TURON TARIXI

📑 Annotatsiya:

"Ushbu monografiya XѴІ-XІX asr birinchi yarmida O‘rta Osiyo aholisining etnik tarkibi, ularning joylashuvi, mintaqada kechgan demografik jarayonlarning manbalarda aks etishini tadqiq qilishga qaratilgan. Tadqiqot asosan so‘nggi o‘rta asrlarda yaratilgan birlamchi manbalar, arxiv xujjatlari va turli "Safarnoma" xarakteridagi asarlar asosida amalga oshirildi. Shuningdek, unda mintaqada sodir bo‘lgan demografik jarayonlarga sabab bo‘lgan siyosiy, ijtimoiy-iqtisodiy, madaniy va tabiiy omillar manbalardagi ma’lumotlar asosida ochib berildi.

Kitob o‘zbek xalqi etnik tarixi bilan qiziquvchi tadqiqotchi olimlar, oliy va o‘rta maxsus o‘quv yurtlari talabalari hamda keng kitobxonlar ommasi uchun mo‘ljallangan".

📑 Annotatsiya:

"O‘zbek milliy uyg‘onish harakati — jadidchilik boshqa qardosh xalqlarning bu boradagi harakatlari bilan chambarchas bog‘liq bo‘lib, ular bir-birini to‘ldirib turganligi bugungi kunda yanada ayon bo‘lib qoldi. Ismoilbek Gasprinskiy chor imperiyasidagi mazlum turkiy xalqlarning uyg‘onishida g‘oyat katta rol o‘ynagan bayroqdor shaxslardan biridir. U olim, tarjimon, publitsist, adib va siyosatchi sifatida XX asr boshida Sharqning eng yorqin siymolaridan biriga aylangan edi. Ushbu kitobga buyuk ma’rifatparvarning publisistik, adabiy-badiiy asarlaridan saralanib kiritilgan".

📑 Annotatsiya:

"Monografiyada Abdurauf Fitratning adabiyotshunoslikka oid qarashlari tadqiq etilgan. Olimning ilmiy risola, majmua va maqolalari tadqiqotning obyekti vazifasini bajargan.

Monografiyadan adabiyotshunoslik yo‘nalishidagi mutaxassislar, adabiyot nazariyasi, adabiyot tarixi yuzasidan tadqiqot olib borayotgan izlanuvchilar foydalanishlari ko‘zda tutilgan".

📑 Annotatsiya:

"Qo'llanmada etnologiya fanining tarixi, tadqiqot mavzusi, etnologik ma'lumotlarni to'plash, qayta ishlash, tahlil qilish usullari va uning nazariy muammolari yoritilgan. Unda sayyoramizning etnik manzarasi, turli xalqlarning etnologik tavsifi, turli mintaqalarda yashovchi xalqlarning etnomadaniy o'ziga xosligi, ularning antropologik, geografik va lingvistik tasnifiga alohida e'tibor qaratilgan. Shuningdek, turli mintaqalarda yashovchi etnoslarning urf-odat va marosimlari, milliy qadriyatlari, etnomadaniyati borasida ham qiziqarli ma'lumotlar bayon qilingan.

Qo‘llanma oliy ta'lim muassasalarida ijtimoiy-gumanitar yo‘nalishda tahsil oluvchi talabalar, jahon xalqlari etnologiyasi bilan qiziquvchi keng kitobxonlar ommasi uchun mo‘ljallangan".

📑 Annotatsiya:

"Mazkur monografiya o‘zbek xalqining qadimiy diniy e’tiqodlari va marosimlari tahliliga bag‘ishlangan. Kitobda O‘rta Osiyo hududida islom dini kirib kelgunga qadar bo‘lgan davrdagi diniy e’tiqodlar tarixi, evolyutsiyasi va ularning an’anaviy jamiyatdagi izlari borasida mulohazalar bildirilgan.

Asarda ilk bora o‘zbek xalqi turmush-tarzi — oilaviy marosimlar, xo‘jalik an’analari va moddiy madaniyatda islomiy va islomgacha bo‘lgan diniy e’tiqodlar simbiozi tarixiy-etnografik materiallar asosida yoritib berilgan.

Monografiya asosan etnolog, dinshunos va tarixchi mutaxasislarga, o‘zbek xalqining o‘tmish tarixi, etnomilliy merosi, diniy e’tiqodiy qarashlari tarixi, etnomadaniyati, milliy marosim va an’analari, bir so‘z bilan aytganda, o‘zbekning o‘zligi bilan qiziquvchi keng kitobxonlar ommasiga mo‘ljallangan".

📑 Annotatsiya:

"O‘zbek folklorining janrlar tizimi g‘oyat rang-barang bo‘lib, tarixiy asoslari qadim ajdodlarimiz badiiy tafakkuri kashfiyotlariga borib taqaladigan bu ma’naviy qadriyatlar silsilasida an’anaviy xalq taqvimi bilan bog‘liq bo‘lgan mavsumiy marosimlar folklori muhim o‘rin tutadi. O‘lkamizda dehqonchilik madaniyati va chorvachilik an’analari yuksak darajada taraqqiy etganligi uchun ham xalq taqvimining bir necha xil usullari kelib chiqqan. Shu asosda xalq orasida fasllar bilan bog‘liq «Qor xat», «Sherda», «Boychechak xabari», «Qozon to‘ldi», «Navro‘z», «Shoxmoylar», «Lola sayili», «Oblo baraka», «Sust xotin», «So‘z xotin», «Chayla qozoq», «Choymomo», «Yalli momo», «Yo Haydar» kabi mavsumiy marosimlar folklori shakllangan. Mazkur o‘quv qo‘llanmasida xalq taqvimining genezisi, dehqon va chorva hisoblarining o‘ziga xos xususiyatlari hamda o‘zbek mavsumiy marosimlar folklorining janrlar tarkibi atroflicha yoritilgan.

O‘quv qo‘llanmasi oliy o‘quv yurtlari filologiya fakultetlari talabalari, shuningdek, folklorshunoslik va etnologiya masalalari yuzasidan ilmiy tadqiqot ishlari olib borayotgan magistrantlar hamda aspirantlarga mo‘ljallangan".

📑 O‘zbek xalq og‘zaki badiiy ijodiyotining eng nodir durdonalaridan iborat ushbu nashr O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1998-yil 13-yanvardagi "Alpomish" dostoni yaratilganligining 1000 yilligini nishonlash to‘g‘risida"gi 17-sonli qarorining 7-bandi hamda 2010-yil 7-oktyabrdagi 222-son qarori bilan tasdiqlangan "2010-2020 yillarga mo‘ljallangan nomoddiy madaniy meros obyektlarini muhofaza qilish, asrash, targ‘ib qilish va ulardan foydalanish Davlat dasturi"ning 10-bandi ijrosini ta’minlash maqsadida O‘zR FA Alisher Navoiy nomidagi Til va adabiyot institutida bajarilayotgan "O‘zbek xalq ijodi yodgorliklari" 100 jildligini nashrga tayyorlash va uni tekstologik o‘rganish masalalari” nomli fundamental ilmiy loyiha asosida tayyorlangan.