#kitob_tahlili
Gruziya muvaffaqqiyatga qanday erishdi? 2-qism.
Burakova fikricha, Gruziyada soliq yuki kamaygani, ammo davlat budjeti tushumi oshgani-bu liberal iqtisodiy siyosatning samaradorligini isbotlaydi. Guruziyada 2003-yilda 22 ta soliq bo'lsa, 2008-yilga kelib ularning soni atigi 6 ta bo'ldi. Soliq stavkalari oddiy, tushunarli va shaffof edi. Bu o'zgarishlar iqtisodiyotni "soya"dan chiqarishga yordam berdi.
Xalqaro munosabatlar va investitsiyalar kirishi ko'paydi.
Islohotlar ortidan Gruziya Jahon Banki, Xalqaro Valyuta Fondi, EBRD tomonidan yuqori baholandi. "Doing Business" reytingida Gruziya 11-o'ringa chiqdi. Burakova Gruziya imijining o'zgarishini, iqtisodiy islohotlar natijasida emas, balki kommunikatsion siyosat (PR)ning ustalik bilan olib borilishi orqali ham izohlaydi.
Ammo kamchiliksiz ish bo'lmagani kabi, kitobga nisbatan tanqidiy baholar ham bor. Kitobda yutuqlar soyasidagi muammolar haqida lom-lim deyilmaydi. Xuddiki Saakashvili davlatni "qandaydir" jurnalistlarga xos iboralar bilan eng yuqori o'ringa olib chiqqandek tuyuldi.
Burakova asarida islohotlarning salbiy tomonlari, quyidagi kabi jihatlar yetarlicha yoritilmagan:
Ijtimoiy tengsizlik ortgan: boylar va kambag'allar o'rtasidagi tafovut kuchaygan.
Ishsizlik muammosi: sanoat qisqargani sababli ko'plab odamlar ishsiz qolgan.
Muxolifatga bosim va matbuot erkinligining cheklanishi borasida kitob jim. Bu esa asarning obyektivlik darajasiga salbiy ta'sir qilgan. (Muallif kitobdagi ba‘zi o‘rinlarga obyektiv yondasha olmagan, shu sabab kitobni kitobxon tanqidiy fikr, analitik ko'z va kontekstual tahlil bilan o'qishi lozim.)
Bularga qaramay kitobning yutuqlari uning kamchiliklaridan karrasiga ko‘proqdi. Kitob O‘zbekiston uchun ham saboqlar bergandek. Yurtimiz 2016-yildan buyon o'z islohot davrini boshdan kechirmoqda. Gruziya tajribasi biz uchun korrupsiya faqat jazolash bilan emas, tizimli islohotlar bilan bartaraf etilishini, davlat fuqaroga xizmat qilishi lozimligini (buning uchun raqamlashtirish, soddalashtirish muhimligini) uqtiradi.
Shuningdek, soliq va ruxsatnomalar tizimi oddiy, tushunarli va raqobatbardosh bo'lishi shartligi, islohotlar siyosiy iroda, yuqori qatlam liberalligi va jamoatchilik ishonchisiz muvaffaqiyatli bo'la olmasligini ham o'zimiz uchun saboqdek qabul qilishimiz kerak.
(Shu o'rinda hukmron qatlamning chin ma'noda liberalligi zarurligini alohida ta'kidlab o'tish lozim.)
Ammo bu tajriba ko'r-ko'rona emas, mahalliy realiklarni hisobga olgan holda moslashtirilishi, amalga oshirilishi lozim.
Xulosa qilib aytadigan bo'lsak,
“Gruziya muvaffaqiyatga qanday erishdi?” asari bu- postsovet hududida ilk bor shaffof, erkin, zamonaviy boshqaruv modeli qurilgan mamlakat tajribasining real va amaliy ifodasidir. Larisa Burakova o'z asarida Gruziya hukumatining qat'iy pozitsiyasi, tubdan yangilanish istagi va xalqaro ko'makni muvaffaqiyatli uyg‘unlashtira olganini chuqur tahlil qilgan.
Asar o'quvchidan analitik fikrlashni talab qiladi. Ammo shubhasiz, bu kitob har qanday davlat islohoti bilan shug'ullanayotgan shaxslar uchun muhim metodologik va ilhomlantiruvchi manba bo'lib qoladi.
E'tiboringiz uchun rahmat..!
[👉1-qism]
Qosimova Safura, Sharqshunos.
Kanalga obuna bo‘ling
🖌@Sharqshunos_tarixchi
Gruziya muvaffaqqiyatga qanday erishdi? 2-qism.
Burakova fikricha, Gruziyada soliq yuki kamaygani, ammo davlat budjeti tushumi oshgani-bu liberal iqtisodiy siyosatning samaradorligini isbotlaydi. Guruziyada 2003-yilda 22 ta soliq bo'lsa, 2008-yilga kelib ularning soni atigi 6 ta bo'ldi. Soliq stavkalari oddiy, tushunarli va shaffof edi. Bu o'zgarishlar iqtisodiyotni "soya"dan chiqarishga yordam berdi.
Xalqaro munosabatlar va investitsiyalar kirishi ko'paydi.
Islohotlar ortidan Gruziya Jahon Banki, Xalqaro Valyuta Fondi, EBRD tomonidan yuqori baholandi. "Doing Business" reytingida Gruziya 11-o'ringa chiqdi. Burakova Gruziya imijining o'zgarishini, iqtisodiy islohotlar natijasida emas, balki kommunikatsion siyosat (PR)ning ustalik bilan olib borilishi orqali ham izohlaydi.
Ammo kamchiliksiz ish bo'lmagani kabi, kitobga nisbatan tanqidiy baholar ham bor. Kitobda yutuqlar soyasidagi muammolar haqida lom-lim deyilmaydi. Xuddiki Saakashvili davlatni "qandaydir" jurnalistlarga xos iboralar bilan eng yuqori o'ringa olib chiqqandek tuyuldi.
Burakova asarida islohotlarning salbiy tomonlari, quyidagi kabi jihatlar yetarlicha yoritilmagan:
Ijtimoiy tengsizlik ortgan: boylar va kambag'allar o'rtasidagi tafovut kuchaygan.
Ishsizlik muammosi: sanoat qisqargani sababli ko'plab odamlar ishsiz qolgan.
Muxolifatga bosim va matbuot erkinligining cheklanishi borasida kitob jim. Bu esa asarning obyektivlik darajasiga salbiy ta'sir qilgan. (Muallif kitobdagi ba‘zi o‘rinlarga obyektiv yondasha olmagan, shu sabab kitobni kitobxon tanqidiy fikr, analitik ko'z va kontekstual tahlil bilan o'qishi lozim.)
Bularga qaramay kitobning yutuqlari uning kamchiliklaridan karrasiga ko‘proqdi. Kitob O‘zbekiston uchun ham saboqlar bergandek. Yurtimiz 2016-yildan buyon o'z islohot davrini boshdan kechirmoqda. Gruziya tajribasi biz uchun korrupsiya faqat jazolash bilan emas, tizimli islohotlar bilan bartaraf etilishini, davlat fuqaroga xizmat qilishi lozimligini (buning uchun raqamlashtirish, soddalashtirish muhimligini) uqtiradi.
Shuningdek, soliq va ruxsatnomalar tizimi oddiy, tushunarli va raqobatbardosh bo'lishi shartligi, islohotlar siyosiy iroda, yuqori qatlam liberalligi va jamoatchilik ishonchisiz muvaffaqiyatli bo'la olmasligini ham o'zimiz uchun saboqdek qabul qilishimiz kerak.
(Shu o'rinda hukmron qatlamning chin ma'noda liberalligi zarurligini alohida ta'kidlab o'tish lozim.)
Ammo bu tajriba ko'r-ko'rona emas, mahalliy realiklarni hisobga olgan holda moslashtirilishi, amalga oshirilishi lozim.
Xulosa qilib aytadigan bo'lsak,
“Gruziya muvaffaqiyatga qanday erishdi?” asari bu- postsovet hududida ilk bor shaffof, erkin, zamonaviy boshqaruv modeli qurilgan mamlakat tajribasining real va amaliy ifodasidir. Larisa Burakova o'z asarida Gruziya hukumatining qat'iy pozitsiyasi, tubdan yangilanish istagi va xalqaro ko'makni muvaffaqiyatli uyg‘unlashtira olganini chuqur tahlil qilgan.
Asar o'quvchidan analitik fikrlashni talab qiladi. Ammo shubhasiz, bu kitob har qanday davlat islohoti bilan shug'ullanayotgan shaxslar uchun muhim metodologik va ilhomlantiruvchi manba bo'lib qoladi.
E'tiboringiz uchun rahmat..!
[👉1-qism]
Qosimova Safura, Sharqshunos.
Kanalga obuna bo‘ling
🖌@Sharqshunos_tarixchi