Dilmurod Bozarov dan repost
Falsafada insoniylik (humanism) — bu insonning o‘zini dunyodagi eng yuqori qiymat sifatida qabul qilgan, insonning erkinligi, tengligi va axloqiy mas'uliyatini ta'kidlaydigan bir dunyoqarashdir. Insoniylik falsafasi odamlarning o‘zini xolis va adolatli ravishda rivojlantirishga intiladi va u inson huquqlari, ilm-fan, san'at va madaniyatga katta e'tibor qaratadi.
Insoniylik falsafasining asosiy prinsiplari quyidagilar bo‘lishi mumkin:
Insonning erkinligi va mustaqilligi — har bir insonning o‘z qarorlarini qabul qilish va o‘z hayotini boshqarish huquqi bor.
Tenglik — barcha odamlar tengdir va ular orasida ajratish yoki diskriminatsiya bo‘lmasligi kerak.
Aqliy va axloqiy taraqqiyot — ilm-fan, ma'rifat va axloqiy qadriyatlarni rivojlantirish orqali yaxshilik va adolatni amalga oshirish.
Diniy va siyosiy erkinlik — insonlarning o‘z e'tiqodlarini tanlash va ifoda etish erkinligi.
Insoniylik falsafasi ko‘plab tarixiy rivojlanishlar va falsafiy qarashlar bilan bog‘liq. Uning ildizlari qadimgi yunon falsafasida, ayniqsa, Sokrat, Arastu va Platondan boshlab rivojlangan. Shuningdek, Renessans davrida ham bu qarashlar keng tarqalgan.
Insoniylik falsafasining asosiy prinsiplari quyidagilar bo‘lishi mumkin:
Insonning erkinligi va mustaqilligi — har bir insonning o‘z qarorlarini qabul qilish va o‘z hayotini boshqarish huquqi bor.
Tenglik — barcha odamlar tengdir va ular orasida ajratish yoki diskriminatsiya bo‘lmasligi kerak.
Aqliy va axloqiy taraqqiyot — ilm-fan, ma'rifat va axloqiy qadriyatlarni rivojlantirish orqali yaxshilik va adolatni amalga oshirish.
Diniy va siyosiy erkinlik — insonlarning o‘z e'tiqodlarini tanlash va ifoda etish erkinligi.
Insoniylik falsafasi ko‘plab tarixiy rivojlanishlar va falsafiy qarashlar bilan bog‘liq. Uning ildizlari qadimgi yunon falsafasida, ayniqsa, Sokrat, Arastu va Platondan boshlab rivojlangan. Shuningdek, Renessans davrida ham bu qarashlar keng tarqalgan.