ЗОХИДОН жоме масжиди

Қайс ибн Саъд ибн Убода Ансорий

Ҳайсам ибн Адий айтади: “Каъбанинг ёнида уч киши замоннинг энг сахий одами ким эканида тортишиб қолишди. Улардан бири: У Абдуллоҳ ибн Жаъфардир, деди. Бошқаси: У Қайс ибн Саъд, деди. Учинчилари эса: У Уроба Авсий, деди. Бу тортишув шундай қизиб кетдики, ҳатто уларнинг овозлари кўтарилиб кетди. Сўнг бир киши уларга: “Ҳар бирингиз сахий деб айтаётган одамнинг олдига борсинда нима беришига қараб бир бирингизнинг даъвосига баҳо берсин, деди. Улардан бири Абдуллоҳ ибн Жаъфарнинг ёнига борди. У ўз овулига бориш учун отнинг узангисига бир оёғини қўйган эди. Келган одам: “Эй Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг амакиларининг ўғли, мен мусофирман, йўлдан узилиб қолдим, деди. Абдуллоҳ узангидаги оёғини чиқарди ва келган одамга: “Унга чиқ! Улов ва ундаги нарсалар сенга. Қопдаги нарсаларни ҳам ол, қилич билан ўйнашма, у Алийнинг қиличи”, деди. Келган киши битта катта туя ва қоп билан қайтди. Қопнинг ичида тўрт минг динор (икки юз закот нисобига тенг пул) бор эди. Буларнинг энг улуғи Алий розияллоҳу анҳунинг қиличи эди.
Иккинчи одам Қайснинг ёнига борса ухлаётган экан. Чўриси унга: “Уни уйғотма! Мана бу ҳамённи ол, унда ўттиз динор бор. Қайснинг бугун бундан бошқа пули йўқ. Туялар турадиган жойга бор ва битта туя ҳамда битта қул ол!” деди. Қайс розияллоҳу анҳу уйғонганида бўлган ишларни жориядан эшитиб, қилган ишларидан қувонганидан уни озод қилиб юборди ва “Мени уйғотмайсанми, унга бутун умр кифоя қиладиган мол берар эдим”, деди.
Расулуллоҳ алайҳиссалом билан бирга бир неча урушларга чиққан. Фатҳ куни Набий алайҳиссалом байроқни отасидан олиб ўғли Қайсга берган эканлар.
У зот розияллоҳу анҳу бир неча ҳадислар ҳам ривоят қилган. Ушбу ҳадислар Саҳиҳайн китобларидан ҳам мавжуд.
Кейинчалик Алий розияллоҳу анҳу билан бирга бўлган ва Алий Қайсни Мисрга амир этиб тайинлаган.
Қайс розияллоҳу анҳу урушлар бўладиган ҳийлаларни жуда пухта билар эди. Ҳатто у зот: “Агар ислом бўлмаганида араблар тоқат қила олмайдиган макрларни қилар эдим”, деган.
Қайс ибн Саъд ибн Убода розияллоҳу анҳу Муовиянинг халифалик даври охирларида Мадинада вафот этди.

Абдулбосит Абдулвоҳид

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Албатта, қабрнинг бир сиқиши бор. Агар ўша сиқишдан бирор киши нажот топадиган бўлса, Саъд топар эди”, дедилар.

Имом Аҳмад ривояти.

Изоҳ: Ибн Умар розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Мана бу унинг учун Арш ҳаракатга келган, унга осмоннинг эшиклари очилган, унга етмиш минг фаришта ҳозир бўлган одамдир. Батаҳқиқ, у ҳам бир марта сиқилди. Сўнгра у қўйиб юборилди», дедилар».

📚 Насаий ва икки шайх «Фазилатлар» бобида ривоят қилганлар.

Саҳобалар энг салоҳиятли, энг илмли кишига эргашишган
Muallif: . .Sana: 11.04.2025 41

Мазҳабга эргашмайдиганлар саҳобаларнинг раъйдан, шахсий фикрдан қайтарганини нақл қилиб: «Мана, саҳобалар ҳам раъйдан қайтаришган, сизлар, яъни мазҳабда юрувчилар эса ўз раъйингиз билан гапирасизлар, ваҳоланки, саҳобалар бундан қайтарган», дейишади.

Абу Бакр розияллоҳу анҳу: «Аллоҳнинг Китоби борасида илмим бўлмаган нарсаларни сўзласам, мени қайси ер кўтаради, қайси осмон мени соялайди?» деганлар.

Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу: «Раъй соҳибларидан, яъни дин ҳақида ўз фикри билан гапирадиганлардан эҳтиёт бўлинглар», деганлар.

Алий розияллоҳу анҳу: «Агар дин нақл эмас, ақл билан бўлганида, маҳсининг устига эмас, тагига масҳ тортиш тўғрироқ бўлар эди» деб, раъйдан қайтарганлар.

Манавилар мана шунга ўхшаш нақлларни далил қилиб, бизга: «Сизларнинг мазҳабингиз раъйга асосланган», деб таъна қилишади. Уларга жавобимиз шундай: «Бу ривоятларнинг саҳиҳлигига таслим бўлган тақдиримизда ҳам, саҳобаларнинг феъллари бу ривоятларга қарама-қарши келади: Ибн Абу Шайбанинг, Абдурраззоқнинг «Мусаннаф» китобларини очиб қаранг, Абу Бакр, Умар, Усмон ва бошқа саҳобаларнинг ақл билан ижтиҳод қилиб, фатво берган сон-саноқсиз ривоятларини топасиз. Агар саҳобалар раъйдан қайтарган бўлса, нега ўзлари раъй билан фатво беришган? Уларнинг гапи билан қилган иши бир-бирига тескари келиб қоляпти-ку?

Тўғри жавоб эса қуйидагича бўлади: Саҳобалар қораланган раъйдан қайтаришган. Илмсиз равишда, ўз ақли билан, фикри билан гапиришдан қайтаришган. Аксинча, мазҳабни инкор қилганлар: «Ҳамма ижтиҳод қилавериши мумкин», дейишади. Демак, раъйга рухсат берадиганлар аслида сизлар. Саҳобалар қайтарган раъй билан сизлар одамларга ёппасига рухсат бераётган «ижтиҳод эркинлиги» битта нарса, чунки одамларга бу борада эркинлик берилса, илмсиз равишда дин номидан истаган гапини гапириб юбораверади. Демак, саҳобалар қайтарган нарсага сизлар рухсат беряпсиз. Юқорида келтирган гапларингиз ўзингизга қарши ҳужжат! Мазҳаб имомлари қилган ижтиҳодлар эса уларгача ва улардан кейин бизгача узлуксиз, силсилавий тарзда етиб келган. Мана шу жойдаги фарққа диққат билан эътибор бериш керак!

Демак, ҳар қандай раъйдан қайтарилган эканми? Йўқ, фақатгина қораланган раъйдан, илмсизларча шахсий фикр билдиришдан қайтарилган экан.

Улар бизга яна эътироз билдириб: «Сиз мазҳабдагилар «Фалон масалада турлича гаплар бор», дейсизлар. Ҳолбуки, Пайғамбар битта, Қуръон битта бўлса, қандай қилиб турлича гап келиб чиқади?» дейишади.

Биз шундай деймиз: «Бу ҳолат саҳобаларда ҳам бўлган, улар ҳам бир масалада турли хил фикр айтишган. Деярли ҳамма масалаларда учта, тўртталаб қарашлар, фикрлар бор. Масалан, Ибн Абу Шайбанинг, Абдурраззоқнинг «Мусаннаф»ларига қарасангиз, бир масала хусусида учта, тўртталаб фикрлар бор. Шундай одамларки ихтилоф қилишган бўлса, биз ҳам ихтилоф қилсак, уларнинг йўлидан юрган бўламиз, холос. Шунда ҳам бизни адашган дейишса, майли, биз адашган бўла қолайлик, лекин ҳамма ихтилофли гапларни битта гапга келтириш керак, десангиз, саҳобалар асло бундай қилишмаган, улар ҳам ихтилоф қилишган. Ҳамма саҳобалар иттифоқ қилган, ижмоъ қилган масалалар жуда кам. Демак, мазҳаблардаги ихтилофлар саҳобаларда ҳам бўлган экан. Лекин саҳобалар энг салоҳиятли, энг илмли кишига эргашишган.

«Ҳанафий мазҳабига теран нигоҳ» китобидан

МУСИБАТГА УЧРАГАН КИШИ
ЎҚИЙДИГАН ДУО

Агар кишининг бошига мусибат тушса, қуйидаги сўзлар билан истиржоъ айтади:

“Иннаа лиллааҳи ва иннаа илайҳи рожиъуун”

“Албатта, биз Аллоҳнинг ихтиёридамиз ва, албатта, биз Унинг ҳузурига қайтувчилармиз” (Бақара сураси, 156-оят).

Аллоҳ таолога қуйидаги калималар билан дуо қилади:

“Аллоҳумма журни фи мусибати ваахлиф ли хойрон минҳа”.

Маъноси: “Эй Аллоҳ! Мусибатимда менга ажру мукофот бер. Мусибатим эвазига яхшиликни ўринбосар эт”.

Ким буларни айтиб дуо қилса, Аллоҳ таоло унинг бу синовида ажр бериб, мусибат ўрнига яхшилик беради (иншааллоҳ).

«Шифо оятлари ва маъсур дуолар» китобидан.
•┈•┈•┈•┈•❁✿❁•┈•┈•┈•┈•
@Rishtonimomlari