#tahlil
TERABITIYA KO‘PRIGI: ONGOSTI VA REAL HAYOT O‘RTASIDAGI BOG‘LIQLIK
Terabitiya - mohiyatan anglanganda bolalar adabiyot emasligi aniq bo‘ladi. Aslida u ota-onalar uchun yozilgan ma'lum bir ma'nodagi qo‘llanmadir. Chunki unda jamiyatda mavjud ikki xil oila turi ko‘rsatiladi. Biri moddiy ta’minot uchun qattiq ishlaydigan ota, hamda uy bekasi bo‘lmish ona rahnamoligidagi besh farzandli Aronslar oilasi bo‘lib, ular orasida hissiy yaqinlik yetishmaydi, bosh qahramon Jess esa ko‘pincha o‘zini yolg‘iz his qiladi.
Ikkinchisi Burklar bo‘lib, qizlari bilan shahar hayotidan voz kechib, qishloqqa ko‘chib kelishgan. Ular ziyoli, ochiq fikrli va ijodkor odamlar, Lesliga mustaqil fikrlash va tasavvur qilish erkinligini berishadi. Shu sabab ham Jess Lesli bilan do‘stlashib, Terabitiya olamini yaratadi va ushbu do‘stlik uning hayotini o‘zgartiradi. Asar mazmunida Burklar tarbiyasi Lesliga hadya etgan erk uning poyonini tezlashtirganligi haqida xulosa chiqarsada, aslida yillar davomida chuqur muzliklar barpo bo‘lgan Aronslar oilasining qayta jipslashuviga sabab bo‘ladi.
Zero, asarni yozilishidan ham maqsad shu edi. Ketrin Paterson bu romanni yozishga shaxsiy hayotidagi bir voqea sabab bo‘lgan. Uning o‘g‘li Devid Paterson bolaligida yaqin dugonasini baxtsiz hodisa tufayli yo‘qotadi. Ushbu fojia esa Devidga qattiq ta’sir qilgan, onasi bolalar qayg‘uni qanday boshdan kechirishi haqida o‘ylab, ushbu asarni yozishga qaror qiladi. Paterson asar orqali do‘stlik, tasavvur kuchi, yo‘qotish va o‘smirlik mavzularini yoritadi. U bolalarga hayotning og‘ir sinovlarini qanday qabul qilish va ularni qanday yengib o‘tish mumkinligini ko‘rsatishni istagan. Shu bois, Terabitiyaga ko‘prigi nafaqat fantastik sarguzasht, balki chuqur hissiy tajriba haqida ham hikoya qiladi.
Terabitiya olami mavjud edimi? Ha. Jess va Leslining kundalik muammolariga yechim aynan shu olamda sohiriy unsurlar orqali qayta jonlanadi va ularni bartaraf etadi. Dastavval, Jessni ta'qib qiluvchi maktabdagi ikki urishqoq bolalar, Terabitiyada qora ko‘pak shaklida jonlanadi. Keyin esa Jess uchun opalari, Lesli uchun esa sinfdoshlarining tazyiqlari, Terabitiya olamiga zulmat hukmdori kuchlari bo‘lmish yovvoyi qushlarni jo‘natadi. Maktabdagi yettinchi sinf qiz bilan sodir bo‘lgan voqealar esa, bahaybay trollni bu olamga olib kiradi, Jess va Leslining "troll" bilan munosabatlari yaxshilangach, bahaybat troll Terabitiya olamining mehribon devqomatiga evriladi. Va oxirgisi: Jess kalitlarni yo‘qotib qo‘yganda paydo bo‘luvchi qora sharpa: bu uning otasidir. U otasi shu gaplaridan doim ranjiydi: "Osmonda uchmay pastga tush, shunchalik zo‘r bo‘lsang pul rasmini chizib ber". Hamda Jess va otasi o‘rtasidagi munosabatlarning iliqlashuviga ham, aynan Lesli va Terabitiya sabab bo‘ladi.
Terabitiya yana Jess va kichik singlisi o‘rtasidagi munosabatlarni ham yaxshilaydi. Jess doim otasi singlisiga ko‘p g‘amxo‘rlik qilgani uchun ich-ichidan uni yomon ko‘radi, yozuvchi aytganidek "xuddi u hech qachon bola bo‘lmagan va bu baxtni his qilmagandek". Lekin Terabitiyaga yangi qirolichani saylash bu munosabatlarni ijobiylashtiradi. Jess avvalboshdan ko‘ngil qo‘ygan musiqa ustozini bir qancha vaqt Leslining o‘limida ayblab yursada, ichki olamida uni kechirganligi oxirda bo‘y ko‘rsatgan savat ko‘krakli Terabitiya xonimi orqali ayon bo‘ladi.
Shunday qilib, "Terabitiyaga ko‘prigi" — bu faqat bolalar uchun yozilgan oddiy sarguzasht emas, balki inson ongosti, yo‘qotish bilan yuzlashish va hayot sinovlarini tasavvur orqali yengish haqidagi chuqur psixologik asardir.
TERABITIYA KO‘PRIGI: ONGOSTI VA REAL HAYOT O‘RTASIDAGI BOG‘LIQLIK
Terabitiya - mohiyatan anglanganda bolalar adabiyot emasligi aniq bo‘ladi. Aslida u ota-onalar uchun yozilgan ma'lum bir ma'nodagi qo‘llanmadir. Chunki unda jamiyatda mavjud ikki xil oila turi ko‘rsatiladi. Biri moddiy ta’minot uchun qattiq ishlaydigan ota, hamda uy bekasi bo‘lmish ona rahnamoligidagi besh farzandli Aronslar oilasi bo‘lib, ular orasida hissiy yaqinlik yetishmaydi, bosh qahramon Jess esa ko‘pincha o‘zini yolg‘iz his qiladi.
Ikkinchisi Burklar bo‘lib, qizlari bilan shahar hayotidan voz kechib, qishloqqa ko‘chib kelishgan. Ular ziyoli, ochiq fikrli va ijodkor odamlar, Lesliga mustaqil fikrlash va tasavvur qilish erkinligini berishadi. Shu sabab ham Jess Lesli bilan do‘stlashib, Terabitiya olamini yaratadi va ushbu do‘stlik uning hayotini o‘zgartiradi. Asar mazmunida Burklar tarbiyasi Lesliga hadya etgan erk uning poyonini tezlashtirganligi haqida xulosa chiqarsada, aslida yillar davomida chuqur muzliklar barpo bo‘lgan Aronslar oilasining qayta jipslashuviga sabab bo‘ladi.
Zero, asarni yozilishidan ham maqsad shu edi. Ketrin Paterson bu romanni yozishga shaxsiy hayotidagi bir voqea sabab bo‘lgan. Uning o‘g‘li Devid Paterson bolaligida yaqin dugonasini baxtsiz hodisa tufayli yo‘qotadi. Ushbu fojia esa Devidga qattiq ta’sir qilgan, onasi bolalar qayg‘uni qanday boshdan kechirishi haqida o‘ylab, ushbu asarni yozishga qaror qiladi. Paterson asar orqali do‘stlik, tasavvur kuchi, yo‘qotish va o‘smirlik mavzularini yoritadi. U bolalarga hayotning og‘ir sinovlarini qanday qabul qilish va ularni qanday yengib o‘tish mumkinligini ko‘rsatishni istagan. Shu bois, Terabitiyaga ko‘prigi nafaqat fantastik sarguzasht, balki chuqur hissiy tajriba haqida ham hikoya qiladi.
Terabitiya olami mavjud edimi? Ha. Jess va Leslining kundalik muammolariga yechim aynan shu olamda sohiriy unsurlar orqali qayta jonlanadi va ularni bartaraf etadi. Dastavval, Jessni ta'qib qiluvchi maktabdagi ikki urishqoq bolalar, Terabitiyada qora ko‘pak shaklida jonlanadi. Keyin esa Jess uchun opalari, Lesli uchun esa sinfdoshlarining tazyiqlari, Terabitiya olamiga zulmat hukmdori kuchlari bo‘lmish yovvoyi qushlarni jo‘natadi. Maktabdagi yettinchi sinf qiz bilan sodir bo‘lgan voqealar esa, bahaybay trollni bu olamga olib kiradi, Jess va Leslining "troll" bilan munosabatlari yaxshilangach, bahaybat troll Terabitiya olamining mehribon devqomatiga evriladi. Va oxirgisi: Jess kalitlarni yo‘qotib qo‘yganda paydo bo‘luvchi qora sharpa: bu uning otasidir. U otasi shu gaplaridan doim ranjiydi: "Osmonda uchmay pastga tush, shunchalik zo‘r bo‘lsang pul rasmini chizib ber". Hamda Jess va otasi o‘rtasidagi munosabatlarning iliqlashuviga ham, aynan Lesli va Terabitiya sabab bo‘ladi.
Terabitiya yana Jess va kichik singlisi o‘rtasidagi munosabatlarni ham yaxshilaydi. Jess doim otasi singlisiga ko‘p g‘amxo‘rlik qilgani uchun ich-ichidan uni yomon ko‘radi, yozuvchi aytganidek "xuddi u hech qachon bola bo‘lmagan va bu baxtni his qilmagandek". Lekin Terabitiyaga yangi qirolichani saylash bu munosabatlarni ijobiylashtiradi. Jess avvalboshdan ko‘ngil qo‘ygan musiqa ustozini bir qancha vaqt Leslining o‘limida ayblab yursada, ichki olamida uni kechirganligi oxirda bo‘y ko‘rsatgan savat ko‘krakli Terabitiya xonimi orqali ayon bo‘ladi.
Shunday qilib, "Terabitiyaga ko‘prigi" — bu faqat bolalar uchun yozilgan oddiy sarguzasht emas, balki inson ongosti, yo‘qotish bilan yuzlashish va hayot sinovlarini tasavvur orqali yengish haqidagi chuqur psixologik asardir.