Hayz sikli – ayollar salomatligining belgisidir. Sog'lom ayolda sikl 21 dan 35 kungacha davom etadi. Har bir ayol uchun hayz kunlarining soni individualdir, bu 3-7 kunni tashkil etadi. Agar hayz kunlari orasidagi muddat 40-60 kunni tashkil qilsa yoki 21 kundan kamroq songa qisqarsa sikl buzilganligini taxmin qilish mumkin.

Hayz sikli buzilishining turlari:

👉 1. Amenoreya (6 oy davomida hayz ko
rmaslik).
👉 2. Gipomenstrual sindrom (kamdan-kam, qisqa, kam miqdorda hayz ko'rish);
👉 3. Kop miqdorda qon ketishi bilan bog'liq hayz sikli buzilishi;
👉 4. Algodismenoreya, ya'ni og'riqli hayz ko'rish.

AMENOREYA bu- tug‘ruq yoshida (16-45 yosh) olti oydan ortiq davom etadigan hayz ko‘rishning yo‘qligi. Amenoreya homiladorlik natijasida paydo bo‘lishi mumkin bo‘lsa-da, u organizmda turli xil buzilishlardan dalolat berishi mumkin.

Amenoreya ikki turga bo‘linadi:
♡ Birlamchi amenoreya: hayz ko‘rmagan ayolda hayz ko‘rishning yo‘qligi.
♡ Ikkilamchi amenoreya: ilgari hayz ko‘rgan, ammo patologik o‘zgarishlar tufayli to‘xtatilgan ayolda hayz ko‘rishning to'xtashi.

Sabablari:

Amenoreya sababga ko‘ra fiziologik va patologik turlarga bo‘linadi:

Fiziologik amenoreya:

~ Yosh: jinsiy yetilishning kechikishi yoki menopauzaning erta boshlanishi tufayli hayz ko‘rishning yo‘qligi.
~ Homiladorlikdagi amenoreya: normal holat, shuningdek, laktatsion amenoreyani o‘z ichiga oladi.
~ Ichki jinsiy a’zolar olib tashlangandan keyin yoki maxsus medikamentoz terapiya o‘tkazilganda.

Patologik amenoreya:

~Haqiqiy: somatik kasalliklar yoki psixoemotsional buzilishlar (gonadalarning shikastlanishi, Daun va Terner sindromlari, onkologik kasalliklar, gipotalamus va gipofiz funksiyalarining buzilishi, stresslar, anoreksiya) tufayli ovulyatsiya siklining buzilishi bilan bog‘liq.
~Noto‘g‘ri: hayz ko‘rishning yo‘qligi jinsiy a’zolarning rivojlanish anomaliyalari bilan bog‘liq bo‘lib, hayz siklida buzilishlar yo‘qligiga qaramay, hayz qoni oqishiga to‘sqinlik qiladi.

Amenoreya belgilari:

◇ Bepushtlik
◇ Ichki organlar ishining buzilishi
◇ Semirib ketish
◇ Hayz ko‘rishning to‘xtashi
◇ Maskulinizatsiya (ayollarda erkaklik belgilarining namoyon bo‘lishi);
◇ Girsutizm (erkaklar tipi bo‘yicha sochlarning ortiqcha o‘sishi);

Diagnostika

Ginekologik diagnostika.

Amenoreyani davolash:
Amenoreyani davolash uning sabablariga bog‘liq:
👉 1. Haqiqiy amenoreyada uni keltirib chiqargan kasalliklarni bartaraf etish zarur.
👉 2. Soxta amenoreyada jinsiy yo‘llar o‘tkazuvchanligini tiklash va qon ketishi uchun to‘siqlarni bartaraf etish talab qilinadi.
Birlamchi amenoreyada ham, ikkilamchi amenoreyada ham kompleks terapiya talab qilinadi. Agar qaytmas o‘zgarishlar yuz bermasa, davolash odatda samarali bo‘ladi. O‘z-o‘zini diagnostika qilish va o‘z-o‘zini davolashdan qochish va har qanday xavotirli alomatlar bilan ginekolog shifokorga murojaat qilish muhimdir.