#ҳамширалик_иши
1-тоифа саволига жавоб
❓
Савол: Bирусли гепатит “B” ва “C”касаллигини келтириб чиқарувчи омилларни санаб беринг.
✅
Жавоб:
Гепатит B (HBV) ва гепатит C (HCV) – жигарнинг вирусли яллиғланишига олиб келадиган хавфли инфекция касалликларидир. Улар асосан қон ва бошқа биологик суюқликлар орқали юқади.📎Гепатит B вируси (HBV) юқиш омиллари
Гепатит B вируси юқумли касаллик бўлиб, у қуйидаги йўллар билан тарқалади:
1. Қон орқали юқиш
• Стерилланмаган тиббий асбоблар
орқали (жарроҳлик воситалари, стоматология анжомлари, эндоскопия қурилмалари).
• Назоратсиз қон трансфузияси
(яхши текширилмаган донор қони орқали).
• ИВ (интравеноз) гиёҳвандлик
– бир нечта инсоннинг битта шприц ёки игнадан фойдаланиши.
• Татуировка ва косметик процедуралар
(стерилланмаган асбоблар ишлатилганда).
2. Жинсий алоқа орқали юқиш
• Ҳимояланмаган (презервативсиз) jinsiy алоқа
.
• Аралаш (мултипартнёр) jinsiy ҳаёт
олиб бориш.
• Жинсий йўл билан юқадиган касалликлар (ЖЙЙК)
билан касалланган одамлар орасида юқиш эҳтимоли юқори.
3. Онадан болага ўтиши (перинатал юқиш)
• Агар она HBV билан зарарланган бўлса, туғруқ вақтида вирус болага ўтиши мумкин.
• Буни олдини олиш учун янги туғилган чақалоққа гепатит B га қарши вакцина ва иммуноглобулин
юборилиши керак.
4. Бошқа йўллар
• Яқин контакт
: Гепатит B вируси тирналган жойлар, очиқ яралар ва теридаги жароҳатлар орқали юқиши мумкин.
• Ҳаммом буюмлари (тиканоқлар, устара, тиш чўткаси)
бошқа одамлар билан умумий фойдаланилганда юқиш хавфи бор.📎Гепатит C вируси (HCV) юқиш омиллари
Гепатит C вируси асосан қон орқали юқади. Бу вирусни юқтирган одамлар узоқ вақт давомида аломатсиз бўлиши мумкин.
1. Қон орқали юқиш
• ИВ (интравеноз) гиёҳвандлик
– умумий игнадан фойдаланиш.
• Сифатсиз қон трансфузияси
– агар донор қони яхши текширилмаган бўлса.
• Стерилланмаган тиббий асбоблар
(жарроҳлик, стоматология, эндоскопия) орқали юқиши мумкин.
• Татуировка ва косметик манипуляциялар
(стерилланмаган асбоблар билан бажарилганида).
2. Жинсий алоқа орқали юқиш
• Гепатит C вируси жинсий йўл билан юқиши кам учрайди
, лекин кўп сонли партнёрлар билан алоқа қилиш хавфни оширади.
• ҲИВ инфекцияси билан касалланганлар орасида HCV жинсий йўл билан юқиш эҳтимоли юқори.
3. Онадан болага ўтиши
• Онада HCV юқтирилган бўлса, туғруқ жараёнида вирус болага ўтиши мумкин.
• Бу ҳолат гепатит B га қараганда камроқ учрайди
.
4. Бошқа йўллар
• Ҳаммом буюмлари (устара, тирноқ қайчи, тиш чўткаси)
умумий фойдаланилганда юқиши мумкин.
• Тиббий хатолар
– масалан, стерилланмаган шприцлар, ҳимояланмаган тиббий манипуляциялар.
Хулоса ўрнида: Гепатит B ва C вируслари жигар касалликларига олиб келувчи жиддий инфекция бўлиб, улар асосан қон, сперма, теридаги очиқ яралар ва тиббий асбоблар орқали юқади. Гепатит B вируси вакцина орқали олдини олиниши мумкин, аммо гепатит C га қарши ҳозирча вакцина мавжуд эмас. Шунинг учун шахсий гигиена қоидаларига риоя қилиш, ҳимояланган jinsiy ҳаёт олиб бориш ва тиббий асбобларни тўғри стериллаш юқиш хавфини пасайтиради.
👉🏻
@Malakali_hamshiralar