Yosh bolalar tarbiyasidagi muhim jihat: shaxsiy hududning o‘rni
(Post boshlanishidan avval eslatma o’laroq ma’lumotlar nazariy ekani va ona bo’lmay, aqllilik qilishdan yiroq ekanimizni aytib o’tmoqchi edim. Tajribali onalar, xatolarga ko’zingiz tushsa albatta izohda bildirib o’ting)
Abdulloh domlaning bir maruzalari chuqur o‘yga toldirgan edi: “Farzandlarga kichik yoshidan kattalardek munosabatda bo‘ling.” Bu so‘zlar farzand tarbiyasida biz ko‘p hollarda e’tibor bermaydigan, ammo juda muhim bir jihatni yodimizga soladi — shaxsiy hudud va hurmat.
Har bir yosh bolaga shaxsiy hudud, shaxsiy buyumlar va o‘ziga xos erkinlik zarur. Hatto uyda joy kam bo‘lsa ham, bolaning kichkina bo‘lsa-da, o‘ziga tegishli bir burchagi bo‘lishi uning ruhiy va aqliy rivojlanishi uchun suv va havodek zarur. Bu burchakda uning shaxsiy buyumlari, kitoblari yoki shunchaki o‘zini erkin his qiladigan joyi bo‘lsa kifoya.
Bolaga kichikligidan o‘z joynamozini taqdim etish, o‘z kiyimlarini o‘z tartibida saqlash imkoniyatini berish yoki unga javobgarlik yuklash uni mustaqil shaxs sifatida shakllanishiga xizmat qiladi. Bu esa uning o‘zini qadrlash hissini oshirib, kelgusida jamiyatda faol, mas’uliyatli inson bo‘lib yetishishiga poydevor yaratadi.
Shuningdek, farzandga o‘z fikrlarini aytishga ruxsat berish, u bilan maslahatlasha olish, hatto uning qarashlariga jiddiy qarash ham katta ahamiyatga ega. Bolaning yoshlikdan “mening so‘zimning qiymati bor” deb his qilishi uni ham ota-onasiga hurmat qilishga, ham o‘z fikrini dadil ifoda etishga o‘rgatadi.
Shaxsiy hudud nafaqat jismoniy, balki ruhiy jihatdan ham ahamiyatlidir. Farzand bilan muloqotda uning his-tuyg‘ulariga e’tibor qaratish, uning ichki olamini tushunishga harakat qilish, ba’zan esa unga xoliq qolish uchun vaqt va makon yaratish ham shaxsiy hududga kiradi.
Shu sabab, bolalarimizga kichik yoshidanoq kichik-kichik mas’uliyatlar yuklaylik, ularning shaxsiy makoniga hurmat qilaylik va ularni erkin, mas’uliyatli shaxslar sifatida tarbiyalaylik. Bu nafaqat ularning kelajagi, balki jamiyatimiz kelajagi uchun ham katta sarmoyadir.✨
(Post boshlanishidan avval eslatma o’laroq ma’lumotlar nazariy ekani va ona bo’lmay, aqllilik qilishdan yiroq ekanimizni aytib o’tmoqchi edim. Tajribali onalar, xatolarga ko’zingiz tushsa albatta izohda bildirib o’ting)
Abdulloh domlaning bir maruzalari chuqur o‘yga toldirgan edi: “Farzandlarga kichik yoshidan kattalardek munosabatda bo‘ling.” Bu so‘zlar farzand tarbiyasida biz ko‘p hollarda e’tibor bermaydigan, ammo juda muhim bir jihatni yodimizga soladi — shaxsiy hudud va hurmat.
Har bir yosh bolaga shaxsiy hudud, shaxsiy buyumlar va o‘ziga xos erkinlik zarur. Hatto uyda joy kam bo‘lsa ham, bolaning kichkina bo‘lsa-da, o‘ziga tegishli bir burchagi bo‘lishi uning ruhiy va aqliy rivojlanishi uchun suv va havodek zarur. Bu burchakda uning shaxsiy buyumlari, kitoblari yoki shunchaki o‘zini erkin his qiladigan joyi bo‘lsa kifoya.
Bolaga kichikligidan o‘z joynamozini taqdim etish, o‘z kiyimlarini o‘z tartibida saqlash imkoniyatini berish yoki unga javobgarlik yuklash uni mustaqil shaxs sifatida shakllanishiga xizmat qiladi. Bu esa uning o‘zini qadrlash hissini oshirib, kelgusida jamiyatda faol, mas’uliyatli inson bo‘lib yetishishiga poydevor yaratadi.
Shuningdek, farzandga o‘z fikrlarini aytishga ruxsat berish, u bilan maslahatlasha olish, hatto uning qarashlariga jiddiy qarash ham katta ahamiyatga ega. Bolaning yoshlikdan “mening so‘zimning qiymati bor” deb his qilishi uni ham ota-onasiga hurmat qilishga, ham o‘z fikrini dadil ifoda etishga o‘rgatadi.
Shaxsiy hudud nafaqat jismoniy, balki ruhiy jihatdan ham ahamiyatlidir. Farzand bilan muloqotda uning his-tuyg‘ulariga e’tibor qaratish, uning ichki olamini tushunishga harakat qilish, ba’zan esa unga xoliq qolish uchun vaqt va makon yaratish ham shaxsiy hududga kiradi.
Shu sabab, bolalarimizga kichik yoshidanoq kichik-kichik mas’uliyatlar yuklaylik, ularning shaxsiy makoniga hurmat qilaylik va ularni erkin, mas’uliyatli shaxslar sifatida tarbiyalaylik. Bu nafaqat ularning kelajagi, balki jamiyatimiz kelajagi uchun ham katta sarmoyadir.✨