"Imposter Syndrome" (Soxtalik Sindromi).
Imposter syndrome – bu inson oʻz yutuqlari va qobiliyatlariga qaramay, oʻzini yolgʻonchi yoki munosib emasdek his qilishi bilan tavsiflanadigan psixologik holat. Bu sindromga chalingan odamlar oʻz muvaffaqiyatlarini tashqi omillar yoki omadlarga bogʻlaydi, lekin o'zining mehnati va mahoratini qadrlamaydi.
Belgilari:
1. Oʻz yutuqlarini tan olmaslik – inson muvaffaqiyatlarini tasodif yoki boshqa insonlar yordamiga bogʻlaydi.
2. Tanqid va muvaffaqiyatsizlikdan qoʻrqish – inson har doim "fosh boʻlish" va aslida unchalik aqlli yoki qobiliyatli emasligini isbotlovchi vaziyatga tushib qolishdan qoʻrqadi.
3. Oʻzini boshqalar bilan solishtirish – odam doimo oʻzini boshqalar bilan solishtiradi va oʻzini yetarlicha yaxshi emas deb his qiladi.
4. Perfeksionizm – mukammallikka intilish va ozgina xato qilganda oʻzini yaroqsiz deb hisoblash.
5. Ishlashga haddan tashqari koʻp harakat qilish – inson boshqalar oldida oʻzini isbotlash uchun haddan tashqari mehnat qiladi.
Turlari (Dr. Valerie Young tasnifi bo‘yicha):
1. Perfeksionist – mukammal natijalarga erishmoqchi boʻladi va hatto kichik xatolarni ham yoʻqotishga harakat qiladi.
2. Ekspert – hamma narsani bilishi kerak deb hisoblaydi va biror narsani bilmasa oʻzini yaroqsiz his qiladi.
3. Tabiiy iqtidor sohibi – biror narsani oson oʻzlashtira olmasa yoki uzoq oʻrganishga majbur boʻlsa, oʻzini qobiliyatsiz deb hisoblaydi.
4. Yakkalangan individualist – yordam soʻrashni zaiflik deb biladi va har narsani oʻzi hal qilishga harakat qiladi.
5. Superqahramon – oʻzini ishga, oila aʼzolariga yoki oʻqishga ortiqcha yuklaydi va ularni bajara olmasa oʻzini muvaffaqiyatsiz deb his qiladi.
Kelib chiqish sabablari:
Bolalikda mukammallik yoki yuqori talablar asosida tarbiyalanganlik;
Oilada doimiy ravishda qiyoslanish:
Ijtimoiy bosim va atrof-muhit taʼsiri;
Gender va madaniy stereotiplar;
Natijalari:
Oʻziga ishonchsizlik va motivatsiya pasayishi;
Stress va tashvish holatlarining kuchayishi;
Ish yoki oʻqishdagi muvaffaqiyatsizliklar;
Depressiya va boshqa psixologik muammolar;
Bundan qanday qutulish mumkin?
1. Muvaffaqiyatlarni eʼtirof etish – oʻz yutuqlaringni yozib bor va ularni tasodif deb emas, balki o'z mehnating natijasi sifatida qabul qil.
2. Ichki tanqidni nazorat qilish – oʻz-oʻzini haddan tashqari tanqid qilmaslikka harakat qil.
3. Yordam soʻrashni oʻrganish – hamma narsani oʻziga yuklash shart emas.
4. Mukammallik illyuziyasidan voz kechish – har qanday inson xato qiladi va bu tabiiy.
5. Oʻzingni rivojlantirish – oʻz ustingda ishlashni davom ettir, lekin bu seni haddan tashqari zoʻriqtirmasin.
Bu sindrom juda koʻp odamlarda uchraydi, hatto katta yutuqlarga erishgan shaxslarda ham. Muhimi – oʻzingni tan olish va o'z mehnatingni qadrlashni oʻrganish.
@Negative_Shorts
Imposter syndrome – bu inson oʻz yutuqlari va qobiliyatlariga qaramay, oʻzini yolgʻonchi yoki munosib emasdek his qilishi bilan tavsiflanadigan psixologik holat. Bu sindromga chalingan odamlar oʻz muvaffaqiyatlarini tashqi omillar yoki omadlarga bogʻlaydi, lekin o'zining mehnati va mahoratini qadrlamaydi.
Belgilari:
1. Oʻz yutuqlarini tan olmaslik – inson muvaffaqiyatlarini tasodif yoki boshqa insonlar yordamiga bogʻlaydi.
2. Tanqid va muvaffaqiyatsizlikdan qoʻrqish – inson har doim "fosh boʻlish" va aslida unchalik aqlli yoki qobiliyatli emasligini isbotlovchi vaziyatga tushib qolishdan qoʻrqadi.
3. Oʻzini boshqalar bilan solishtirish – odam doimo oʻzini boshqalar bilan solishtiradi va oʻzini yetarlicha yaxshi emas deb his qiladi.
4. Perfeksionizm – mukammallikka intilish va ozgina xato qilganda oʻzini yaroqsiz deb hisoblash.
5. Ishlashga haddan tashqari koʻp harakat qilish – inson boshqalar oldida oʻzini isbotlash uchun haddan tashqari mehnat qiladi.
Turlari (Dr. Valerie Young tasnifi bo‘yicha):
1. Perfeksionist – mukammal natijalarga erishmoqchi boʻladi va hatto kichik xatolarni ham yoʻqotishga harakat qiladi.
2. Ekspert – hamma narsani bilishi kerak deb hisoblaydi va biror narsani bilmasa oʻzini yaroqsiz his qiladi.
3. Tabiiy iqtidor sohibi – biror narsani oson oʻzlashtira olmasa yoki uzoq oʻrganishga majbur boʻlsa, oʻzini qobiliyatsiz deb hisoblaydi.
4. Yakkalangan individualist – yordam soʻrashni zaiflik deb biladi va har narsani oʻzi hal qilishga harakat qiladi.
5. Superqahramon – oʻzini ishga, oila aʼzolariga yoki oʻqishga ortiqcha yuklaydi va ularni bajara olmasa oʻzini muvaffaqiyatsiz deb his qiladi.
Kelib chiqish sabablari:
Bolalikda mukammallik yoki yuqori talablar asosida tarbiyalanganlik;
Oilada doimiy ravishda qiyoslanish:
Ijtimoiy bosim va atrof-muhit taʼsiri;
Gender va madaniy stereotiplar;
Natijalari:
Oʻziga ishonchsizlik va motivatsiya pasayishi;
Stress va tashvish holatlarining kuchayishi;
Ish yoki oʻqishdagi muvaffaqiyatsizliklar;
Depressiya va boshqa psixologik muammolar;
Bundan qanday qutulish mumkin?
1. Muvaffaqiyatlarni eʼtirof etish – oʻz yutuqlaringni yozib bor va ularni tasodif deb emas, balki o'z mehnating natijasi sifatida qabul qil.
2. Ichki tanqidni nazorat qilish – oʻz-oʻzini haddan tashqari tanqid qilmaslikka harakat qil.
3. Yordam soʻrashni oʻrganish – hamma narsani oʻziga yuklash shart emas.
4. Mukammallik illyuziyasidan voz kechish – har qanday inson xato qiladi va bu tabiiy.
5. Oʻzingni rivojlantirish – oʻz ustingda ishlashni davom ettir, lekin bu seni haddan tashqari zoʻriqtirmasin.
Bu sindrom juda koʻp odamlarda uchraydi, hatto katta yutuqlarga erishgan shaxslarda ham. Muhimi – oʻzingni tan olish va o'z mehnatingni qadrlashni oʻrganish.
@Negative_Shorts