☝️Артритнинг келиб чиқиш сабаблари
1️⃣ Аутоиммун жараёнлар: Иммунитет тизимининг бузилиши (масалан, ревматоид артрит, анкилозлаши ҳужайралардаги спондилоартрит) натижасида организм ўз бўғим тўқималарига ҳужум қилади.
2️⃣Инфекциялар: Бактериялар (гонококклар, стафилококклар, сил таёқчаси), вируслар (Эпштейн-Барр, B ва C гепатитлари, қизилча) ва замбуруғлар бўғимда йирингли (септик) яллиғланишни келтириб чиқариши мумкин.
3️⃣Модда алмашинуви бузилишлари: Подагра (сийдик кислота кристаллари тўпланиши), гемохроматоз ва бошқалар.
4️⃣Механик омиллар: Жароҳатлар, доимий ортиқча зўриқишлар, бўғимларнинг совуққа чалиниши ва ёшга боғлиқ ўзгаришлар туфайли.

📋Артритнинг таснифланиши
1️⃣Этиологияси (келиб чиқиш сабаблари) бўйича:
🔹Инфекцион (бактериялар, вируслар, замбуруғлар келтириб чиқарган).
🔹Ноинфексион (аутоиммун, модда алмашинуви бузилишлари натижасида).
2️⃣Тарқалиш даражаси бўйича:
🔹 Моноартрит: битта бўғим зарарланади.
🔹 Олигоартрит: 2-3 та бўғим зарарланади.
🔹 Полиартрит: 4 ва ундан ортиқ бўғимлар зарарланади.

🚨Асосий аломатлар
🔸Бўғимлардаги оғриқ
Кўпинча тинч ҳолатда (кечаси, эрталаб) кучаяди.
🔸Шишиш ва қизариш
Маҳаллий ҳароратнинг ошиши ва бўғим устидаги терида қизариш кузатилиши мумкин.
🔸Ҳаракатчанликнинг пасайиши
Ўткир ҳолатда бўғим оғриқ туфайли деярли ҳаракатланмаслиги мумкин.
Сурункали ҳолатда эса ҳаракатлар аста-секин чекланиб, ҳатто контрактура ва анкилозгача ривожланиши мумкин.
🔸Бўғим шаклининг ўзгариши (дефигурация)
Яллиғланиш туфайли шишиш ёки узоқ давом этган касаллик натижасида суякларнинг ўзгариши (доимий деформация).
🔸Умумий белгилар
Ортиқча чарчоқ, ҳолсизлик, иситма бўлиши мумкин (айниқса, ўткир шаклида).

🩺 Диагностика
🔹Клиник кўрик:
Бўғимлардаги оғриқ, шишиш, ҳаракатчанлик даражаси ва зарарланиш симметриясини баҳолаш.
🔹Ускунавий усуллар:
- Рентген: ташхисда асосий стандарт, суяк ўзгаришларини аниқлаш.
- УЗИ ва МРТ: юмшоқ тўқималар ўзгаришларини аниқлаш учун.
- Артроскопия: бўғимни ички томондан кўздан кечириш ва зарур ҳолда биопсия олиш имконияти.
🔹Лаборатор таҳлилар (келгуси постларда бунга алохида тўхталамиз)

⚠️ Артритнинг келиб чиқиши турли хил бўлиши мумкин - аутоиммун ҳолатдан то инфектсион ҳолатгача. Агар сизда бўғимларда доимий оғриқ, шиш, ҳаракат чекланиши ёки бўғим устидаги терининг қизариши кузатилса, ташхисни аниқлаштириш ва ўз вақтида даволаниш учун шифокорга (терапевт ёки ревматологга) зудлик билан мурожаат қилишингиз тавсия этилади.