Finlit.uz - moliyaviy savodxonlik

Qo‘ng‘iroq qiluvchi o`zini investitsiya kompaniyasi xodimi deb tanishtirganda:
- Kompaniyangizning litsenziyasini taqdim eta olasizmi?
Investitsiya kompaniyalari litsenziyaga ega bo‘lishi shart. Firibgarlar ko‘pincha bu ma’lumotni taqdim eta olmaydilar.

- Kompaniyangizga rasmiy veb-sayt yoki rasmiy telefon raqami orqali murojaat qilishim mumkinmi?
Aniq aloqa ma’lumotlarini ko‘rsatishni so‘rang va ular sizga taqdim etgan ma’lumotlarni haqiqiy ekanligiga ishonch hosil qilish uchun kompaniyaning rasmiy veb-saytida ularni albatta tekshiring.

- Qaror qabul qilishdan oldin shartnomani olishim va u bilan tanishib chiqishim mumkinmi?
Qonuniy investitsiya kompaniyalari shartnomani imzolashdan oldin har doim mijozlarga shartlar va tavakkalchiliklar bilan tanishishib chiqish imkoniyatini beradi. Agar sizga shartnomani taqdim etishni rad etishsa yoki "biror narsani zudlik bilan" imzolashni taklif qilishsa, bu ehtiyotkorlikni talab qiladi.

- Nima uchun zudlik bilan qaror qabul qilishni talab qilyapsiz?
Firibgarlar ko‘pincha o‘ylab ko‘rishga yoki tekshiruv o‘tkazishga ulgurmasligingiz uchun sun’iy shoshilinchlikni yaratadilar. Qonuniy kompaniyalar shoshilinchlikni talab qilmaydi.

Qo‘ng‘iroq qiluvchi biror aksiya g‘olibi bo‘lganingizni aytganda:
- Bu aksiyani qaysi kompaniya o‘tkazmoqda va uning shartlari bilan qayerda tanishishim mumkin?
Firibgarlar ko‘pincha kompaniya yoki uning aksiyalari haqida aniq ma’lumot bera olmaydilar yoki ular taqdim etgan aksiya tafsilotlariga havolalar shubhali saytlarga olib keladi. Qonuniy kompaniya har doim rasmiy veb-saytida aksiya shartlarini aniq ko`rsatadi.

- Nima uchun shaxsiy ma’lumotlarni (masalan, karta raqami, pasport ma’lumotlari, PIN-kod) taqdim etishimni so`rayapsiz?
Haqiqiy kompaniyalar yutuq olish uchun bu ma’lumotlarni talab qilmaydi. Agar qo‘ng‘iroq qiluvchi telefon orqali taqdim etilishi mumkin bo‘lmagan ma’lumotlarni so‘rayotgan bo‘lsa, bu firibgarlikning aniq belgisidir.

- Nima uchun yig‘im yoki soliqlarni oldindan to‘lashim kerak?
Haqiqiy aksiyalar oldindan to‘lovni talab qilmaydi va sovrinlar uchun soliqlar odatda standart tartib bo‘yicha, yutuq olingandan so‘ng, rasman to‘lanadi.

- Nega yutuqli o`yinda g`olib bo`lganim haqida menga rasmiy hujjat yubormayapsiz?
Qonuniy kompaniya har doim hujjatlarni taqdim etishi shart, masalan, yutuqni olish shartlari va muddatlari ko‘rsatilgan holda.

🌐@finlituzb | 🌐@finlituzb_ru

So‘nggi kunlarda Toshkent shahri fuqarolariga go‘yoki viloyat prokuraturasidan qo‘ng‘iroq qilib, o‘zlarini ushbu organ tergovchilari deb tanishtirib, boshqa shaxslar nomiga qarz olayotgan fuqaro qo‘lga olingani va uning telefonida sizning kontaktlaringiz aniqlanganini xabar qilish holatlari ko‘payib bormoqda. Toshkent fuqarosini bezovta qilib, boshqa hududga chaqirtirmaslik uchun pasport va shu kabi ma’lumotlarini taqdim etish so‘ralmoqda.

⚙️ Moliyaviy firibgar bilan telefonda gaplashayotganingizda, uni chalg‘itadigan, ma’lumotlarining to‘g‘riligini tekshirishga yordam beradigan va yolg‘on xabarni aniqlaydigan javoblarga olib keladigan savollar berish muhimdir.
Quyidagi savollar sizlarga firibgarlarni aniqlash va ularning asl mohiyatini ko‘rsatishga yordam beradi :

Qo‘ng‘iroq qiluvchi o`zini prokuratura xodimi deb tanishtirganda:
- Aynan qaysi prokuratura vakili bo‘lasiz?
Nomini aniqlashtiring, chunki prokuratura turli bo‘linmalarga (tuman, shahar, respublika) ega. Agar javob noaniq bo‘lsa, bu shubha tug`dirishi kerak.

- Ismingiz va lavozimingizni bilsam bo‘ladimi?
Qonuniy prokuratura xodimlari har doim o‘zini tanishtiradi, firibgarlar ism familiyasini aytishni xohlamasliklari mumkin.

- Nima uchun sizga zudlik bilan ma’lumot berishim kerak?
Prokuratura telefon orqali shaxsiy ma`lumotlarni zudlik bilan berishni so‘ramaydi.

- So‘rovingizni tekshirish uchun prokuraturaga qo‘ng‘iroq qilaman.
Rasmiy raqamga qo‘ng‘iroq qilishingizni ma`lum qiling. Firibgarlar, odatda, sizning haqiqiy prokuratura bilan bog‘lanishingizni xohlamaydilar.

Qo‘ng‘iroq qiluvchi o`zini bank xodimi deb tanishtirganda:
- Nega siz mendan shaxsiy ma’lumotlarni (karta raqami, PIN-kod, parol) taqdim etishimni so‘rayapsiz?
Bank bu ma’lumotni hech qachon telefon orqali so‘ramaydi.

- Siz bilan aloqa bog‘lash uchun qaysi telefon raqamidan foydalanishim mumkin?
Bankka rasmiy veb-saytda ko‘rsatilgan raqam orqali qo‘ng‘iroq qiling va haqiqiy xodimdan qo‘ng‘iroq yoki xabar kelganligini aniqlashtiring.

- Mablag‘ o‘tkazish to‘g‘risidagi qarorni keyinga qoldira olamanmi?
Agar qo‘ng‘iroq qiluvchi pul o‘tkazishning tezligini talab qilsa yoki operatsiyani "darhol" bajarishni talab qilsa, bu ham firibgarlik alomati bo‘lishi mumkin.

🌐@finlituzb | 🌐@finlituzb_ru

Sizga prokuratura yoki MIBdan qo‘ng‘iroq qilishdi, o‘zlarini ushbu tashkilot xodimlari deb tanishtirishdi va shaxsiy ma’lumotlaringizni (pasport yoki ID karta, bank kartasi raqami va hk.) taqdim etishingizni so‘rashdi.

Sizning harakatlaringiz qanday bo‘ladi? Javoblaringizni izohlarda kutamiz.

🌐@finlituzb | 🌐@finlituzb_ru

✅ Nizolarni hal qilish tartibi. Bu bandning muhim ahamiyatga egaligining sababi u nizo kelib chiqqan taqdirda nizoni qanday huquqiy normalarga muvofiq hal etilishini belgilaydi, shuningdek, kelishmovchiliklar yuzaga kelgan taqdirda qo‘llaniladigan huquqiy tizimni belgilab beradi.

✅ Shartnomani bekor qilish tartibi. Bu tartib shartnomani qay shartlarda bekor qilish mumkinligini ko‘rsatib beradi, ya’ni, siz shartnomani tuzgan shaxs bilan qay holatda hamkorlikni to‘xtatishingiz mumkinligi haqida ma’lumotga ega bo‘lasiz. Shartnomani bir tomonlama bekor qilish faqat qonun hujjatlarida yoki shartnomada to‘g‘ridan-to‘g‘ri nazarda tutilgan hollardagina mumkin.

✅ Xizmat ko‘rsatish/yetkazib berish/to‘lov muddati. Tomonlar shartnomada ko‘rsatilgan xizmatlar/tovarlarni yetkazib berish va/yoki haq to‘lashning qaysi muddatiga rioya qilish, shuningdek, bunday muddatlarni buzganlik uchun sanksiyalar (jarimalar) tayinlashi mumkin.

Masalan, shartnomada buyurtmachi xizmatlarning yakuniy natijasini olgandan so‘ng uch kalendar kun ichida ijrochi xizmatlari uchun haq to‘lashi, kechiktirilgan taqdirda esa kechiktirilgan har bir kun uchun jarima va penya to‘lashi kerakligi haqida ko‘rsatilishini misol qilishimiz mumkin.

Finlit.uz siz imzolamog‘ingiz kerak bo‘lgan / imzolamoqchi bo‘lgan barcha shartnomalarni to‘liq hajmda va tafsilotlarga e’tibor qaratgan holda diqqat bilan o‘qishni tavsiya qiladi. Agar shartnomani o‘qigan bo‘lsangiz va shartnomadagi ayrim bandlarning oqibatlari va ahamiyatiga ishonchingiz komil bo‘lmasa, yuridik maslahat olishni maslahat beramiz.

🌐@finlituzb | 🌐@finlituzb_ru

Aksariyat odamlar shartnomani o‘qimasdan imzolaydilar, chunki ahmoq bo‘lib ko‘rinishdan qo‘rqadilar va suhbatdoshlarini kuttirib qo`yishni xohlamaydilar. Amalda, har doim ham shartnomani imzolash kerak bo‘lganlarda uni yuristlarga ko‘rsatish imkoniyati yo‘q. Finlit.uz jamoasi aynan shunday holatlarda shartnomani imzolashda e’tibor qaratilishi lozim bo‘lgan bandlarni sanab o`tmoqchi.

✅ Shartnoma predmeti. Shartnomada e’tibor qaratilishi kerak bo‘lgan birinchi narsa - bu shartnomaning predmeti. Bu hujjatning asosiy qismidir, chunki aynan u siz va ikkinchi tomon bitim doirasida bir-biringizga nima qilish yoki topshirishni aniq belgilab beradi.

Bundan tashqari, shartnoma predmeti ko‘pincha narx, ijro muddati, tomonlarning javobgarligi va shu kabi boshqa shartlarga ta’sir qiladi, shuning uchun uni sinchkovlik bilan tekshirish zarur.

✅ Komissiya, soliqlar (yig‘imlar) va bevosita xarajatlar. Hamkorlik shartlarini muhokama qilishda tomonlarning komissiya va soliqlarni (davlat bojlari va yig‘imlarini ham shular jumlasiga kiritamiz) to‘lash muhim ahamiyatga ega.

Kelgusida tushunmovchilik va bahs-munozaralarning oldini olish uchun hujjatda komissiyani kim to‘lashi, soliqlarni kim to‘lashi, soliqlar narxga qanday ta’sir qilishi, qaysi tomon bojlar to‘lashi, bojlar miqdori va boshqalar aniq ko‘rsatilishi kerak.

✅ Tomonlarning javobgarligi/jarima sanksiyalari. Shartnomani o‘qiyotganda shartnomada yozilgan sanksiyalarga, shuningdek, ularni buzganlik uchun nazarda tutilgan shartlarga e’tibor bering.

Masalan, shartnomada o‘z vaqtida ko‘rsatilmagan xizmat va o‘z vaqtida yetkazilmagan tovar uchun hamda o‘z vaqtida haq to‘lamaganlik uchun jarima yozilishi mumkin.

✅ Xizmatlar ko‘rsatish/tovarlar yetkazib berish sharti/tartibi. Ushbu bo‘limda ko‘pincha shartnoma bo‘yicha ishlash tartibi, shuningdek tomonlarning ish bo‘yicha qo‘shimcha kelishuvlari yoziladi. Ushbu bandda xizmatlarning tavsifi, bajarish muddatlari, xizmat ko‘rsatish joyi, xizmatlarning sifati, lozim darajada bajarmaganlik uchun javobgarlik va h.k. ko‘rsatish muhimdir.

🌐@finlituzb | 🌐@finlituzb_ru

Tadbirkorlar tijorat banklarini tanlashda quyidagi omillarga e'tibor berishlari tavsiya etiladi

✅ 1.Bankning ishonchliligi va obroʻsi
Mijozlar sharhlari va boshqa tadbirkorlarning tajribasi, bankning reytingi, asosida uning ishonchliligini baholash.

✅ 2.Xizmatlarning xilma-xilligi
Tadbirkorlar uchun kerakli boʻlgan xizmatlar
-kreditlar
-depozitlar
-valyuta ayirboshlash
-internet banking
-xalqaro oʻtkazmalari mavjudligini tekshirish kerak. Shuningdek, ular tadbirkorning biznes ehtiyojlarini qanchalik qondira olishiga e'tibor berish kerak
-faktoring
-bank kafolati

✅ 3.Bank xizmatlari narxi va tariflari
Bank xizmatlari uchun olinadigan komissiyalar va foiz stavkalari farq qiladi. Har bir xizmat uchun toʻlanadigan xarajatlarni solishtiring va qaysi bankning tariflari biznesingiz uchun qulayroq ekanligini aniqlash kerak.

✅ 4.Kredit olish imkoniyatlari va shartlari
Bankning kredit liniyalari, foiz stavkalari, hamda garovga qo‘yilgan talablarini koʻrib chiqing. Tadbirkorlar uchun qulay kredit shartlarini taqdim etadigan banklarni tanlash muhim.

✅ 5.Xizmat koʻrsatish tezligi
Mobil va internet bank xizmatlari rivojlanganligi, xizmat koʻrsatish tezligi ham katta ahamiyatga ega.

✅ 6.Mijozlarga xizmat koʻrsatish sifati
Bank xodimlarining professional darajasi, mijozlarga e'tibor va yondashuv, muammolarni tezkor hal qilish qobiliyati biznes uchun katta ahamiyatga ega. Mijozlarga xizmat koʻrsatish sifati yuqori boʻlgan bankni tanlash biznes samaradorligini oshiradi.

✅ 7.Geografik joylashuv va bank infratuzilmasi
Bank filiallari va bankomatlarining soni va qulay joylashuvi tadbirkorlik faoliyatini osonlashtiradi.

🌐@finlituzb | 🌐@finlituzb_ru

Jismoniy shaxs: YaTT - tashkilot emas, aynan inson. U o‘z faoliyati uchun shaxsiy mulk bilan javob beradi va yuridik shaxs tashkil etmasdan biznes yuritadi.

Tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirish: YaTT qonun bilan taqiqlanmagan har qanday faoliyat turi bilan shug‘ullanishi mumkin, masalan, savdo, xizmatlar ko‘rsatish, tovarlar ishlab chiqarish va h.k. Faoliyat turlarining to‘liq ro‘yxatini bu yerda ko‘rishingiz mumkin.

Ro‘yxatdan o‘tish: YATTni masofadan turib YIDXP - Yagona interaktiv davlat xizmatlari portali orqali ro‘yxatdan o‘tkazish mumkin:
➖ davlat xizmatlari menyusidan "Biznesni ro‘yxatdan o‘tkazish" bandini tanlang.
➖ tizim tomonidan so‘raladigan ma’lumotlarni: ariza beruvchining pasport ma’lumotlari, ro‘yxatdan o‘tish manzili va yaratilayotgan YaTT to‘g‘risidagi ma’lumotlarni to‘ldirish.
➖ shakllantirilgan arizani ERI bilan imzolashi va ro‘yxatdan o‘tkazish uchun yuborishi shart.
➖ BHMning 1 baravari miqdorida davlat bojini (ariza shakllantirilganidan keyin) to‘lash (material e’lon qilingan sanada 375 000 so‘mni tashkil etadi).

Operatsiya o‘tkazilgandan so‘ng ariza to‘liq shakllantiriladi va avtomatik ravishda ro‘yxatdan o‘tkazish uchun yuboriladi.

Yakka tartibdagi tadbirkorni ro‘yxatdan o‘tkazish muddati - 5-30 daqiqa.

YaTT - bu biznes yuritishning oddiy va arzon shakli, ayniqsa, investorlarni jalb qilishni yoki katta kompaniya yaratishni rejalashtirmaganlar uchun.

🌐@finlituzb | 🌐@finlituzb_ru

⭕️ Onlayn muddatli to‘lovga misol:
- siz saytda, masalan, 600 000 so‘mlik mahsulotni tanlaysiz.
- muddatli to‘lov variantini tanlaganingizda, sizga summani 6 oyga bo‘lib to‘lash taklif etiladi (oyiga 100 000 so‘mdan).
- agar muddatli to‘lov foizsiz bo‘lsa, siz 6 oy uchun 600 000 so‘m to‘laysiz - agar foizli muddatli to‘lov, masalan, yillik 10% bo‘lsa, siz 600 000 emas, balki 660 000 so‘m to‘laysiz.

⭕️ Onlayn muddatli to‘lovning afzalliklari:
- tovarni to‘liq summaga ega bo‘lmasdan darhol sotib olish imkoniyati.
- uydan chiqmasdan onlayn rasmiylashtirish qulayligi.
- katta ortiqcha to‘lovga zarurat yo‘qligi (agar bo‘lib-bo‘lib to‘lash foizsiz bo‘lsa)

⭕️ Onlayn muddatli to‘lovning kamchiliklari:
- ba’zan tovar narxini oshiradigan yashirin komissiyalar mavjud;
- to‘lovlarni kechiktirib yuborganlik uchun jarimalar;
- majburiy sug‘urta yoki boshqa to‘lovlar kabi mumkin bo‘lgan qo‘shimcha shartlar.

Umuman olganda, onlayn muddatli to‘lov o‘z xarajatlarini taqsimlashni xohlovchilar uchun qulay usul, ammo qo‘shimcha xarajatlar va yoqimsiz kutilmagan hodisalarning oldini olish uchun shartlarni diqqat bilan o‘qish muhimdir.

🌐@finlituzb | 🌐@finlituzb_ru

Onlayn muddatli to‘lov - bu Internet orqali tovarlar yoki xizmatlar uchun to‘lov usuli bo‘lib, u xarid narxini ma’lum vaqt ichida to‘lash mumkin bo‘lgan bir nechta teng to‘lovlarga bo‘lish imkonini beradi. Bunday usul xaridorga butun summani birdaniga to‘lamasdan, balki uni o‘zi uchun qulay bo‘lgan qismlarga bo‘lish imkonini beradi.

Onlayn bo‘lib-bo‘lib to‘lashning asosiy jihatlari:

📄 Bo‘lib-bo‘lib to‘lash: Tovar yoki xizmat narxi bir necha teng qismlarga bo‘linadi, ular har oyda to‘lanishi kerak.

📄 Foizsiz yoki foizli: Bo‘lish foizsiz yoki foizli bo‘lishi mumkin. Foizsiz bo‘lib-bo‘lib to‘lash holatida siz faqat qo‘shimcha to‘lovlarsiz tovar summasini to‘laysiz, lekin ba’zida qiymatiga ta’sir qiluvchi yashirin komissiyalar yoki shartlar bo‘lishi mumkin. Foizlar bilan muddatli to‘lovda siz nafaqat mahsulotning o‘zi uchun, balki muddatli to‘lov xizmati uchun ham to‘laysiz, bu esa yakuniy summani oshiradi.

📄 Internet orqali rasmiylashtirish: Taqsimlash to‘g‘ridan-to‘g‘ri do‘konlar veb-saytlari yoki onlayn platformalar orqali, oflayn-do‘konlarga tashrif buyurmasdan amalga oshiriladi.

📄 Rasmiylashtirish jarayoni: Odatda, muddatli to‘lov olish uchun veb-saytda ro‘yxatdan o‘tishning oddiy bosqichidan o‘tish va pasport ma’lumotlari, aloqa ma’lumotlari va ba’zi hollarda daromadlar haqidagi ma’lumotlar kabi bir nechta ma’lumotlarni taqdim etish kifoya. Ba’zi kompaniyalar mijozning kreditga layoqatliligini tekshiradi.

📄 Muddatlarning moslashuvchanligi: Ko‘pgina kompaniyalar muddatli to‘lov muddatlarini tanlashni taklif qilishadi - masalan, 3, 6, 12 oy va undan ortiq. Muddat qancha uzoq bo‘lsa, oylik to‘lovlar shuncha kam bo‘ladi, lekin natijada ortiqcha to‘lov miqdori ko‘proq bo‘lishi mumkin.

🌐@finlituzb | 🌐@finlituzb_ru

Omonat muddati tugagach, qancha daromad olishingizni hisoblashda sizga tijorat banklarining depozit kalkulyatori yordam beradi:

Finlit.uz - kalkulyator
Ipakyuli bank - kalkulyator
TBC bank - kalkulyator
Kapital bank - kalkulyator
Asaka bank - kalkulyator
Anor bank - kalkulyator
Xalq bank - kalkulyator
Tenge bank - kalkulyator
Turon bank - kalkulyator
Milliy bank - kalkulyator
Aloqa bank - kalkulyator
Orient finans bank - kalkulyator
Sanoat qurilish bank - kalkulyator
Garant bank - kalkulyator
Hamkor bank - kalkulyator
Infin bank - kalkulyator
Mikro kredit bank - kalkulyator
Ipoteka bank - kalkulyator
Yangi bank - kalkulyator
Trust bank - kalkulyator
Universalbank - kalkulyator
Biznesni rivojlantirish banki - kalkulyator
KDB bank - kalkulyator
Poytaxt bank - kalkulyator

Ushbu kalkulyatorlar tavsiyaviy xarakterga ega va bankni o‘zinikidan farq qilishi mumkin

🌐@finlituzb | 🌐@finlituzb_ru

Depozit kalkulyatori nima?

Depozit kalkulyatori bankdagi depozit (omonat) dan olinadigan daromadni hisoblashga yordam beradigan vositadir. U ma’lum miqdorda, foiz stavkasida va omonat muddatida qancha pul ishlash mumkinligini bilish imkonini beradi.

Kalkulyatorda odatda quyidagi parametrlar hisobga olinadi:
⭕️ omonat summasi - siz depozitga qo‘ymoqchi bo‘lgan pul miqdori.
⭕️ foiz stavkasi - bank hisobvaraqda pul saqlanganligi uchun to‘laydigan yillik foiz.
⭕️ omonat muddati - siz depozit ochadigan davr (masalan, 6 oy, 1 yil).
⭕️ foizlarni hisoblash chastotasi - foizlar har oyda, har chorakda yoki faqat muddat oxirida hisoblanishi mumkin?
⭕️ foiz turi - qat’iy yoki o‘zgaruvchan bo‘lishi mumkin.

Bundan tashqari, depozit kalkulyatori foizlarni kapitallashtirish (omonat foiziga davriy ravishda foiz hisoblanishi) kabi jihatlarni hisobga olishi mumkin.

Kalkulyatorning ishlash misoli:
⭕️ omonat summasini kiritamiz (masalan, 1 000 000 so‘m).
⭕️ foiz stavkasini tanlaymiz (masalan, yillik 20%).
⭕️ omonat muddatini ko‘rsatamiz (masalan, 1 yil).
⭕️ foizlar qanchalik tez-tez hisoblanishini (masalan, har oyda) ko‘rsatamiz.

Kalkulyator natijasi muddat tugagach qancha daromad olishingizni, shuningdek, ushbu muddat davomida omonat summasining har davrda qanday o‘zgarishi mumkinligini ko‘rsatadi.

Kalkulyatorlar tavsiyaviy xarakterga ega va bankni o‘zinikidan farq qilishi mumkin

🌐@finlituzb | 🌐@finlituzb_ru

Depozit kalkulyatorlarining qaysi manbalaridan ko‘proq foydalanasiz? Javoblaringizni izohlarda kutamiz.

🌐@finlituzb | 🌐@finlituzb_ru

Ovozli qo‘ng‘iroq paytida dipfeykni farqlash qiyin bo‘lishi mumkin, chunki nutq sintezi texnologiyalari tobora takomillashib bormoqda. Biroq, qalbakilashtirishni aniqlashga yordam beradigan bir nechta belgilar va usullar mavjud:

⚙️ Noodatiy ohang va nutq tempi
Ohang: sun’iy intellekt yordamida yaratilgan ovoz ko‘pincha inson uchun odatiy bo‘lgan tebranish va ohang o‘zgarishisiz yangraydi. Dipfeyk hissiyotga boy vaziyatlarda "monoton" yoki g‘ayritabiiy eshitilishi mumkin.

Noodatiy pauzalar: ba’zan sintezlangan ovoz so‘zlar o‘rtasida juda uzun yoki aksincha, juda qisqa pauzalar bo‘lishi mumkin.
Nutq ritmi: suhbatdosh odatdagiga nisbatan yoki juda sekin gapirsa, bu dipfeykning belgisi bo‘ladi.

⚙️ Talaffuzdagi xatolar
G‘alati urg‘u yoki talaffuz: sun’iy intellekt tomonidan yaratilgan ovoz g‘alati urg‘u yoki noto‘g‘ri talaffuzga ega bo‘lishi mumkin.

So‘zlardagi g‘ayritabiiy o‘zgarishlar: Ba’zan sintezlangan ovozlar murakkab so‘zlar yoki iboralarni noto‘g‘ri talaffuz qilishi, ularni buzib ko‘rsatishi mumkin, buni odam takrorlay olmaydi yoki qiyinlashtiradi.

⚙️ Noto‘g‘ri yoki "avtomatik" reaksiyalari
Savollarga javoblar: Suhbatdoshingiz sizning savolingizga darhol javob bera olmasa yoki javob berishdan oldin to‘xtab qolsa, odatda bu dipfeyk hisoblanadi.

Aniq tafsilotlar bilan bog‘liq qiyinchiliklar: Agar siz shaxsiy ma’lumotlarga oid aniq savollarni bersangiz yoki masalan, yaqinda sodir bo‘lgan voqealarni aytishni so‘raganingizda mavhum javoblar olsangiz, bu sun’iy intellektning belgisi bo‘lishi mumkin.

🌐@finlituzb | 🌐@finlituzb_ru

Pensioner Mirsobit Oripovga o‘g‘li qo‘ng‘iroq qildi. U murakkab vaziyatga tushib qolib, avtohalokat sodir etgani va zudlik bilan pulga muhtojligini aytdi. Qo‘rqib ketgan pensioner deyarli pul o‘tkazishga rozi bo‘ldi, lekin qo‘shnisi vaqtida ogohlantirib, go‘shakni qo‘yib, o‘g‘liga qaytib qo‘ng‘iroq qilishini so‘radi.

O‘g‘li bilan aloqada bo‘lgach, u firibgarlarning qurboniga aylanishiga sal qolganini tushundi. Ilgari unga qo‘ng‘iroq qilgan ovoz haqiqiy emas, balki Dipfeyk, anig‘rog‘i voice clone, texnologiyasi yordamida yaratilgan soxta ovoz edi. Firibgarlar uning ovozini his-tuyg‘ularini manipulyatsiya qilish va pul o‘tkazishga majbur qilish uchun ishlatishgan.

Ovozni klonlashtirish sun’iy intellekt yordamida amalga oshiriladi. Bu jarayon bir nechta asosiy bosqichlarni o‘z ichiga oladi, ular haqiqiy odamning ovoziga maksimal darajada o‘xshash ovozni yaratishga imkon beradi.

Bu qanday sodir bo‘lishini batafsil ko‘rib chiqamiz:

✅ Ma’lumot to‘plash: Soxta ovozni yaratish uchun ovozi imitatsiya qilinadigan real odamning bir nechta audio yozuvlarini to‘plash kerak. Bu ommaviy chiqishlar, podkastlar va boshqa manbalarning yozuvlari bo‘lishi mumkin, bu yerda odam turli iboralar, so‘zlar va tovushlarni aytadi. Ma’lumotlar qanchalik ko‘p bo‘lsa, sintezlangan nutq shunchalik aniq va tabiiy bo‘ladi.

✅ Neyron tarmog‘ini o‘qitish: Keyin ushbu audioyozuvlar ovozni yaratadigan neyron tarmog‘ini o‘qitish uchun ishlatiladi. Bu jarayonda model quyidagilarni o‘rgatadi:
➖ ovoz tembri va tonalligi.
➖ intonatsiya: inson turli kontekstlarda ovozini qanday ko‘tarishi yoki pasaytirishi.
➖ nutqning ritmi va tezligi.
➖ talaffuz: ma’lum so‘z va iboralarni qanday talaffuz qilish.

Buning uchun murakkab algoritmlardan foydalaniladi, ular nutqni alohida bo‘laklarga (fonemalar, bo‘g‘inlar, so‘zlar) ajratib, ularning raqamli analoglarini yaratadi.

🌐@finlituzb | 🌐@finlituzb_ru