Kitobdan

Ancha oldin bilim va Blum taksanomiyasiga qiyos qilib bitta post yozgan edim. O'shanda odamlarning bilim haqida tasavvuri va buni qanday o'zlashtirish borasidagi yondashuvlari o'rtasidagi ziddiyatlar aytilgandi. Quyida mazkur fikrning shakllanishi va odamlarning hayot tarziga ta'siri haqida Gustav Lebonning "Omma psixologiyasi" kitobidan parcha:

... Bu tizimda iloji boricha ko'proq kitob yodlatishga harakat qilishadi. Boshlang'ich maktabdan to universitetni bitirguncha kitoblarni yodlashdan boshqa hech narsa qilmagan o'quvchida shaxsiy fikr va mulohaza qilish qobiliyati so'nadi. Bunday o'quvchi uchun ta'lim faqatgina ko'r-ko'rona yodlashni va bo'ysunishni anglatadi.

Sobiq ministr M. Jyul (Fransiya) bu ta'lim tizimi haqida shunday yozadi:

"Darslarni, grammatikani yod olish, takrorlash va taqlid qilish san'atini egallash ta' limning eng tuturiqsiz ko'rinishidir. Bu tizim e'tiqodning bir ko'rinishiga o'xshaydi, unda o'qituvchi doim haq hisoblanadi, natijada esa oʼquvchilardan zaif va irodasiz shaxslar yetishib chiqadi".

Bu tizimda ulg'aygan kishi oʼz yurtiga nisbatan nafrat bilan qaraydi va bu yurtdan qochib ketishga bo'lgan xohishi juda kuchli bo'ladi. Bu tizimda na ishchi va na dehqon o'z kasbini davom ettirishni xohlaydi, o'rtahol sinfdagilar esa o'z farzandlari katta lavozimlarga ko'tarilmasligini yaxshigina sezib turishadi.

Shunday qilib, ijtimoiy narvonning eng quyi pogʼonasida o'z hayotidan umuman qoniqmaydigan va doim isyon ko'tarishga tayyor turgan xalq tursa, eng yuqori pog'onada yengiltak burjuaziya turadi. Burjuaziyaning hukumatga ishonchi baland va undan doimiy madad kutadi.

Hukumat ko'plab odamlarga diplom beradi, ammo ularning juda kam qismidan foydalanadi.

Insonlarni hech qayerda ishlatib bo'lmaydigan bilim bilan ta'minlash ularni isyon qilishga undash bilan barobardir.

P. S. Kitob tarjimasi davomida ushbu qismning ta'sirli chiqishiga tarjimonning ham vaziyatni mantiqan anglab, qayg'urishini sezish mumkin.

O'zimda ham ancha yillar oldin bakalavr kirish imtihonlarida tarix fanini "yodlash"da qiyinchilik bo'lgan. O'sha payti tarix fanini o'rganishning bundan boshqa usuli mavjud emasligini va shuni qilishim kerakligini bilsam-da, qabul qilolmaganman. Va tarixdan 7 ta savolga to'g'ri javob berganman).

@larasinsight