Ohakli tuproqni boshqarish strategiyalari 🟫👨🌾
📚 Ohakli tuproqlar (karbonat miqdori yuqori va organik moddalar kam bo‘lgan tuproqlar) dunyo yer maydonining taxminan 30 foizini tashkil etadi. Bu tuproqlar o‘simliklar ozuqasi va qishloq xo‘jaligi hosildorligi uchun jiddiy muammo hisoblanadi.
🔬 Kaltsiy karbonat (CaCO3) tuproq biokimyoviy jarayonlarida muhim rol o‘ynaydi. U erish va cho‘kish jarayonlari orqali tuproqning kimyoviy tarkibini va ozuqa moddalarining mavjudligini o‘zgartiradi.
📉 Ohakli tuproqlarning ishqoriy xususiyati (pH qiymati taxminan 8) o‘simliklar uchun ozuqa moddalarini, xususan, fosfor (P), temir (Fe), marganets (Mn), rux (Zn) va ba’zan kaliy (K) hamda magniy (Mg)ni o‘zlashtirishda cheklovlar yaratadi.
💧 Nam sharoitlarda, o‘simliklar va mikroorganizmlarning nafas olish jarayonida CO2 hosil bo‘ladi. Bu CO2 kaltsiy karbonatning erishiga olib keladi va kaltsiy hamda karbonat ionlari ajralib chiqadi, natijada tuproq ishqoriyligi oshadi.
❌ Quruq sharoitlarda esa, aksincha, kaltsiy karbonat cho‘kadi va tuproq eritmasidagi kaltsiy miqdori kamayadi, bu esa tuproq eritmasining kislotali bo‘lishiga olib kelishi mumkin. Bunday o‘zgarishlar ozuqa moddalarining mavjudligi va miqdoriga ta’sir qiladi.
🌡 Iqlim o‘zgarishi bu jarayonlarni murakkablashtirishi mumkin. CO2 darajasining oshishi, haroratning o‘zgarishi va ekstremal namlik sharoitlari o‘simliklar uchun qo‘shimcha stress omillarini keltirib chiqaradi.
🚜 Ohakli tuproqlarni samarali boshqarish uchun quyidagilarni amalga oshirish tavsiya etiladi:
- Qiyin sharoitlarga chidamli ekin turlarini tanlash va ekish;
- Aniq ozuqa moddasi va sug‘orish boshqaruvini qo‘llash;
- Tuproqni yaxshilovchi moddalarni qo‘llash (yashil o‘g‘it, kompost, organik moddalar);
- Tuproq salomatligini saqlash uchun uzoq muddatli strategiyani qo‘llash (to‘g‘ri ekin almashinuvi, yopiq ekinlar ekish, mulchalash, va minimal ishlov berish).
Rasm: Namlik va ozuqa moddalari mavjudligi o‘rtasidagi bog‘liqlik.
Nam sharoit (chap): Yomg‘ir CaCO3 ni eritadi, karbonat (CO₃²⁻) va bikarbonat (HCO₃⁻) ajraladi, tuproq pH oshadi (ishqorli bo‘ladi), va ozuqa moddalarini o‘zlashtirish qiyinlashadi. O‘simliklarda xloroz (barglarning sarg‘ayishi) kuzatilishi mumkin.
Quruq sharoit (o‘ng): CaCO3 cho‘kadi, H⁺ ionlari to‘planadi, tuproq pH pasayadi (kislotali bo‘ladi), va ba’zi ozuqalar (ayniqsa fosfor va rux) kamayadi.
AGROLABORATORIYA-ILM BILAN
©️Shovkat_Xoldorov
Bizni ijtimoiy tarmoqlarda kuzating👇
💬Telegram| 💬Facebook|
📷Instagram| 📺Youtobe|
📚 Ohakli tuproqlar (karbonat miqdori yuqori va organik moddalar kam bo‘lgan tuproqlar) dunyo yer maydonining taxminan 30 foizini tashkil etadi. Bu tuproqlar o‘simliklar ozuqasi va qishloq xo‘jaligi hosildorligi uchun jiddiy muammo hisoblanadi.
🔬 Kaltsiy karbonat (CaCO3) tuproq biokimyoviy jarayonlarida muhim rol o‘ynaydi. U erish va cho‘kish jarayonlari orqali tuproqning kimyoviy tarkibini va ozuqa moddalarining mavjudligini o‘zgartiradi.
📉 Ohakli tuproqlarning ishqoriy xususiyati (pH qiymati taxminan 8) o‘simliklar uchun ozuqa moddalarini, xususan, fosfor (P), temir (Fe), marganets (Mn), rux (Zn) va ba’zan kaliy (K) hamda magniy (Mg)ni o‘zlashtirishda cheklovlar yaratadi.
💧 Nam sharoitlarda, o‘simliklar va mikroorganizmlarning nafas olish jarayonida CO2 hosil bo‘ladi. Bu CO2 kaltsiy karbonatning erishiga olib keladi va kaltsiy hamda karbonat ionlari ajralib chiqadi, natijada tuproq ishqoriyligi oshadi.
❌ Quruq sharoitlarda esa, aksincha, kaltsiy karbonat cho‘kadi va tuproq eritmasidagi kaltsiy miqdori kamayadi, bu esa tuproq eritmasining kislotali bo‘lishiga olib kelishi mumkin. Bunday o‘zgarishlar ozuqa moddalarining mavjudligi va miqdoriga ta’sir qiladi.
🌡 Iqlim o‘zgarishi bu jarayonlarni murakkablashtirishi mumkin. CO2 darajasining oshishi, haroratning o‘zgarishi va ekstremal namlik sharoitlari o‘simliklar uchun qo‘shimcha stress omillarini keltirib chiqaradi.
🚜 Ohakli tuproqlarni samarali boshqarish uchun quyidagilarni amalga oshirish tavsiya etiladi:
- Qiyin sharoitlarga chidamli ekin turlarini tanlash va ekish;
- Aniq ozuqa moddasi va sug‘orish boshqaruvini qo‘llash;
- Tuproqni yaxshilovchi moddalarni qo‘llash (yashil o‘g‘it, kompost, organik moddalar);
- Tuproq salomatligini saqlash uchun uzoq muddatli strategiyani qo‘llash (to‘g‘ri ekin almashinuvi, yopiq ekinlar ekish, mulchalash, va minimal ishlov berish).
Rasm: Namlik va ozuqa moddalari mavjudligi o‘rtasidagi bog‘liqlik.
Nam sharoit (chap): Yomg‘ir CaCO3 ni eritadi, karbonat (CO₃²⁻) va bikarbonat (HCO₃⁻) ajraladi, tuproq pH oshadi (ishqorli bo‘ladi), va ozuqa moddalarini o‘zlashtirish qiyinlashadi. O‘simliklarda xloroz (barglarning sarg‘ayishi) kuzatilishi mumkin.
Quruq sharoit (o‘ng): CaCO3 cho‘kadi, H⁺ ionlari to‘planadi, tuproq pH pasayadi (kislotali bo‘ladi), va ba’zi ozuqalar (ayniqsa fosfor va rux) kamayadi.
AGROLABORATORIYA-ILM BILAN
©️Shovkat_Xoldorov
Bizni ijtimoiy tarmoqlarda kuzating👇
💬Telegram| 💬Facebook|
📷Instagram| 📺Youtobe|