Эркинлик...
—Якшанба куни болаларингни олиб бизникига кел! Хўжайин ҳам ўртоқлари билан тоққа кетадилар, уйда бўлмайдилар!
Холаваччаси бўлмиш Камоланинг таклифидан сўнг уч кун турмуш ўртоғига ялиниб, кўндиришга эришган Маъсума қолган уч кунни ҳаяжон ва тайёргарлик билан ўтказди. Айтилган куни эрталаб кеча тайёрлаган пишириғини кўтариб йўлга чиқди. У Сергелидан ҳали метро, ҳали маршрутка қилиб Дўрмонга етиб келгунича тинкаси қуриб кетди. Ўғиллари жуда шўх; метрода бир-бирини қувлаб безор қилди, маршруткада бетоқат бўлиб "Қачон етамиз!", " Яна қанча қолди? "деган тинимсиз сўроқлари билан бошини оғритиб юборди.
У бир-биридан ҳашаматли ҳовлилар оралаб дугонасининг уйини топиб борди.
Ҳашаматли ҳовли яқинда таъмирдан чиққанлиги шундоқ сезилиб турарди. Уни Камолани ўзи кутиб олди. Уйда ҳам ясаниб олган ўртоғи болаларини қучоқлаб, ўзини бағрига босиб кўришгач, уни дид билан солинган икки қаватли уйга ярашиб тушган, ҳовлининг четроғида шийпонга ўхшаб қурилган, тепаси нақшлар билан ёпилган, устунли, тўрт томони очиқ айвонга таклиф қилди.
Маъсума бу қадар ҳашаматни кўраман деб ўйламаганди, ўзини ўнғайсиз ҳис эта бошлади.
Ҳали уни, ҳали буни дастурхонга қўйган дугонаси болалар тўккан ушоқни ҳам кўздан қочирмай териб олиб кетарди.
Камоланинг ҳам унинг болалари тенги ўғиллари бор экан, сал ёввойироқ кўринди кўзига, ўзини одамдан тортиб турар экан...
Рухсат теккач, Маъсуманинг ўғиллари бассейнга қараб чопқиллаб кетди...Бироздан сўнг қўлидан телефони тортиб олинган мезбон болалар ҳам сувга тушди.
Камоланинг ўғли қаёқдандир топиб келган коптокни сув ичида бир-бирига отиб, қийқириб ўйнай бошладилар. Бир пайт Маъсуманинг ўғли бассейндан тушиб, коптокни йўлак томонга қараб тепди. Сувдан чиққан копток деворга урилди. Камола ўтирган жойида бақирди
—Деворни расво қиласан, Комрон, унақа қилма! Бор, чўмил!
Бироз ўтиб кичик ўғли ҳовлидаги гулларни уза бошлади, дугонаси ўтирган жойидан танбеҳ берди
—Вой, Имрон, фасадни бузасан, болам, тегма гулларга!
Маъсума болаларининг беодоблигидан уяла бошлади.
Ҳали сувга кириб, ҳали сувдан чиқиб, қувламачоқ ўйнаётган ўғилларини тўхтатишнинг иложи йўқ эди. Ҳаммасидан ёмони зинадан кўтарилаётган Камрондан ўзиб кетмоқчи бўлган Имроннинг туртиниб, катта гулдонни синдириб қўйгани бўлди. Ўрнидан отилиб турган Камола "Ишқилиб вазам синмаган бўлсин, буюртма қилиб обкелтиргандик Хитойдан",—деганча уйга кириб кетди...
Дугонаси овқат маҳали ҳам бир-бирини туртиб ўтирган болаларини кўздан қочирмасликка ҳаракат қилди, аммо, улгурмади, Имрон косани сураман деб шўрвани тўкиб юборди.
—Вой, куйиб қолмадинг-ми?Маъсума ўғлини пайпаслай бошлади.
—Кўрпачаям расво бўлди, янги қавитган эдим,— дугонаси дарҳол нам салфетка билан тозалашга тушди...
Келганига минг пушаймон бўлган Маъсума болаларнинг орқасидан ҳай-ҳайлаб юрган дугонаси билан тузук-қуруқ гаплашиб ҳам ўтирмади, ҳижолатдан нима еб, нима ичганиниям билмади...
Сувдан амаллаб чиқариб олган ўғилларини кийинтириб, хайрлашаётганда дугонасининг кўнгил учун
—Шунақа қилиб келиб туринглар, мана уйимизни кўриб олдинг,—деб айтган гапларига
—Ўзинг ҳам бор, болаларингни олиб,—дея хайрлашди.
Шунча тўполон қилиб ҳам чарчамаган болалар метронинг узун йўлаклари ичида ҳали ҳам у ёқдан бу ёққа югурар эдилар.
Ўз ўйлари билан ўтирган Маъсума болалигини эслади. Онаси қайси қариндошининг уйига борса, албатта, болалардвн бирини олиб кетар, "Бир-бирини танисин",-дер эди. Уларнинг уйида ёз бўйи қариндош-уруғларнинг болалари бўлар, Камола бутун ёз уларникидан кетмасди. Истаганча тўполон қилиш,
" бекинмачоқ"," қувламачоқ", "беш тош"," ўртага тушар",-ўйнашар, бирор нимани синдириб қўйишса, катталар "Келган бало шунга урсин", деб қўяр, ҳеч ким " Жим бўл", демас, боласининг овозини ўчириш учун қўлига телефон бериб қўймас эди.
Кўзларида ёш айланди.
Катта ўғлининг
Барибир кичкина бўлса ҳам ўзимизнинг уйимиз яхши-я, ойи,—деган овозидан бошини кўтарди
Нимага?
Чунки синадиган вазамиз йўқ гапга қўшилди кичиги
Маъсума боласини қучаркан, беихтиёр кулиб юборди.
Феруза Салходжаева.
Ўқинг... Фақат йиғламанг!