Ko‘rib turganingizdek, "Tarix o‘z mohiyatiga ko‘ra insoniylik jamiyati haqidagi xabardir". Demak, tarix o‘z holicha inson jamiyati haqidagi xabar ekan, ushbu xabarlarning bizgacha yetib kelishini qamrab olgan jarayonni ko‘zdan kechirish mantiqiy zarurat hisoblanadi. Zero Ibn Xaldunning o‘zi aytganidek: "Xabar o‘z tabiatiga ko‘ra yolg‘on ehtimoli bilan birga keladi". Ya’ni Qur’on va ishonchli hadis kitoblari bo‘lmish shar’iy manbalarda kelgan xabarlardan boshqa har qanday tarixiy xabarning yolg‘on bo‘lish ehtimoli uchrashi ma’lumotning tabiati sanaladi. Shu sababdan yuqorida aytib o‘tganimizdek, Ibn Xaldun kitobning ilk qismidayoq tarixiy ma’lumotlarning ishonchliligini tekshirish, asossiz ma’lumotlarni aniqlash maslaklarini (metod) ishlab chiqadi.

Tarix bu shunchaki faktlar va sanalarning jamlanmasi emas. U inson tabiatini, uning maqsad va intilishlarini ochib beruvchi, tahlil va mulohaza qilishni talab qiluvchi ilmdir. O‘tmish haqida hikoya qiluvchi har bir voqea falsafaning bir bo‘lagi.

P/s: "Muqaddima"