Garvard universiteti psixologi K.Rixter shavqatsiz tadqiqot òtkazadi: u kalamushlar qancha vaqt hayot uchun kurashishini bilish maqsadida, ularni suv tòldirilgan maxsus idishlarga tashlaydi. Ular 15daqiqadan song, taslim bòlib, chòkib ketishadi. Keyingi tajribada kalamushlar taslim bòlishidan oldin tadqiqotchi ularni suvdan chiqarib, quritib, ovqatlantirib, bir necha daqiqadan sòng yana suvga tashlagan. Shundan sòng ular 60 soatgacha tirik qolish uchun kurashishgan

Xulosa shuki, kalamushlar suvdan yana chiqarib olishlariga umid qilgani uchun o'z tanalarini imkonsiz ishlarni qilishga majburlay olgan va imkoniyatlarini kengaytirgan.Insonlar ham qiyin vaziyatda umid va yordam olishsa, ularda bardoshlilik va hayot uchun kurashish istagi ortadi. Shu sababli, inson psixologiyasida umid kuchli motivatsiya vositasi hisoblanadi.

Inson taslim bòlmasa, taqdirini òzgartira oladi!