilishi bilan bogʻliq boʻlib, u yer sharining janubiy qismida joylashgan.Vulqonning 1815-yil aprel oyidagi otilishi vulqon otilishi shkalasi (VEI) 7 dan iborat boʻlib, atmosferaga 150 km³ massali kul tushishi shimoliy yarim sharda bir necha yil davom etgan vulkanik qish effektiga sabab boʻlgan boʻlishi mumkin.

Kulning yer atmosferasi orqali tarqalishi uchun bir necha oy kerak boʻldi, shuning uchun 1815-yilda Yevropada vulqon otilishining taʼsiri hali bu qadar kuchli sezilmagan edi. Biroq, 1816-yil mart oyida ham qishki harorat davom etdi. Aprel va may oylarida gʻayritabiiy miqdorda yomgʻir va doʻl yogʻdi. Amerikada iyun va iyul oylarida sovuq havo hukm surgan. Nyu-York va Nyu-Angliyada qor yogʻdi. Germaniya bir necha bor kuchli boʻronlardan azob chekdi, koʻplab daryolar (shu jumladan Reyn) qirgʻoqlari toshib chiqdi. Shveytsariyada har oy qor yogʻardi.

Ingliz yozuvchisi Meri Shelli 1816-yilning yozini Jeneva koʻli boʻyidagi Villa Diodati da doʻstlari bilan oʻtkazdi. Juda yomon ob-havo tufayli dam oluvchilar koʻpincha uydan chiqa olmaganini qayd ertgan. Shunday qilib, ular har biri dahshatli hikoya yozishga qaror qilishdi va keyin bir-birlariga oʻqib berishdi. Keyin Meri Shelli oʻzining mashhur „Frankenshteyn yoki zamonaviy Prometey“ romanini va Jon Polidori – vampirlar haqidagi birinchi hikoyani yozdi. Bayronning bu yil yozgan sheʼrlari gʻamgin osmon va tinimsiz yomon ob-havo haqidagi nolalarga toʻla.

Real Madrid >< Manchester City Abduqodir qaysi biriga muxlislik qilasiz?

Qurʼa tashlash jarayoni boshlanyapti. Sevimli jamoangizga qaysi jamoa tushishini istaysiz.Ayniqsa Manchester Cityga😊

#qiziq

🪙 Gulden

🎗️ Niderlandiyaning 13-asrdan 2002-yilgacha (rasmiy ravishda 1999 yilgacha) pul birligi va u yevro bilan almashtirilgan. Pul birligining nomi o'rta asrlardagi gollandcha gulden - oltin so'zidan kelib chiqqan, chunki guldenlar dastlab oltindan zarb qilingan.

🎗️Guldenlar Niderlandiya banki tomonidan 2002 yil 28 yanvardan rasman muomaladan chiqarilgan.

🎗️1517 yilda Gabsburglik Karl V davrida ular birinchi marta karolus gulden - "oltin Charlz" ni zarb qilishni boshladilar.

🎗️1581 yilda Birlashgan Viloyatlar Respublikasining General shtatlari kumush guldani e'lon qildi, u 20 stuiverga (Gollandiyalik stuiver) bo'lingan, ularning har biri 8 duitga (Gollandiyalik duit) yoki 16 penningga (Gollandiyalik penning) bo'lingan.

🎗️1810-1814 yillarda Niderlandiyaning Fransiya tomonidan qoʻshib olinishi munosabati bilan fransuz franki mamlakat pul birligiga aylandi. 1817 yilda pul islohoti o'tkazildi, unga ko'ra gulden 100 sentga bo'linishni boshladi, garchi eski tangalar 1840 yillargacha muomalada bo'lgan.

🎗️ 1940-yil 10-mayda mamlakat uchinchi reyx (Germaniya) tomonidan bosib olingandan so‘ng, o‘sha yilning 17-iyulida 1,5 reyxsmark kursi bo‘yicha gulden nemis reyxsmarkiga almashtirildi, valyuta kursi 1,327 reyxsmarkga o‘zgartirildi 1 gulder uchun. Gollandiya ozod qilingandan so'ng, gulden valyuta sifatida tiklandi.

🎗️ Shuningdek, u Belgiyada 1832 yilgacha, Niderlandiya Antillarida 1940 yilgacha va Surinamda 1962 yilgacha ishlatilgan.

✨ Chigʻatoy gurungi

#kunsavoli

Napoleon Bonapart qayerga qilgan yurishida oʻz askarlari - "sizlarga 30 ming yillik tarix qarab turibti" degan edi?

#sheriyat

RANG-BARANGLIK

Zaminga barobar kulfati, baxti,
Majnuntol yonida zaqqum daraxti.

Sahrolar belibos, o‘rmonlar bashang,
Delfinning hamrohi odamxo‘r nahang.

Shodlik bir tomonda, bir tomonda g‘am,
Ikki xil balodir suv bilan o‘t ham.

Lekin qozonda suv, tagida cho‘g‘dir,
Birovi bo‘lmasa taom ham yo‘qdir.

Yaxshilar bor joyda yomon ham mavjud,
Bu – qadim bobolar qoldirgan o‘git.

Men ham o‘z fikrimni aytay yakunda:
Qaysiga mansubsan – hamma gap shunda!

✍️ Abdulla Oripov