АДВОКАТ 24

ОТАЛИКДАН МАҲРУМ ЭТИБ, АЛИМЕНТДАН ОЗОД ЭТСА БЎЛАДИМИ?

Оила кодексининг 81-моддасига кўра ота-оналик ҳуқуқидан маҳрум қилиниши ота-онани ўз боласига таъминот бериш мажбуриятидан озод қилмайди.

Демак, оталикдан ҳуқуқидан маҳрум бўлган тақдирда ҳам барбир алимент тўлашда давом этади.

Лекин яна бир қоида бор. Ушбу кодекснинг 105-моддасига мувофиқ алимент тўлаётган ота-онанинг бошқа вояга етмаган болалари бўлиб, ундан қонунда белгиланган миқдорда алимент ундирилганда ўша болалар алимент олаётган болаларга нисбатан моддий жиҳатдан камроқ таъминланиб қоладиган бўлса, шунингдек алимент тўлаётган ота (она) ногиронлиги бўлган шахс бўлиб, моддий жиҳатдан қийналиб келаётган бўлса ёки алимент олаётган шахс мустақил даромадга эга бўлган тақдирда, алимент миқдори суд томонидан камайтирилиши мумкин.

Мурожаат учун:
@advokat24uzbot

Бизнинг канал:
@advokat24uz

Банк томонидан кафилдан автоматик ечиб олинаётган пулни тўхтатиш мумкин.

Аксариятимиз, яқинларимиз, танишларимиз ёки қадрдонларимизнинг кредитимизга кафил бўлганмиз. Қарздорлик вақтида тўланмаганда банк кафилни пластигидан автомат қарздорликни ечиб олади. Банк томонидан сизнинг ҳар қандай ҳисобварақларингиздан пул ечиб олиш ҳуқуқи сиз билан тузилган кафиллик шартномасида (Агарда кафил бўлсангиз), кредит шартномасида (Қарздор ёки ҳамқарздор бўлсангиз) белгиланган.

Шундай вазиятлар борки, қарздор ойлик тўловни ўз вақтида амалга оширмаган ҳолатларда ҳамқарздор ёки кафилнинг банк карталаридан муддати ўтган қарздорлик сўндирилади. Нима қилса бўлади?

Ўзбекистон Республикаси Марказий банки бошқарувининг 2023 йил 24 июндаги 19/3 сонли қарори билан тасдиқланган Жисмоний шахсларнинг муддати ўтган қарздорликларни ундиришда уларнинг ҳуқуқ ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилишни таъминлашга доир тавсиялар (1040 сонли)нинг 7 бандига кўра учинчи шахс хоҳлаган вақтда ўзи билан ўзаро муносабатларни амалга ошириш юзасидан берган розилигини кредит ташкилотидан исталган ёзма шаклдага хат орқали хабардор қилган ҳолда чақириб олиши мумкин.

Янги агар сиз банкка ариза билан мурожаат қилсангиз сизнинг маълумотларингизни учинчи шахслар томонидан ишлов бериш тўғрисидаги розилингизни чақириб олган бўласиз ва сизнинг тўғридан тўғри банк картангиздан пул ечиб олинмайди.

Мурожаат учун:
@advokat24uzbot

Бизнинг канал:
@advokat24uz

КЕЛИНИМ ҚИЗ ЧИҚМАДИ.

✍️Ўғлим, мен не орзу умидларда кичик ўғлимни кўнглига қараб, интернетда танишган қизини банкдан кредит олиб тўй қилиб олиб бердим. Афсуски келин ўлгур қиз чиқмади. Тўйдан олдин бир оилали эркак билан дон олишиб юрганини ўзи тан олди. Шунча гапдан кейин хам ўғлим у билан яшамоқчи. Мен эса уни хайдаб юбордим. Энди эса ажраштирмоқчиман. Сўраганим тўйда қилган харажатларимни ажрим судида ундириб олсам бўладими, ахир алам қилябди кредит тўлайман ҳар ойлигимдан !

👨‍💻МУТАХАСИС ЖАВОБИ.

Қаранг хола, Ўзбекистон Республикаси Олила Кодексининг 44-моддасида, никоҳдан ажратиш тўғрисидаги иш кўриб чиқилаётганида тўйни ўтказишга кетган сарф-харажатларни ундириш ҳақидаги талаблар қаноатлантирилмайди деб кўрсатилган. Шу сабабдан бу талабингиз ижобий якун топмайди. Сизга Оллохдан сабр тилайман.

Мурожаат учун 👇
@Yuridik_yordam24

❓ХОТИНИМНИ ҚЎШНИМ БИЛАН ТУТИБ ОЛДИМ, УЛАРНИ ҚАМАТСАМ БЎЛАДИМИ?

✍️Гап шундаки, мен тунги сменада "заправка"да ишлайман. 3 нафар фарзандим бор. Охирги пайтлари аёлимни қадам олиши ёқмай юрган эди. Кеча, негадир юрагим ғаш бўлаверди ва ишга кетмасдан, аёлимни кузатдим ва тунги соат 2 да қандайдир бегона эркак ётоқга деразадан яширинча кирди. Бироздан кейин видео тасвирни ёқиб, хонага бостириб кирдим ва аёлимни хиёнатини устига чиқдим. Илтимос ёрдам беринг оиламни барбод қилган бу икки бемаза, юзсизларни қаматсам бўладими, қаерга мурожаат қилай ?

МУТАХАСИСИ ЖАВОБИ.

✍️Қаранг, агарда қўшнингиз турмуш ўртоғингизни эркига хилоф равишда у билан жинсий алоқа қилган бўлса, номусга тегиш деб малакаланади. Борди-ю, икки томон бундан ўзоро манфаатдор бўлиб, аёлингиз эркин розилигини билдирган бўлса, бу жинсий эркинлик деб топилади.
Хулоса шуки, катта эхтимол билан уларни қамата олмайсиз. Маслахатим бу нарсларни у бу жойга олиб чиқиб овоза қилиш бефойда.

Мурожаат учун👇
@Yuridik_yordam24

Қонунчиликда алимент миқдорини камайтириш мумкинлишги белгиланганми?

Оила кодексининг 99-моддасига асосан алимент тўловларнинг миқдори тарафларнинг моддий ёки оилавий аҳволини ва бошқа эътиборга лойиқ ҳолатларни ҳисобга олган ҳолда суд томонидан камайтирилиши ёки кўпайтирилиши мумкин.

Оила кодекси 105-моддасига кўра, алимент тўлаётган ота-онанинг бошқа вояга етмаган болалари бўлиб, ундан қонунда белгиланган миқдорда алимент ундирилганда ўша болалар алимент олаётган болаларга нисбатан моддий жиҳатдан камроқ таъминланиб қоладиган бўлса, шунингдек алимент тўлаётган ота (она) ногиронлиги бўлган шахс бўлиб, моддий жиҳатдан қийналиб келаётган бўлса ёки алимент олаётган шахс мустақил даромадга эга бўлган тақдирда, алимент миқдори суд томонидан камайтирилиши мумкин.

✅ Сиз ушбу ҳолатда судга алимент миқдорини камайтириш бўйича мурожаат қилишингиз керак. Алимент тўлайдиган фарзандларингиздан ташқари яна 2 та фарзандингиз бўлгани учун суд алимент миқдорини қайта ҳисоблаб беради.

Мурожаат учун:
@advokat24uzbot

Бизнинг канал:
@advokat24uz

Судланганлик қачон олиб ташланади?

Жиноят кодексининг 77-моддасига асосан судланганлик шахснинг содир этган жинояти учун ҳукм этилганлигидан келиб чиқадиган ҳуқуқий ҳолатдир.

Жазо тайинланган айблов ҳукми қонуний кучга кирган кундан бошлаб шахс судланган деб ҳисобланади. Суд томонидан жазодан озод қилинган шахс судланмаган деб ҳисобланади.

Судланганлик муддатининг ўтиб кетганлиги ёки судланганликнинг олиб ташланиши муносабати билан унинг барча ҳуқуқий оқибатлари бекор бўлади.

📌Жиноят кодекси 78-моддасида судланганлик ҳолатининг тугалланиши белгилаб қўйилган.

Ушбу моддага кўра, шахснинг судланганлик ҳолати қуйидаги пайтларда тугалланади:

а) шартли ҳукм қилинганларга нисбатан — синов муддати тугаган кундан бошлаб;

б) мажбурий жамоат ишлари, хизмат бўйича чеклаш ёки интизомий қисмга жўнатиш тарзидаги жазоларини ўтаб чиққач;

в) жарима жазоси ижро этилган кундан кейин, шунингдек муайян ҳуқуқдан маҳрум қилиш ёки ахлоқ тузатиш ишлари жазолари ўталганидан кейин бир йил ўтгач;

г) озодликни чеклаш жазоси ўталганидан кейин — икки йил ўтгач;

д) беш йилдан кўп бўлмаган муддатга озодликдан маҳрум қилиш жазоси ўталганидан кейин — тўрт йил ўтгач;

э) беш йилдан ортиқ, лекин ўн йилдан кўп бўлмаган муддатга озодликдан маҳрум қилиш жазоси ўталганидан кейин — етти йил ўтгач;

ж) ўн йилдан ортиқ, лекин ўн беш йилдан кўп бўлмаган муддатга озодликдан маҳрум қилиш жазоси ўталганидан кейин — ўн йил ўтгач.

Жиноят кодексининг 79-моддаси (судланганликнинг олиб ташланиши) 3-қисмига кўра, ўн беш йил ва ундан ортиқ муддатга озодликдан маҳрум қилиш жазосини ўтаб чиққан шахслар ҳамда ўта хавфли рецидивистлар, агар улар жазони ўтаб чиққанидан кейин ўн беш йил мобайнида янги жиноят содир этмасалар, суд уларнинг судланганлигини олиб ташлаши мумкин.

❗️Яъни, шахс озодликдан маҳрум қилиш жазосини ўтаб бўлиб, озодликка чиққанидан сўнг 15 йил мобайнида бошқа янги жиноят содир қилмаса, судланганлик ҳолати суд томонидан олиб ташланади (бу ўн беш йил ва ундан ортиқ муддатга озодликдан маҳрум қилиш жазосини ўтаб чиққан шахслар учун)

Ўз навбатида, Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленумининг 2015-йил 18-сентябрдаги 13-сонли “Судланганлик ҳолати тугалланиши ва олиб ташланишига оид қонунчиликни қўллаш бўйича суд амалиёти тўғрисида”ги қарори 4-қисми 3-бандида қуйидагича келтирилган:

Судланганликнинг олиб ташланиши ундан келиб чиққан ҳуқуқий оқибатлар судланганлик ҳолати барҳам топиши учун қонунда белгиланган муддатлар ўтгунига қадар суд қарорига асосан тугатилишини англатади. Судланганлик олиб ташланиши учун шахснинг жазони ўтаб чиққандан кейинги бенуқсон хулқ-атвори (унга нисбатан маъмурий жазо ёки интизомий таъсир чораси қўлланилмаганлиги), жамоат бирлашмаси, фуқароларнинг ўзини-ўзи бошқариш органи, жамоа ёки шахснинг ўзи ЖК 79-моддасининг биринчи, иккинчи ва учинчи қисмларида назарда тутилган муддатлар ўтгандан сўнг берган илтимосномаси асос бўлиши мумкин.

Мурожаат учун:
@advokat24uzbot

Биздан узоқлашманг!
@advokat24uz

Солиқчи хисоботларни вақтида топширмаганим сабабли маъмурий жаримага тортибди нима қилсам бўлади. Солиқчининг бунга ҳуқуқи борми?

Ўзбекистон Республикасининг Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги Кодекснинг 17-прим 3-моддасига мувофиқ, солиқ органларининг Ягона автоматлаштирилган ахборот тизими орқали қайд этилган, ушбу Кодекс 175-моддасининг иккинчи қисмида назарда тутилган (солиқ ҳисоботини ўз вақтида тақдим этмаслик) ҳуқуқбузарликларни содир этганлик учун юридик шахснинг раҳбари ёки якка тартибдаги тадбиркор маъмурий жавобгарликка тортилиши белгиланган.

МЖтКнинг 175-моддаси 2-қисмига кўра, солиқ ҳисоботини ўз вақтида тақдим этмаслик фуқароларга базавий ҳисоблаш миқдорининг уч баравари (990.000 сўм) миқдорида, мансабдор шахсларга эса ўн баравари (3.300.00 сўм) миқдорида жарима солишга сабаб бўлади.

МЖтКнинг 332-прим 1-моддасига асосан, Сизга жарима солиш тўғрисидаги қарор топширилган кундан бошлаб ўн беш кун ичида жарима миқдорининг 50% ёки ўттиз кун ичида жарима миқдорининг 70% ихтиёрий равишда тўлаган тақдирингизда, жариманинг қолган қисмини тўлашдан озод қилинасиз.

МЖтКнинг 245-моддаси 3-қисмига асосан Жиноят ишлари бўйича судлар юридик шахс бўлган тадбиркорлик субъектларининг мансабдор шахслари ва (ёки) бошқа ходимлари томонидан тадбиркорлик фаолиятини амалга ошириш чоғида содир этилган маъмурий ҳуқуқбузарликлар тўғрисидаги ишларни ҳам кўриб чиқилиши белгиланган бўлиб, мазкур қарордан норози бўлган тақдирингизда судга мурожаат қилиш ҳуқуқингиз мавжуд.

Мурожаат учун:
@advokat14uzbot

Бизнинг канал:
@advokat24uz

ЯНГИ ҚУРИЛАЁТГАН КЎП ҚАВАТЛИ УЙЛАРДАН СОТИБ ОЛАЁТГАНДА НИМАЛАРГА ЭЪТИБОР БЕРИШИ КЕРАК?

Бугунги кунда фуқаролар ишончига кириб, алдов йўли билан уларнинг пулини олиш орқали фирибгарлик жиноятини содир этаётганлар ҳам оз эмас.

Ушбу ҳолатда қуйидаги масалаларга эътиборли бўлиш керак:

➖ янги қурилаётган кўп қаватли уйларнинг сотувчиси хўжалик юритувчи субъект сифатида давлат рўйхатидан ўтганми ва айни дамда мавжудми (тугатилмаганми)?

➖ қурилиш ишлари амалга оширилаётган ер участкаси бўйича тегишли ҳужжатлар мавжудми?

➖ қурувчи фирма бозорда ўз ўрнига эгами?

➖ қурилиш лойиҳаси Қурилиш вазирлиги ҳузуридаги «Шаҳарсозлик ҳужжатлари экспертизаси» ДУК томонидан экспертизадан ўтказилганми? Қурилиш ишлари мазкур лойиҳа ва экспертиза хулосаси асосида амалга оширилмоқдами?

❗️Шунингдек, шартноманинг айрим бандларига алоҳида эътибор бериш лозим.

Ва албатта, квартира сотиб олишдан аввал юрист маслаҳатини олишни унутманг.

Мурожаат учун:
@advokat24uzbot

Бизнинг канал:
@advokat24uz

Жиноят туфайли етказилган зарарнинг ўрнини қоплаш тўғрисидаги даъволар юзасидан фуқаролик ишлари бўйича судларга мурожаат қилганда, давлат божидан озод этилади.

«Давлат божи тўғрисида»ги қонуннинг 8-моддаси биринчи қисми 5-хатбошисига кўра жиноят туфайли етказилган моддий зарарнинг ўрнини қоплаш тўғрисидаги даъволар давлат божидан озод қилинган.

Мурожаат учун:
@advokat24uzbot

Бизнинг канал:
@advokat24uz

Фоизга олинган қарз бўйича билишингиз муҳим бўлган қоида.

Ҳар биримиз ҳаёт йўлимиз давомида қарз муносабатларига киришамиз ва бу қарзнинг қайтарилиши таъминоти сифатида турли воситалардан фойдаланамиз. Масалан, қарз шартномаси, тилхат, гаров ва ҳоказо. Мажбур бўлганда баъзида фоизга ҳам пул олишга мажбур бўлинади. Аммо бундай фоизда қарз олишда эҳтиёт бўлган шарт сабаби бунда мажбуриятни олдиндан бажариш бошқа мажбуриятни бажаришда фарқ қилади.

Масалан, кредит шартномаси бўйича мажбуриятни муддатидан олдин бажариш мумкин. Яъни сиз бугун 20% ҳисобида 10 млн сўм кредит олдингдан бу мажбуриятни ҳатто кредит олинган куннинг эртаси куни ҳам тўлашингиз мумкин. Фоиз эвазига олинган қарз қоидалари сал бошқачароқ. Фуқаролик кодексининг 735-моддасига асосан агар қарз суммасини қайтариш муддати шартномада белгиланган бўлмаса, қарз олувчи уни қарз берувчи қарзни қайтариш ҳақида талаб қўйган кундан бошлаб ўттиз кун мобайнида қайтариши керак. Фоизсиз қарз суммаси қарз олувчи томонидан муддатидан олдин қайтарилиши мумкин. Фоиз эвазига берилган қарз суммаси, агар қарз шартномасида кўзда тутилган бўлса ёки қарз берувчининг розилиги билан, муддатидан олдин қайтарилиши мумкин. Яъни фоизга қарз олинганда мажбуриятни муддатидан олдин бажариш фақат қарз берувчининг розилиги билан амалга оширилади.

Мурожаат учун:
@advokat24uzbot

Бизнинг канал:
@advokat24uz

Алимент тўлашда баъзилар алиментни кам кўрсатиш учун даромадларини яширадилар. Суд яширилган даромадларни инобатга олиши керакми?

Аксарият ҳолатларда алимент тўловчи эркаклар томонидан ўз фарзандларига алимент тўловларини кам тўлаш мақсадида даромадлари яширилади. Турли кичик фирмаларга шунчаки ишга кириб олади. Фермер хўжаликларига расмийлаштириб олинади ва бошқа қинғир йўлларни қидиришади. Аслида эса ундан бошқа яхши даромад келтирувчи фаолият билан шуғулланади.

Қонунчилик бунга нима дейди?

Хусусан, Оила кодексининг 99-моддасига асосан агар вояга етмаган болаларига таъминот бериш ҳақида ота-она ўртасида келишув бўлмаса, уларнинг таъминоти учун алимент суд томонидан ота-онанинг ҳар ойдаги иш ҳақи ва (ёки) бошқа даромадининг

👉 бир бола учун — тўртдан бир қисми;
👉 икки бола учун — учдан бир қисми;
👉 уч ва ундан ортиқ бола учун — ярмиси миқдорида ундирилади.

Бу тўловларнинг миқдори тарафларнинг моддий ёки оилавий аҳволини ва бошқа эътиборга лойиқ ҳолатларни ҳисобга олган ҳолда суд томонидан камайтирилиши ёки кўпайтирилиши мумкин.

📌 Мисол учун, алимент тўловчи шахснинг қонуний ишлаётган жойидан ташқари тадбиркорлик фаолиятлари бор, яъни қўшимча даромадлари. Лекин бу бизнеслари бошқа шахсларнинг номида, аммо фойда олади улардан (кўпинча бу тадбиркорлик субъектлари атайлаб бошқа шахсларнинг номига очилади даромадни беркитиш учун). Шу ҳолатда алимент олувчи шахс асослантирилган маълумотлар билан судга мурожаат қилган ҳолда алимент суммасинининг кўпайтирилиши сўраса бўлади.

Яна бир мисол, алимент тўловчининг бошқа таъминлайдиган меҳнатга қобилиятсиз оила аъзолари йўқ, бир ўзи яшайди (бир ўзи яшамаса ҳам боқиши керак бўлган бошқа шахслар йўқ). Шу ҳолатда ҳам алимент олувчи шахс асослантирилган маълумотлар билан судга мурожаат қилиб алимент миқдорининг кўпайтирилиши талаб қилишга ҳақли.

Мурожаат учун:
@advokat24uzbot

Бизнинг канал:
@advokat24uz