Oʻzimgacha

Nikoh – muqaddas rishta! U faqat huquqiy bog‘liqlik emas, balki ikki qalbning mehr-muhabbat bilan birlashuvi. Oila esa uning mahsuli. Bu fidoyilik va sadoqat ustiga qurilgan imorat bo‘lib, hayotning har bir sinovida birga bo‘lishni anglatadi.

Biroq so‘nggi paytlarda "baxtli oila" propagandasi sassiq hid taratib, haqiqiy hayotdan uzoqlashib ketayotganini sezmasdan ilojing yoʻq. Bu hid Toshkent havosining ifloslanish fonida ham ajralib turibdi.

Atrofingizdagi ayollarning 0.1%i shunday yashayaptimi? Necha foizi "baxtli" hayot kechirayotganini aniq bilasizmi?

Mani bezovta qiladigan yana bir narsa bor. Oxirgi payt erkinlik bahonasida ro‘mol o‘ragan yoki an’anaviy kiyingan ayol baxtsizdek tasvirlanmoqda.

Go‘yo muammolar faqat shunday kiyinadigan ayollarda bor! Aslida esa kiyim erkinlik yoki tazyiq timsoli emas! Har bir ayol (inson) o‘z qadriyati, eʼtiqodi va xohishiga qarab kiyinadi.

Afsuski, kiyinish – tazyiq yoki erkinlik emas, balki shaxsiy tanlov ekanini hattoki videodagi kabi "modern liberallar" ham tushunib yetmagan.

Propaganda nega kuchayib ketdi? Mana bu kabi baʼzi videolar oilani faqat cheksiz baxtsizlik, oxiri yoʻq qiyinchiliklar orqali ko‘rsatishga urinmoqda. Lekin haqiqat-chi?

Haqiqat shuki, baxt hamisha kurash va sabr bilan keladi. Hayot hech qachon ideal bo‘lmagan va bo‘lmaydi ham, shuning uchun oilaning qadrini shunchaki qulaylik yoki shaxsiy istaklar asosida emas, uning tub mohiyatiga qarab baholash lozim.

2018-yildagi eng xavfli davlatlar ro‘yxatini eslatib o‘tay:

1️⃣ Hindiston – Jinsiy zo‘ravonlik va majburiy mehnat avj olgan.
2️⃣ Afg‘oniston – Ayollarga tazyiq normal holat, iqtisodiy imkoniyatlar cheklangan.
3️⃣ Suriya – Urush, zo‘ravonlik va jinsiy tajovuz kuchli.
4️⃣ Somali – Aqidaparastlik, qashshoqlik va huquqlar yo‘qligi.
5️⃣ Saudiya Arabistoni – Ayollar uchun iqtisodiy va huquqiy cheklovlar.
6️⃣ Pokiston – Oiladagi zo‘ravonlik va “Honor killing” keng tarqalgan.
7️⃣ Kongo DR – Jinsiy tajovuz va qonunsizlik eng yuqori darajada.
8️⃣ Yaman – Urush va gumanitar inqiroz.
9️⃣ Nigeriya – Boko Haram, odam savdosi va ayollar huquqsizligi.
🔟 AQSh – Jinsiy zo‘ravonlik bo‘yicha eng xavfli davlatlardan biri.

Hatto ayollar huquqlari deb bayroqdor boʻladigan AQSh ham bu borada "TOP 10lik"da.

Har kim o‘z hayotini o‘zi tanlashi kerak, "ideal shablon" chizib, hammani majbur qilish esa - bu soxtalikdan boshqa narsa emas.

#share@matbuotraisi

💭💭💭

O'zlari aytganlaridek "Sog'ligim faqat ayamga kerak". Kampotdan quyinglar))

"бу домла унақа деган, у домла бунақа деган, демак шунақа" мантиғидаги одамларни, умуман анъаначилар, урф-одатчиларни, стереотипларни "5 та маймун тажрибаси"га ўхшатаман.

бир қафас тасаввур қилинг. ичида бешта маймун бор. қафаснинг ўртасида бир нарвон ва унинг тепасида осилган бананлар бор. маймунлардан бири табиий равишда бананни олиш учун нарвонга чиқа бошлайди. аммо шу заҳоти қафасдаги қолган 4 та маймунниг устига совуқ сув сепилади. демак, бананларни олишга ҳаракат қилиш оғриқли натижага олиб келади.

бироз вақт ўтгач, бошқа маймунлар ҳам шуни синаб кўришади, аммо натижа ўзгармайди. ҳар сафар бир маймун нарвонга чиқмоқчи бўлганида, қолган бутун гуруҳ совуқ сув билан жазоланади. вақт ўтиши билан ҳеч қайси маймун нарвонга чиқишга ҳаракат қилмайди. ҳатто янада қизиқ нарса содир бўлади:
агар бир маймун нарвонга чиқмоқчи бўлса, бошқалар уни тўхтатади. чунки улар учун "нарвонга чиқиш = оғриқ"
бу "ижтимоий ўрганиш" дейилади.

тажрибанинг кейинги босқичига ўтамиз. гуруҳдаги маймунлардан бири янгисига алмаштирилади. янги келган маймун, табиий равишда яна бананларга етиб боришга ҳаракат қилади. аммо бошқа тўртта маймун совуқ сув тажрибасини эслашгани учун янги маймунни уриб, уни тўхтатади. қизиқ жиҳати шуки: янги маймун, нега жазоланганини билмайди, аммо бананни олишдан воз кечади.

кейинги босқичда яна бир янги маймун қўшилади ва эски маймун чиқариб юборилади. худди шу жараён давом этади. янги келган маймун ҳам бананларга етишишга ҳаракат қилади, аммо гуруҳдаги бошқа тўртта маймун томонидан тўхтатилади. энди эътибор беринг: бу тўртта маймундан фақат учтаси совуқ сув тажрибасини бошдан кечирган, биттаси бу ҳодисани умуман кўрмаган. шунга қарамай, у ҳам жазолаш ҳаракатига қўшилади.

бу жараён қафасдаги барча асл маймунлар алмаштирилгунга қадар давом этади. охирида қафасда, совуқ сувни ҳеч қачон кўрмаган, тажрибани билмайдиган бешта янги маймун қолади. аммо шунга қарамай, ҳеч ким нарвонга чиқмайди ва бананларни олишга ҳаракат қилмайди. чунки "шунақа қилиш керак!"

аслида бу ҳикоя, маданий қоидалар ва анъаналар қандай шаклланишини ва кўпинча сўроқ қилинмасдан қандай давом эттирилишини кўрсатади. инсон орасида ҳам шунга ўхшаш ҳолатлар кузатилади. бир одатнинг асосий сабаби унутилса ҳам, одатлар ва қоидалар қандайдир тарзда давом этаверади.

бу ҳикоядан чиқариладиган хулоса шундаки, жамиятда шахслар, баъзан сабабини тушунмаган ёки билмаган қоидаларга амал қилади. бу инсон эволюциясининг бир қисми. аммо илмий ёндашув, ҳар доим "нега" деган саволни беришни талаб қилади. аналитик фикрлашнинг асосий нуқтаси шу. агар сабаб-оқибат муносабатларини сўроқ қилмасак ва тушунишга ҳаракат қилмасак, худди беш маймун сингари, анъаналарнинг қулига айланамиз.

хулоса қилиб айтганда, бу ҳикоя бизга ижтимоий ўрганишнинг кучини, аммо шу билан бирга сўроқ қилишнинг зарурлигини ўргатади. чунки "шундай қилиш керак!" деган фикр билан ҳаракат қиладиган жамият ҳеч қачон янги бананларга етиша олмайди.)

мана бу видеода яхшироқ тушуниб оласиз.

@absurdologia