#Öquvchilardan
Taxminan 9-10-sinfligimizda bizning sinfga bir ayol o‘qituvchi ona tili fanidan dars o‘tardi. U o‘z kasbining malakali mutaxassisi edi, ammo, uning darslaridan so‘ng o‘zimni juda yomon, xuddi hech narsaga arzimaydigan odamdek his qilardim. Chunki, ustozimiz darslarda o‘z fikrini bildirgan O‘G‘IL bolalarni qo‘llab-quvvatlar, hatto ularning XATO, insoniylikka to‘g‘ri kelmaydigan gaplarini ham hammaning oldida maqtab, ularni ko‘klarga ko‘tarar edi. Qizlarning har bir bildirgan fikrini esa, doim tanqid qilib, har bir gapidan xato topar va ularning fikrini ustidan kulgandek hazillar qilar edi. Faqat menga shunday tuyulyaptimi, deb o‘ylab, boshqa qiz bola sinfdoshlarim va kichik sinfdagi qizlardan so‘rasam, ularning ham o‘sha ustoz haqidagi fikri meniki bilan bir xil ekan.
U dars o‘tadigan barcha qizlar sinfda o‘zini noqulay his qilar, ustoz va o‘g‘il bolalar tomonidan tanqidga uchrashdan qo‘rqib, o‘z fikrini bildirmay, iloji boricha jim o‘tirishardi. Bu holat sinfdoshlarimiz 2 guruhga - qizlar va o‘g‘il bolalar guruhiga bo‘linib qolishiga olib kelgandi. Ustozning qizlarni yerga urib, ularning sha’niga putur yetkazadigan ma’nodagi gaplarini barcha o‘g‘il bolalar qo‘llab-quvvatlardi, misol uchun ustozimiz “Qizlardan hech qachon do‘st chiqmaydi, chunki ular doim do‘stini sotishga tayyor bo‘ladi, ulardan doim ehtiyot bo‘lish kerak, haqiqiy do‘st o‘g‘il bolalarda bo‘ladi!” - degan fikrini qizlardan tashqari barcha qo‘llab quvvatlagan.
Shu ustoz bizga 2 yil dars berib, 11-sinfga o‘tganimda ishdan ketdi, lekin uning bizga singdirgan qarashlari natijasida, quvnoq va ekstrovert bo‘lgan qiz, ya’ni, men juda kamgap, o‘ziga ishonchi past, omma oldida gapirolmaydigan, o‘zini kuchsiz his qiladigan qizga aylandim. Yaqin-yaqingacha ham yangi do‘stlar va tanishlar orttirishga, omma oldida gapirishga qiynalardim, hatto ingliz tilini yaxshi bilsam-da, boshqalar oldida gapira olmasdim, ammo iloji boricha o‘z ustimda ishlashga harakat qildim.
Universitetda o‘qishni boshlagandan so‘ng hayotim ancha o‘zgardi, o‘zimga bo‘lgan ishonchim ortib, omma oldida nutq so‘zlash ortiq men uchun qo‘rqinchli bo‘lmay qoldi. Buning sababchilaridan biri mening ACS (academic communication skills) professorim deb hisoblayman, u hammaning fikrini hurmat qilgan holda, ularni eshitadi, qo‘llab-quvvatlaydi va men shunday inson menga dars berishidan juda xursandman.
Insonning fikrini eshitib, ularni jinsiga qarab ajratib, birini ko‘kka ko‘tarib boshqasini pastga uradigan insonlarga chora ko‘rilishini istardim. Birgina ustozning xatti-harakatlari juda ko‘plab qizlarning hayotiga ta'sir o‘tkazgan, u kamgap, nofaol, omma oldida nutq so‘zlashga, do‘stlar orttirishga qiynaladigan qizlarni yaratdi. O‘sha paytlarda, uning ustidan arz qilsak, bizga bo‘lgan munosabati yanada yomonlashishidan qo‘rqib, hech kimga murojaat qilmadik, ammo bu psixologik abyuz hisoblanadi. Hozirgi aqlim bo‘ganida, albatta o‘sha ustoz ustidan qo‘rqmasdan shikoyat qilgan bo‘lardim. Iltimos, agar siz ham shunga o‘xshash holatga duch kelayotgan bo‘lsangiz, tegishli insonlarni xabardor qiling, hech bo‘lmaganda, yaqinlaringizga ayting. Chunki bu narsalar sizning kelajagingizga katta ta'sir o‘tkazishi mumkin!
#SukutSaqlama #Seksizm #Steriotiplar
Taxminan 9-10-sinfligimizda bizning sinfga bir ayol o‘qituvchi ona tili fanidan dars o‘tardi. U o‘z kasbining malakali mutaxassisi edi, ammo, uning darslaridan so‘ng o‘zimni juda yomon, xuddi hech narsaga arzimaydigan odamdek his qilardim. Chunki, ustozimiz darslarda o‘z fikrini bildirgan O‘G‘IL bolalarni qo‘llab-quvvatlar, hatto ularning XATO, insoniylikka to‘g‘ri kelmaydigan gaplarini ham hammaning oldida maqtab, ularni ko‘klarga ko‘tarar edi. Qizlarning har bir bildirgan fikrini esa, doim tanqid qilib, har bir gapidan xato topar va ularning fikrini ustidan kulgandek hazillar qilar edi. Faqat menga shunday tuyulyaptimi, deb o‘ylab, boshqa qiz bola sinfdoshlarim va kichik sinfdagi qizlardan so‘rasam, ularning ham o‘sha ustoz haqidagi fikri meniki bilan bir xil ekan.
U dars o‘tadigan barcha qizlar sinfda o‘zini noqulay his qilar, ustoz va o‘g‘il bolalar tomonidan tanqidga uchrashdan qo‘rqib, o‘z fikrini bildirmay, iloji boricha jim o‘tirishardi. Bu holat sinfdoshlarimiz 2 guruhga - qizlar va o‘g‘il bolalar guruhiga bo‘linib qolishiga olib kelgandi. Ustozning qizlarni yerga urib, ularning sha’niga putur yetkazadigan ma’nodagi gaplarini barcha o‘g‘il bolalar qo‘llab-quvvatlardi, misol uchun ustozimiz “Qizlardan hech qachon do‘st chiqmaydi, chunki ular doim do‘stini sotishga tayyor bo‘ladi, ulardan doim ehtiyot bo‘lish kerak, haqiqiy do‘st o‘g‘il bolalarda bo‘ladi!” - degan fikrini qizlardan tashqari barcha qo‘llab quvvatlagan.
Shu ustoz bizga 2 yil dars berib, 11-sinfga o‘tganimda ishdan ketdi, lekin uning bizga singdirgan qarashlari natijasida, quvnoq va ekstrovert bo‘lgan qiz, ya’ni, men juda kamgap, o‘ziga ishonchi past, omma oldida gapirolmaydigan, o‘zini kuchsiz his qiladigan qizga aylandim. Yaqin-yaqingacha ham yangi do‘stlar va tanishlar orttirishga, omma oldida gapirishga qiynalardim, hatto ingliz tilini yaxshi bilsam-da, boshqalar oldida gapira olmasdim, ammo iloji boricha o‘z ustimda ishlashga harakat qildim.
Universitetda o‘qishni boshlagandan so‘ng hayotim ancha o‘zgardi, o‘zimga bo‘lgan ishonchim ortib, omma oldida nutq so‘zlash ortiq men uchun qo‘rqinchli bo‘lmay qoldi. Buning sababchilaridan biri mening ACS (academic communication skills) professorim deb hisoblayman, u hammaning fikrini hurmat qilgan holda, ularni eshitadi, qo‘llab-quvvatlaydi va men shunday inson menga dars berishidan juda xursandman.
Insonning fikrini eshitib, ularni jinsiga qarab ajratib, birini ko‘kka ko‘tarib boshqasini pastga uradigan insonlarga chora ko‘rilishini istardim. Birgina ustozning xatti-harakatlari juda ko‘plab qizlarning hayotiga ta'sir o‘tkazgan, u kamgap, nofaol, omma oldida nutq so‘zlashga, do‘stlar orttirishga qiynaladigan qizlarni yaratdi. O‘sha paytlarda, uning ustidan arz qilsak, bizga bo‘lgan munosabati yanada yomonlashishidan qo‘rqib, hech kimga murojaat qilmadik, ammo bu psixologik abyuz hisoblanadi. Hozirgi aqlim bo‘ganida, albatta o‘sha ustoz ustidan qo‘rqmasdan shikoyat qilgan bo‘lardim. Iltimos, agar siz ham shunga o‘xshash holatga duch kelayotgan bo‘lsangiz, tegishli insonlarni xabardor qiling, hech bo‘lmaganda, yaqinlaringizga ayting. Chunki bu narsalar sizning kelajagingizga katta ta'sir o‘tkazishi mumkin!
#SukutSaqlama #Seksizm #Steriotiplar