Triskelion

​​Isroil razvedkasi afsonasi – Eli Koen

Eli Koen – Isroilning eng mashhur josuslaridan biri bo‘lib, u Suriya hukumati ichiga kirib, Isroil uchun muhim razvedka ma'lumotlarini yetkazgan.

Eli Koen 1924-yilda Misrning Iskandariya shahrida yahudiy oilasida tug‘ilgan. U 1950-yillarda Isroilga ko‘chib o‘tgan va Mossad tomonidan yollangan. Keyin u "Kamil Amin Taabet nomi bilan yashirin faoliyat olib borgan.

Koen 1961-yilda Suriyaga josus sifatida yuborilgan. U Damashqda yuqori doiralarga kirib, harbiy va siyosiy rahbarlar bilan do‘stlashgan. U hatto Suriya mudofaa vazirligiga yaqin shaxslardan biri bo‘lib qolgan. Koen Isroilga Suriya harbiy bazalari, ayniqsa, Golan tepaliklaridagi joylashuvlar haqida ma'lumot bergan. Uning axboroti 1967-yilgi "Olti kunlik urush"da Isroilning Golan tepaliklarini qo‘lga kiritishida hal qiluvchi ahamiyat kasb etgan. 1965-yilda Suriya razvedkasi uni qo‘lga oldi. Koen qattiq qiynoqlarga solindi va ochiq sud jarayonidan so‘ng, 18-may kuni Damashq markazida omma oldida osib o‘ldirildi.

Eli Koen Isroilda qahramon sifatida xotirlanadi. Uning jasorati va fidoyiligi haqida ko‘plab kitoblar yozilgan va filmlar suratga olingan. 2019-yilda Eli Koenning hayotiga bag‘ishlangan "Ayg‘oqchi" (Fransiya) badiiy mini-seriali suratga olingan va unda Koen rolini mashhur aktyor Sasha Baron Koen ijro etgan.

@triskelion_uz

​​Jon Edgar Guver: tarixdagi eng sirli federal rahbar

Edgar Guver — AQSh Federal Qidiruv Byurosining (FBI) ilk va eng uzoq vaqt boshqargan direktori. Uning hayoti, faoliyati va shaxsiyati haqida gap ketganda, bitta savol doim paydo bo‘ladi: bu inson daho edimi yoki fitnachi? Guverning faoliyati tarixning eng sirli davrlaridan biri sifatida hali ham qizg‘in bahs-munozaralarga sabab bo‘lmoqda.

Guver 1895-yil 1-yanvarda Vashington shahrida oddiy oilada tugʻilgan. Yoshligida darslarga bo‘lgan muhabbati va fotografik xotirasi bilan tengdoshlaridan ajralib turgan. Guver maktabda bahs-munozaralar klubining faol a’zosi bo‘lib, o‘z fikrini aniq va qat’iyat bilan ifoda etish san’atini puxta egallagan.

1924-yil, 29 yoshida Guver FBIga direktor etib tayinlanganidan soʻng, byuroni zamonaviy texnologiyalar bilan ta’minlashga va agentlarni professionallashtirishga kirishdi. Barmoq izlari ma’lumotlari bazasi va jinoyatchilarni kuzatish tizimining joriy etilishi uning eng katta yutuqlaridan biri bo‘ldi. Ammo Guverni buyuk rahbar qilgan narsa texnologiyalar emas, balki uning «sirlarni bilish san’ati» edi. Guver har bir nufuzli siyosatchi, biznesmen va hatto mashhur san’atkorlar haqida ham maxfiy ma’lumotlar yig‘ib borgan. Buni ko‘pchilik xavfsizlikni ta’minlash chorasi deb bilsa, ayrimlar buni uning hokimiyatini mustahkamlash uchun qo‘llagan quroli deb hisoblashadi. Prezidentlar ham uning "maxfiy fayllaridan" cho‘chib, uni lavozimidan olib tashlashga jur’at eta olmagan.

Umrini oxirigacha FBIni boshqargan Guver 1972-yilda vafot etgan.

@triskelion_uz