Кавсарий раҳимаҳуллоҳ имом Байҳақий раҳимаҳуллоҳнинг
«Ал-асмо вас-сифат» китобига таълиқ ёзган. Кавсарий ушбу таълиқнинг муқаддимасида айтади:
قال اﻹمام محمد زاهد الكوثري رحمه الله:
«للمحدثين ورواة اﻷخبار منزلة عليا عند جمهرة أهل العلم لكن بينهم من تعدى طوره وألف فيما لا يحسنه ومن هؤلاء غالب من ألف منهم في صفات الله، فدونك مرويات حماد بن سلمة في الصفات تجدها تحتوي على كثير من اﻷخبار التالفة يتناقلها الرواة طبقة عن طبقة. وإن حاول أناس الدفاع عنه بدون جدوى، وفعلت مرويات نعيم بن حماد أيضا مثل ذلك… فدونك كتاب ( اﻷستقامة ) لخشيش بن أصرم والكتب التي تسمى ( السنة ) لعبد الله وللخلال وﻷبي الشيخ وللعسال وﻷبي بكر بن عاصم وللطبراني و ( الجامع ) إلى أن قام علماء أمناء برأب الصدع نظرا ورواية، وكان من هؤلاء العلماء: الخطابي وأبو الحسن الطبري وابن فورك والحليمي وأبو إسحاق اﻷسفراييني واﻷستاذ عبد القاهر البغدادي وغيرهم. ولذا رأى الحافظ البيهقي أن إهمال أحد الجانبين لا يجدي نفعا في استنقاذ جمهرة الرواة عما تورطوا فيه من الجهل بالله سبحانه فقام بتأليف كتاب ( اﻷسماء والصفات ) ساعيا في استقصاء ما ورد في اﻷبواب من اﻷحاديث مع تبيين الصحيح والسقيم منها…»
مقدمات الكوثري كتاب اﻷسماء والصفات.
«Ҳадис уламолари ва ровийлари кўпчилик олимлар орасида юксак мавқега эгадирлар, лекин уларнинг орасида ҳаддидан ошиб қўлидан келмайдиган нарсаларни ёзганлар ҳам бор. Аллоҳ таолонинг сифатлари ҳақида ёзганлар ҳам шулар жумласидандир ва улар умматга катта зиён етказганлар. Масалан, Ҳаммод ибн Саламанинг «сифатлар» ҳақида ёзган китобини олинг. Китобни ровийлар табақама-табақа бир-бирларидан ривоят қилган яроқсиз ривоятлар билан тўлалигини кўрасиз. Агарда баъзи кишилар уни ҳимоя қилишга уринсалар ҳам, бунинг фойдаси йўқ.
Нуъайм ибн Ҳаммоднинг¹ ривоятлари ҳам худди шундай.
Шунингдек, Хушиш ибн Асрамнинг «Ал-истиқома» китоби, Абдуллоҳ, Халлол, Абу Шайх, Ассол ва Абу Бакр ибн Осимнинг «Ас-сунна» деб номланган китоблари ва Табаронийнинг «Ал-жомеъ» китоби ҳам шулар жумласидандир. Вақт ўтиб ҳам ривоятни ва ҳам ақлий далилларни жамлаган ишончли олимлар чиқди. Бу олимлардан: Хаттобий, Абу Ҳасан Табарий, Ибн Фурок, Ҳалимий, Абу Исҳоқ Асфарайний, устоз Абдулқоҳир Бағдодий ва бошқалар. Шунинг учун имом Байҳақий иккала тарафни ҳам эътиборсиз қолдиришни фойдасиз деб билди, яъни ривоятнинг ўзига эътибор бериб, ақлий далилларни суриб қўйишни ёки ақлий далилларга эътибор бериб, ривоятларни четга суриб қўйиш фойда келтирмаслигини кўриб, аксар ровийларни хатоликларидан ва «сифатлар» ҳақидаги ботил ривоятларни ривоят қилишларидан қутқариш учун «Ал-асмо вас-сифат» китобини ёзди ҳамда у киши бу китобда саҳиҳ асарлар билан заифини ажратиб, уларни қандай тушуниш кераклигини баён қилди».
♦️♦️♦️♦️♦️♦️♦️
🔔 [¹Нуъайм ибн Ҳаммод раҳимаҳуллоҳ имом Бухорий раҳимаҳуллоҳнинг устозларидан саналади.
Ҳаммод ибн Салама раҳимаҳуллоҳ ҳижрий 167 йилда вафот этган, яъни имом Бухорий раҳимаҳуллоҳдан тахминан 100 йил олдин ўтган].
t.me/antibidia الرَّدُ عَلى المُبْتَدِعَة
«Ал-асмо вас-сифат» китобига таълиқ ёзган. Кавсарий ушбу таълиқнинг муқаддимасида айтади:
قال اﻹمام محمد زاهد الكوثري رحمه الله:
«للمحدثين ورواة اﻷخبار منزلة عليا عند جمهرة أهل العلم لكن بينهم من تعدى طوره وألف فيما لا يحسنه ومن هؤلاء غالب من ألف منهم في صفات الله، فدونك مرويات حماد بن سلمة في الصفات تجدها تحتوي على كثير من اﻷخبار التالفة يتناقلها الرواة طبقة عن طبقة. وإن حاول أناس الدفاع عنه بدون جدوى، وفعلت مرويات نعيم بن حماد أيضا مثل ذلك… فدونك كتاب ( اﻷستقامة ) لخشيش بن أصرم والكتب التي تسمى ( السنة ) لعبد الله وللخلال وﻷبي الشيخ وللعسال وﻷبي بكر بن عاصم وللطبراني و ( الجامع ) إلى أن قام علماء أمناء برأب الصدع نظرا ورواية، وكان من هؤلاء العلماء: الخطابي وأبو الحسن الطبري وابن فورك والحليمي وأبو إسحاق اﻷسفراييني واﻷستاذ عبد القاهر البغدادي وغيرهم. ولذا رأى الحافظ البيهقي أن إهمال أحد الجانبين لا يجدي نفعا في استنقاذ جمهرة الرواة عما تورطوا فيه من الجهل بالله سبحانه فقام بتأليف كتاب ( اﻷسماء والصفات ) ساعيا في استقصاء ما ورد في اﻷبواب من اﻷحاديث مع تبيين الصحيح والسقيم منها…»
مقدمات الكوثري كتاب اﻷسماء والصفات.
«Ҳадис уламолари ва ровийлари кўпчилик олимлар орасида юксак мавқега эгадирлар, лекин уларнинг орасида ҳаддидан ошиб қўлидан келмайдиган нарсаларни ёзганлар ҳам бор. Аллоҳ таолонинг сифатлари ҳақида ёзганлар ҳам шулар жумласидандир ва улар умматга катта зиён етказганлар. Масалан, Ҳаммод ибн Саламанинг «сифатлар» ҳақида ёзган китобини олинг. Китобни ровийлар табақама-табақа бир-бирларидан ривоят қилган яроқсиз ривоятлар билан тўлалигини кўрасиз. Агарда баъзи кишилар уни ҳимоя қилишга уринсалар ҳам, бунинг фойдаси йўқ.
Нуъайм ибн Ҳаммоднинг¹ ривоятлари ҳам худди шундай.
Шунингдек, Хушиш ибн Асрамнинг «Ал-истиқома» китоби, Абдуллоҳ, Халлол, Абу Шайх, Ассол ва Абу Бакр ибн Осимнинг «Ас-сунна» деб номланган китоблари ва Табаронийнинг «Ал-жомеъ» китоби ҳам шулар жумласидандир. Вақт ўтиб ҳам ривоятни ва ҳам ақлий далилларни жамлаган ишончли олимлар чиқди. Бу олимлардан: Хаттобий, Абу Ҳасан Табарий, Ибн Фурок, Ҳалимий, Абу Исҳоқ Асфарайний, устоз Абдулқоҳир Бағдодий ва бошқалар. Шунинг учун имом Байҳақий иккала тарафни ҳам эътиборсиз қолдиришни фойдасиз деб билди, яъни ривоятнинг ўзига эътибор бериб, ақлий далилларни суриб қўйишни ёки ақлий далилларга эътибор бериб, ривоятларни четга суриб қўйиш фойда келтирмаслигини кўриб, аксар ровийларни хатоликларидан ва «сифатлар» ҳақидаги ботил ривоятларни ривоят қилишларидан қутқариш учун «Ал-асмо вас-сифат» китобини ёзди ҳамда у киши бу китобда саҳиҳ асарлар билан заифини ажратиб, уларни қандай тушуниш кераклигини баён қилди».
♦️♦️♦️♦️♦️♦️♦️
🔔 [¹Нуъайм ибн Ҳаммод раҳимаҳуллоҳ имом Бухорий раҳимаҳуллоҳнинг устозларидан саналади.
Ҳаммод ибн Салама раҳимаҳуллоҳ ҳижрий 167 йилда вафот этган, яъни имом Бухорий раҳимаҳуллоҳдан тахминан 100 йил олдин ўтган].
t.me/antibidia الرَّدُ عَلى المُبْتَدِعَة