Ayol huquqlari

Ассалому алейкум, яхшимисиз. 1та савол бор эди. Кушимча дам олиш кунлари Иш хакига тасир киладими?

Ўзбекистон Республикаси Президентининг 22.12.2023 йилдаги ПФ-213-сон “2024 йилда расмий саналарни нишонлаш даврида қўшимча ишланмайдиган кунларни белгилаш ва дам олиш кунларини кўчириш тўғрисида”ги Фармони ва 24.12.2024 йилдаги ПҚ-452-сон қарорга мувофиқ:
➖ 5 кунлик иш ҳафтасида ишлайдиганлар кетма-кет 6 кун;
➖ 6 кунлик иш ҳафтасида ишлайдиганлар эса кетма-кет 5 кун дам олишади.

❗️Иш ҳафтасининг туридан қатъи назар 3 январь жумадан барча ходимларга иш куни. 5 кунликлар учун 4 январь шанба ҳам иш куни ҳисобланади.

Дам олишлар ҳисобига ойликлар камаядими❓

МК 249-моддаси 4-қисмига кўра, ходимлар меҳнатига вақтбай, ишбай ёки меҳнатга ҳақ тўлаш тизимида назарда тутилган бошқа мезонларга кўра ҳақ тўланади.

✅ Меҳнатга ҳақ тўлашнинг вақтбай тизимида қўшимча дам олиш кунлари ҳисобига ойлик иш ҳақлари камаймайди.

Масалан, шифокор ёки ўқитувчи 1 ой давомида 22 иш куни ишлайдими ёки 20 иш куни ишлайдими ойлик иш ҳақи камаймайди.

💁‍♂️ Меҳнатга ҳақ тўлашнинг ишбай тизимида эса қўшимча дам олиш кунлари ҳисобига ойлик иш ҳақлари камайиши мумкин. Чунки бунда ходимларга ишлаб бериш нормаларидан (вақт нормаларидан) келиб чиққан ҳолда ҳақ тўланади.

Ишбай тизимда ишлаб чиқарилган маҳсулот бирликлари сонига ёки бажарилган иш ҳажмига, уларнинг сифати, ишлаб чиқарилган маҳсулотнинг яроқли ёки яроқсизлигга қараб ҳақ тўланади!

МК 277-моддасига кўра, меҳнатга ҳақ тўлашнинг ишбай тизимида нархлар белгиланган иш разрядларидан, меҳнатга ҳақ тўлаш разрядларидан, тариф ставкаларидан (маошлардан) ва ишлаб бериш нормаларидан (вақт нормаларидан) келиб чиққан ҳолда аниқланади.

Ишбай нарх бажариладиган ишнинг разрядига мувофиқ бўлган кунбай тариф ставкасини ёки соатбай тариф ставкасини кунбай ёки соатбай ишлаб бериш нормасига бўлиш йўли билан аниқланади. Ишбай нарх бажариладиган ишнинг разрядига мувофиқ бўлган кунбай тариф ставкасини ёхуд соатбай тариф ставкасини белгиланган кунбай ёки соатбай вақт нормасига кўпайтириш йўли билан ҳам аниқланиши мумкин.

Кунбай тариф ставкаси (маош) ёки соатбай тариф ставкаси меҳнатга ҳақ тўлашнинг разрядига мувофиқ бўлган ойлик тариф ставкасини ёки лавозим маошини иш кунларининг ёхуд иш соатларининг ойлик нормасига бўлиш йўли билан аниқланади.

Масалан, савдо соҳасида иш ҳақи савдо ҳажмига ёки хизмат кўрсатилаётган мижозлар сонига боғлиқ бўлади, ҳамда сотувчилар учун меҳнатга ҳақ тўлашнинг ишбай тизимидан фойдаланилади. Ушбу тўлов тизими ижодий касбдаги ишчилар - журналистлар, муҳаррирлар, ёзувчилар ва бошқалар учун ҳам кенг қўлланилади. Уларнинг иш ҳақи маҳсулот миқдорига боғлиқ бўлади.

Assalomu alaykum. Men Namangan viloyatidanman. Farzandim  maktabda o'qituvchi bo'lib ishlaydi. 2024 - yil 14- oktabrdan dekret  ta'tiliga chiqdi. 26-oktabrda  farzandi tug'ruq  jarayonida  vafot etdi. Qizim dekret ta'tili uchun pul olgan. Savolim: Qizim  muddati tugamay ta'tildan ishga qaytishii mumkinmi.? Agar ishga qaytsa, ta'til pulini qaytarish kerakmi.? Dekret ta'tili 16 fevralgacha Muddatudan  oldin ishga qaytishni qanday yo'l-yo'riqlar  ibor? Javoblar ushun oldindan rahmat.

Меҳнат кодексининг 404-моддасига биноан аёлга туғруққача 70 календар кун ҳамда туғруқдан кейин 56 календар кун (туғиш қийин кечган ёхуд икки ёки ундан ортиқ бола туғилган тақдирда 70 календар кун) ҳомиладорлик ва туғиш таътили берилиб, қонунчиликда белгиланган, лекин ўртача ойлик иш ҳақининг 75 фоизидан кам бўлмаган миқдорда нафақа тўланади.

☝️Мана шу қоидага кўра сиздаги ҳолатда қизингизга декрет пули берилади.

Бунда Вазирлар Маҳкамасининг 2024-йил 31-майдаги 314-сон қарорига 1-иловада тасдиқланган Низом 35-банди мазмунига биноан, ҳомиладорлик ва туғиш бўйича ҳамда янги туғилган болани фарзандликка олган ёки унга васий қилиб белгиланган ходимга бериладиган нафақалар ходим:
➖ ишга қабул қилинган кундан 12 ойгача иш стажига эга бўлганда — ўртача ойлик иш ҳақининг 75 фоизи;
➖ ишга қабул қилинган кундан 12 ойдан ортиқ иш стажига эга бўлганда — ўртача ойлик иш ҳақининг 100 фоизи миқдорида тўланади.

Энди қаранг! Меҳнатга лаёқатсизлик варақаларини бериш тартиби тўғрисидаги йўриқноманинг (рўйхат рақами 2667, 17.04.2015-й.) 28-бандига кўра бола ўлик туғилган ёки туғруқ муассасасидан чиққунга қадар нобуд бўлганда — 70 кунга ҳомиладорлик ва туғиш таътили берилади.

❗️ Эркаклар ва аёллар, сиз ҳар доим қачон пенсияга чиқиш ҳақида ўйлаганмисиз? Билишингиз керак, муваффақиятли пенсияга чиқиш учун аниқ имкониятлар бор! 📊

📜 "Фуқароларнинг давлат пенсия таъминоти тўғрисида"ги қонунга кўра:

👩‍💼 Аёллар учун — агар сиз 53 ёшга тўлсангиз ва иш стажингиз камията 20 йил бўлса, пенсияга чиқишингиз мумкин! 🏅

👨‍💼 Эркаклар учун — 58 ёшга тўлса ва иш стажи 25 йилга эга бўлса, улар ҳам пенсияга чиқиш ҳуқуқига эга! 🎯

🔑 Шунинг учун, агар иш жойингизда камида 2 йил олдин пенсияга чиқиш учун шартлар мавжуд бўлса, ёш ва иш стажингизга мувофиқ, сиз муваффақиятли пенсияга чиқиш имкониятига эгасиз!

🎉 БИЛАСИЗМИ? Ёлғиз оналарнинг 1 628 550 сўмгача бўлган даромадлари даромад солиғидан озод этилади!

📜 Ўзбекистон Республикаси Солиқ кодексининг 380-моддасига мувофиқ:
➖ Икки ва ундан ортиқ 16 ёшга тўлмаган болалари бўлган ёлғиз оналарнинг ойлик даромадлари ҳар бир ой учун меҳнатга ҳақ тўлашнинг энг кам миқдорининг 1,41 бараваригача (1 628 550 сўм) бўлган қисмига даромад солиғи солинмайди.

🔍 Бу нима дегани?

16 ёшга тўлмаган камида икки нафар боласи бор ёлғиз оналар фақатгина ушбу суммадан ортиқ бўлган даромадлари учунгина даромад солиғи тўлайди.

✅ Имтиёзни қандай олиш мумкин?
Ҳар бир бола учун ФҲДЁ органларидан маълумотнома олиш талаб этилади. Шу асосда даромад солиғидан озод бўлишингиз мумкин.

Кўпчилик "қафил бўлиб бераман" деб ўйлаб, кейин узоқ йиллар давомида ҳал қилиб бўлмайдиган муаммоларга дуч келади. Нима учун? Чунки қонунчиликдаги муҳим жиҳатларни билмайди.

📜 ҚОНУНГА КЎРА НИМА ДЕЙИЛГАН?
Кафиллик – бошқа шахснинг қарзини тўлиқ ёки қисман тўлаш мажбуриятини зиммангизга олишдир.

⚠️ НИМАГА АҲАМИЯТ БЕРИШ КЕРАК?
Агар кафиллик шартномасида бошқача тартиб кўрсатилмаган бўлса, сиз қарздор билан тенг жавобгар бўласиз. Бу нима дегани?
🔹 Асосий қарз;
🔹 Фоизлар;
🔹 Суд харажатлари;
🔹 Кредитор кўрган зарарлар – буларнинг барчасини сиз тўлашингиз мумкин.

💡 ХУЛОСА:
Кафил бўлиш шунчаки ёрдам бериш эмас – бу катта молиявий масъулиятдир. Агар қарздор қарзини тўламаса, унинг барча қарзи ва оқибатлари сизга юкланади.

⚖️ Кам таъминланган деб эътироф этилган оилага болалар нафақаси ёхуд моддий ёрдам яшаш жойи бўйича оиланинг муомалага лаёқатли аъзосининг ёзма аризасига асосан тайинланади.

Мани саволим шундан иборат. Ман ишхонадан 2024 йил 19 декабрь кунидан мехнат таьтилига чикияпман. 2024 йил 14 декабрь шанба куни иш куни деб эьлон килинди. 30 декабрь душанба куни учун. Ман 30 декабрь куни мехнат таьтилида буламан шундай булса хам 14 декабрда чикиб ишлашим керакми?

– Мана шундай иродали, матонатли инсонларни ҳаммага ўрнак қилиб кўрсатсак, улар билан ҳар қанча фахрлансак арзийди,
– деди давлатимиз раҳбари.

Иш берувчи хайфсан эмас бирданига 30 фоиз жаримани қўллаши мумкинми? 30 фоиз жарима бўлганда премиялар ва бошқа устамалар одатдагидек давом этадими, айтмоқчиманки 1 йил давомида улар ҳам кесилмайдими