Янгича "Мингбулоқ"

✅Javob:
MK 228-moddasiga ko’ra, ikkinchi va keyingi ish yillari uchun har yilgi mehnat ta’tili ish beruvchi va xodim uchun majburiy bo‘lgan ta’tillar jadvali bilan belgilanadigan har yilgi mehnat ta’tillarini berish navbatiga muvofiq beriladi.

Ta’tillar jadvali kalendar yil boshlanguniga qadar ish beruvchi tomonidan kasaba uyushmasi qo‘mitasi bilan kelishuvga ko‘ra tasdiqlanadi.

Xodim har yilgi mehnat ta’tili beriladigan vaqt to‘g‘risida ta’til boshlanishidan kamida o‘n besh kun oldin xabardor qilinishi kerak.
MK 228-moddasida va boshqa moddalarda ham, bundan tashqari birorta qonunchilik hujjatida ta’tillar jadvalida xodimning har yilgi mehnat ta’tiliga chiqishini aniq sana bilan ko’rsatish majburiyati belgilanmagan. Amaliyotda asosan kalendar oyni o’zi ko’rsatiladi, konkret sana ko’rsatilmaydi.

Masalan, ta’tillar jadvalida xodimning har yilgi mehnat ta’tiliga chiqishini yanvar oyi deb ko’rsatilsa bo’ladi. Yoki aniq sanani ko’rsatib 30-yanvar deb ham ko’rsatsangiz bo’ladi. Har ikki variant ham to’g’ri. Tashkilot qay birini ma’qul deb bilsa, har ikki variantdan birini tanlashi mumkin.

Ta’tillar jadvalida aniq sana ko’rsatilmagan deb mansabdor shaxsni ma’muriy jarimaga tortish g’ayriqonuniy hisoblanadi! Chunki bu holat qonunbuzilishi emas.
Demak, yuqoridagilardan xulosa qilsak, ta’tillar jadvalida aniq sana ko’rsatish shart emas.
D. JAKBAROV,
markaz bosh yuriskonsulti.

@yangicha_mingbuloq

❓1. Assalomu aleykum. Xodim 9-fevral yakshanba sanasidan o’z xohishiga ko’ra ishdan bo’shashga ariza yozib ketdi, arizani qayta yozishga esa rozi bo’lmadi. Shunda qanday yo’l tutsak to’g’ri bo’ladi? Dushanba kuni shartnomani bekor qilsak, muammo bo’lmaydimi?

✅Javob:
Mehnat kodeksi 9-moddasi oxirgi qismiga ko’ra, agar muddatning so‘nggi kuni ishlanmaydigan kunga to‘g‘ri kelsa, undan keyin keladigan birinchi ish kuni muddat tugaydigan kun deb hisoblanadi.
Bundan tashqari, MK 170-moddasi oxirgi qismiga ko’ra, oxirgi ish kuni mehnat shartnomasi bekor qilingan kundir. Agar oxirgi ish kuni dam olish kuniga yoxud ishlanmaydigan bayram kuniga yoki boshqa ishlanmaydigan kunga to‘g‘ri kelsa, undan keyin keladigan birinchi ish kuni oxirgi ish kuni deb hisoblanadi.

Demak, yuqoridagilardan xulosa qilsak, mehnat shartnomasini 10-fevral dushanba kuni bekor qilaverasiz, hech qanday muammo bo’lmaydi.
D. TUXTANOV,
tuman adliya bo‘limi yuridik xizmat ko‘rsatish markazi raxbari.

❓2. Assalomu alaykum bizni ish joyida ishga kech qolganlik uchun ishdan boʻshash haqida ariza yozdirib olishyapti direktorimiz shu haqda tushuntirish bersangiz.

✅Javob:
Mehnat kodeksining 160-modda siga asosan, xodim nomuayyan muddatga tuzilgan mehnat shartnomasini, shuningdek muddati tugaguniga qadar muddatli mehnat shartnomasini o‘n to‘rt kalendar kun oldin bu haqda ish beruvchini yozma shaklda ogohlantirgan holda bekor qilishga haqli.

O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi plenumining 20.11.2023 yildagi “Sudlar tomonidan mehnat shartnomasini bekor qilishni tartibga soluvchi qonunchilikni qo‘llash amaliyoti to‘g‘risida”gi 26-son qaroriga asosan, mehnat shartnomasini bekor qilishga xodim shu tashkilotdagi ishni haqiqatda tashlab ketish istagini bildirgan yozma arizasiga binoan yo‘l qo‘yiladi.

Sudlar da’vogarning mehnat shartnomasini bekor qilish haqidagi arizani ish beruvchining qistovi natijasida berganligi to‘g‘risidagi vajlarini sinchkovlik bilan tekshirmoqlari lozim. Bunda sudlarning e’tibori, xodimni ariza yozishga nafaqat majburlash, bosim yoki tazyiq o‘tkazish, balki xodimda mehnat munosabatlarini tugatish istagi bo‘lmay turib, ish beruvchi tomonidan uni ariza yozishga faol ravishda undash harakatlari ham qistov sifatida baholanishi lozimligiga qaratilsin.

Demak sizning ishga kech qolganligingiz uchun ishdan boʻshash haqida ariza yozdirib olishi noto‘g‘ri sanaladi.
D. SOBIROV,
markaz bosh yuriskonsulti.

❓3. Assalomu alaykum, 22.08.2022 da ishga kirgan xodimga 2023 avgustda va 2024 dekabrda otpuska berilgan. U xodim 2025 yanvar oyidan bola parvarishlash ta'tili oldidan 2024-2025 ish yili un mehnat ta'tili olsa boʻladimi?

✅Javob:
Mehnat kodeksining 228-moddasida ikkinchi va keyingi ish yillari uchun har yilgi mehnat ta’tilini berish tartibi belgilangan. Xodimning xohishiga ko‘ra har yilgi mehnat ta’tili unga qulay bo‘lgan vaqtda quyidagilarga berilishi kerak: bolani parvarishlash ta’tilidan foydalanayotgan xodimga ushbu ta’tildan oldin yoki keyin.
Sizning holatingizda xodim 2022-2023-yillar, 2023-2024-yillar uchun har yilgi mehnat ta’tilni olib bo‘lgan bo‘lsa, u 2024-2025-yillar uchun mo‘ljallangan har yilgi mehnat ta’tilini bolani parvarishlash ta’tilidan oldin yoki keyin olishga haqli.
I. MAMAJONOV,
markaz bosh yuriskonsulti.

❓4. Ta’tillar jadavalida xodiming har yilgi mehnat ta’tiliga chiqishi aniq sana bilan ko’rsatilishi shartmi? Agar oyni o’zi ko’rsatilsa bu qonunbuzilishi hisoblanadimi?

САҲАРХАНДА

Бир савдогар шаҳардан мол олиб, бошқа шаҳарга элтиб, сотиб юрарди. Кунларнинг бирида молларини сотиб бўлди-да, пулини этик қўнжига тиқиб, ўз шаҳрига жўнади. Бундан ўғрилар хабардор бўлиб, унинг пайига тушдилар. Савдогар поездга чиқувди, улар ҳам кетидан чиқишди. Кеч киргач, савдогар бепарво ухлаб ётаверди.
Ўғрилар аста у ётган жойга келдилар-да, «Пул қайси оёғида экан? Ўнгидами, чапидами?» деб, иккиланиб, таваккалига бир оёғини ўткир болта билан чопиб, опқочиб кетдилар. Бирдан вагоннинг ичи тўс-тўполон бўлиб кетди. Йўловчилар савдогарнинг ҳолига ачинардилар. У бўлса ҳадеб «худога шукур, худога шукур» дерди.
— Ие, нимага шукур қиляпсиз? Ахир бир оёғингиз...
— Э, қизиқ экансизлар-ку! Пуллик оёғим омон қолибди-да! Шунга шукур қиляпман...

* * *
— Бизни раҳбар жуда алдоқчи, аммо адолатли!
— Қанақасига, ахир уни алдоқчи деяпсан-ку?
— Ҳа, у ҳаммани бараварига алдайди-да...

@yangicha_mingbuloq