АДВОКАТ 24

❗️МАКТАБ ДИРЕКТОРИ ШАХСИЙ АДОВАТИ САБАБЛИ ҲОДИМИНИ ИШДАН БЎШАТА ОЛАДИМИ ?

Меҳнат кодексининг 161-моддасига асосан,

➖ Номуайян муддатга тузилган меҳнат шартномасини, шунингдек муддати тугагунига қадар муддатли меҳнат шартномасини иш берувчининг ташаббусига кўра бекор қилиш асосланган бўлиши кераклиги кўрсатилган. Ушбу моддада иш берувчи ўз хоҳишига кўра ҳодимни қандай ҳолларда лавозимидан озод қилиши мумкинлиги хам санаб ўтилган бўлиб, бироқ шахсий адоват масаласи санаб ўтилганлар қаторида кўрсатилмаган.

✏️ Хуллас, бу ҳолатда ўша директорнинг ҳаракати норматив томондан хам, мантиқий тарафдан хам, виждон томонлама хам тўғри эмас. Давлат муассасаси уни аммасини уйи эмаски харяктерига тўғри келган ҳодимни олиб қолиб, ёқмаганини ишдан бўшатгани. Бу масалада ҳуқуқи бузилаётган ҳодим ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органларга шикоят қилишга ҳақли ва мазкур органлар ҳодим манфаатларини химоя қилиши шарт.

Мурожаат учун:
@advokat24uzbot

Биздан узоқлашманг !
@advokat24uz

Синфда давомат кам бўлса, синф раҳбарлик тўлови ушлаб қолинадими?

❌Бу ҳолатда педагогнинг синф раҳбарлик учун қўшимча тўловини ушлаб қолиш ноқонуний.

Биринчидан, Мактабгача ва мактаб таълими вазирининг 27.06.2023 йилдаги 190-сонли буйруғи билан тасдиқланган Умумий ўрта таълим муассасаси синф раҳбарининг йўриқномасига мувофиқ синф раҳбари синфдаги давоматни назорат қилиши, бу ҳақида ота-оналар билан боғланиб, келмаганлик сабабларини аниқлаши ва мактаб раҳбариятига ахборот киритиши керак.

Ушбу буйруқнинг 1-иловаси ҳамда Халқ таълими вазирлигининг 01.07.2021 йил 206-сонли буйруғига асосан ММИБДЎнинг лавозим мажбуриятларидан бири бу синф раҳбарларининг фаолиятини ташкил этиш, ўқувчиларининг давоматларини назорат қилиш ҳисобланади.

Юқоридаги қоиданинг мазмунига кўра, синфдаги давоматни таъминлашга синф раҳбари жавобгар эмас. У давоматни ўз вақтида амалга ошириб, дарсга келмаган ўқувчилар ҳақида юқоридаги мажбуриятини бажариши етарлидир.

Мана шу қоидага кўра синф раҳбарлик учун тўланадиган қўшимча тўловни ушлаб қолиш нотўғри. Бу ҳолатда иш берувчига нисбатан Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 49-моддасига биноан мансабдор шахс томонидан меҳнат ва меҳнатни муҳофаза қилиш тўғрисидаги қонунчиликни бузиш базавий ҳисоблаш миқдорининг беш бараваридан ўн бараваригача миқдорда жарима солишга сабаб бўлади.

Мурожаат учун:
@advokat24uzbot

Биздан узоқлашманг !
@advokat24uz

Судланганлик қачон олиб ташланади?

Жиноят кодексининг 77-моддасига асосан судланганлик шахснинг содир этган жинояти учун ҳукм этилганлигидан келиб чиқадиган ҳуқуқий ҳолатдир.

Жазо тайинланган айблов ҳукми қонуний кучга кирган кундан бошлаб шахс судланган деб ҳисобланади. Суд томонидан жазодан озод қилинган шахс судланмаган деб ҳисобланади.

Судланганлик муддатининг ўтиб кетганлиги ёки судланганликнинг олиб ташланиши муносабати билан унинг барча ҳуқуқий оқибатлари бекор бўлади.

📌Жиноят кодекси 78-моддасида судланганлик ҳолатининг тугалланиши белгилаб қўйилган.

Ушбу моддага кўра, шахснинг судланганлик ҳолати қуйидаги пайтларда тугалланади:

а) шартли ҳукм қилинганларга нисбатан — синов муддати тугаган кундан бошлаб;

б) мажбурий жамоат ишлари, хизмат бўйича чеклаш ёки интизомий қисмга жўнатиш тарзидаги жазоларини ўтаб чиққач;

в) жарима жазоси ижро этилган кундан кейин, шунингдек муайян ҳуқуқдан маҳрум қилиш ёки ахлоқ тузатиш ишлари жазолари ўталганидан кейин бир йил ўтгач;

г) озодликни чеклаш жазоси ўталганидан кейин — икки йил ўтгач;

д) беш йилдан кўп бўлмаган муддатга озодликдан маҳрум қилиш жазоси ўталганидан кейин — тўрт йил ўтгач;

э) беш йилдан ортиқ, лекин ўн йилдан кўп бўлмаган муддатга озодликдан маҳрум қилиш жазоси ўталганидан кейин — етти йил ўтгач;

ж) ўн йилдан ортиқ, лекин ўн беш йилдан кўп бўлмаган муддатга озодликдан маҳрум қилиш жазоси ўталганидан кейин — ўн йил ўтгач.

Жиноят кодексининг 79-моддаси (судланганликнинг олиб ташланиши) 3-қисмига кўра, ўн беш йил ва ундан ортиқ муддатга озодликдан маҳрум қилиш жазосини ўтаб чиққан шахслар ҳамда ўта хавфли рецидивистлар, агар улар жазони ўтаб чиққанидан кейин ўн беш йил мобайнида янги жиноят содир этмасалар, суд уларнинг судланганлигини олиб ташлаши мумкин.

❗️Яъни, шахс озодликдан маҳрум қилиш жазосини ўтаб бўлиб, озодликка чиққанидан сўнг 15 йил мобайнида бошқа янги жиноят содир қилмаса, судланганлик ҳолати суд томонидан олиб ташланади (бу ўн беш йил ва ундан ортиқ муддатга озодликдан маҳрум қилиш жазосини ўтаб чиққан шахслар учун)

Ўз навбатида, Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленумининг 2015-йил 18-сентябрдаги 13-сонли “Судланганлик ҳолати тугалланиши ва олиб ташланишига оид қонунчиликни қўллаш бўйича суд амалиёти тўғрисида”ги қарори 4-қисми 3-бандида қуйидагича келтирилган:

Мурожаат учун:
@advokat24uzbot

Биздан узоқлашманг !
@advokat24uz

❗️ТАРАФЛАРДАН БИРИ СУДГА КЕЛМАСА НИМА БЎЛАДИ ?

📄 Фуқаролик процессуал кодексининг 220-моддасига асосан,

➖ Фуқаролик ишлари бўйича судларда ишда иштирок этувчи шахслардан бирортаси суд мажлисига келмаган тақдирда, уларга суднинг чақирув қоғози ёки бошқа хабарномалар топширилганлиги (етказиб берилганлиги) тўғрисидаги маълумот мавжуд бўлмаса, суд иш муҳокамасини кейинга қолдиради.

✔️ Агар ишда иштирок этувчи шахслар суд мажлисининг вақти ва жойи тўғрисида тегишли тарзда хабардор қилинган бўлиб, суд узрли деб топган сабабларга кўра келмаган бўлса, суд иш муҳокамасини кейинга қолдиради.

❗️Тарафлар келмаслик сабаблари тўғрисида судни хабардор қилиши ва бу сабабларнинг узрлилигига далиллар тақдим этиши шарт.

❗️Агар жавобгарнинг келмаганлиги сабаблари тўғрисида маълумотлар мавжуд бўлмаса ёки суд келмаганлик сабабларини узрсиз деб топса ёхуд жавобгар иш юритилишини қасддан чўзаётган бўлса, суд ишни кўришга ҳақли.

✅ Тарафлар ишни ўзининг иштирокисиз кўришни ва ўзларига суд ҳал қилув қарорининг кўчирма нусхасини юборишни илтимос қилишга ҳақли. Агар ишнинг ҳолатлари бўйича зарур бўлса, суд тарафларнинг суд мажлисида иштирок этишини шарт деб топиши мумкин.

✔️ Суд муҳокамасининг вақти ва жойи тўғрисида хабардор қилинган ишда иштирок этувчи шахс вакилининг келмаганлиги ишни кўриб чиқишга тўсқинлик қилмайди.

▪️ Прокурор ёки адвокатнинг узрсиз сабаблар билан келмаганлиги тўғрисида суд хусусий ажрим чиқаради, бу ҳақда тегишинча юқори турувчи прокурорга ёки Ўзбекистон Республикаси Адвокатлар палатасининг ҳудудий бошқармаси ҳузуридаги малака комиссиясига маълум қилади.

Мурожаат учун:
@advokat24uzbot

Биздан узоқлашманг !
@advokat24uz

ФҲДЁ ДАН НИКОҲНИ БЕКОР ҚИЛИШ РЎЙХАТДАН ЎТКАЗИЛМАСА, НИКОҲ БЕКОР ҚИЛИНМАГАН ҲИСОБЛАНАДИ.

Оила кодексининг 47-моддасида Никоҳдан ажратилганда никоҳнинг тугатилиш вақти қоидаси берилган бўлиб, унга кўра, Никоҳ фуқаролик ҳолати далолатномаларини қайд этиш органида никоҳдан ажратилганлик рўйхатга олинган кундан бошлаб тугатилиши белгиланган.

Яъни бундан келиб чиқадики, суд ажрим тўғрисида қарор қабул қилиб, у кучга киргани билан, ФҲДЁ да рўйхатдан ўтмагунча никоҳ тугатимайди.
Шунингдек, ФҲДЁ йўриномасида ҳам ФҲДЙ органи суд қарори асосида эр-хотинлардан бирининг аризасига биноан никоҳдан ажратиш тўғрисидаги далолатнома ёзувини қайд этади ва никоҳдан ажратиш тўғрисидаги гувоҳномани бериши таъкидланган.

Демак, сизнинг синглингиз ва унинг турмуш ўртоғи ФҲДЁга бориб ушбу шаклда никоҳдан ажратилганликни қайд қилдириб гувоҳнома олмаган бўлса, никоҳ тугатилмаган ҳисобланади.
Шундай бўлса ҳам, шахслар ФҲДЁ органи базасидан ўзларининг никоҳи ҳақидаги маълумотларни сўраб олишлари ва ишонч ҳосил қилишлари тавсия этилади.

Мурожаат учун👇
@advokat24uzbot

Биздан узоқлашманг !
👉@advokat24uz

Хорижий тил ўқитувчиларининг устамаси камайдими?

Ҳақиқатдан ҳам ижтимоий тармоқларда миллий ва халқаро сертификатлар учун тўланадиган устамалар борасида турли хил хабарлар эълон қилинди.

Масалан, Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2024-йил 25-декабрдаги ПҚ-455-сон Қарори билан хорижий тиллардан миллий ва халқаро сертификатга эга давлат бошқарув идораларининг барча бўғинлари ходимларига лавозим маошига нисбатан 20 фоизгача қўшимча устама тўлаш 2025-йил 1-январдан бошлаб тўхтатилди.

Лекин бу хабар нотўғри талқин қилиниб, айримлар уни хорижий тил ўқитувчиларига устама тўлаш ҳам тўхтатилади, деб тушунишди. Аммо бу ерда фақатгина давлат бошқарув идораларининг ходимлари ҳақида сўз борганди.

❌Яъни, бу хорижий тил ўқитувчиларига  тааллуқли эмас.

Хорижий тил ўқитувчиларига тўланадиган устамалар миқдори камайдими?

Маълумки, Ўзбекистон Республикаси Президентининг ПФ-134-сонли Фармонига кўра, Билим ва малакаларни баҳолаш агентлигининг халқаро стандартлар талабларига жавоб бермайдиган миллий баҳолаш тизимида чет тили бўйича олинган сертификатга эга бўлган педагог кадрларга ҳар ойлик қўшимча устама қуйидагича тўланиши белгиланган:

2025-йил 1-январга қадар — уларнинг тариф ставкасига нисбатан 50 фоиз миқдорида;


2025-йил 1-январдан бошлаб — уларнинг тариф ставкасига нисбатан 20 фоиз миқдорида.

Шу сабабли, 2025-йил 1-январдан миллий сертификатга эга бўлган хорижий тил ўқитувчиларига тўланадиган 50 фоизлик устамалар эндиликда, 20 фоизга туширилди.

📌Айрим хорижий тил ўқитувчилари учун 50 фоизлик устама тўлаш давом эттирилади.

Шуни алоҳида таъкидлаш жоизки, агар хорижий тил ўқитувчиси халқаро тан олинган сертификатга эга бўлса, уларга 50 фоиз миқдорида устама тўлаш давом этаверади.

Бунда халқаро стандартлар талабларига жавоб берадиган миллий баҳолаш тизимида олинган сертификатга эга бўлган хорижий тил ўқитувчиларига ҳам 50 фоиз миқдорида устама тўланаверади.

Фақат бунинг учун миллий баҳолаш тизимининг халқаро стандартлар талабларига жавоб бериши ваколатли халқаро ташкилотлар томонидан тасдиқланган бўлиши лозим.

✅Янада соддароқ қилиб айтадиган бўлсак, хорижий тил ўқитувчиси фақат Ўзбекистонда тан олинадиган, БМБА томонидан берилган, миллий сертификатга эга бўлса, уларга эндиликда, 2025-йил 1-январдан бошлаб 20 фоиз устама тўланади.

Агар у халқаро даражадаги сертификатга эга бўлса, 50 фоизлик устамаси сақланиб қолаверади.

Мурожаат учун👇
@advokat24uzbot

Биздан узоқлашманг !
👉@advokat24uz

❓ЭРИМДАН УЙ-ЖОЙ УНДИРСАМ БУ‌ЛАДИМИ?

✍Эримни кўргани кўзим йўқ, чунки 10 йил даъвомида менга не не аъзобларни кўрсатди(илоҳим Оллоҳ жазосини бериб, аёллар билан бошқа юролмай қолсин🤲)
Мана энди бир ой олдин 4 та вояга етмаган болаларим билан мени кўчага хайдаб солди, уй қайнонамни номида шунга мен фарзандларимга уй талаб қилсам бўладими?

👨‍💻ЖАВОБ

Қаранг, қонунчиликда эрга ёки хотинга фарзандлар учун уй-жой қилиб бериш мажбурияти юклатилмаган.
Аммо,  уй-жой кодексининг 32-моддасига кўра уй, квартира мулкдорининг оила аъзолари, шунингдек у билан доимий яшаётган фуқаролар, агар уларни кўчириб келган пайтда ёзма равишда бошқа ҳол қайд этилган бўлмаса, уйдаги, квартирадаги хоналардан мулкдор билан тенг фойдаланишга ҳақлидирлар. Улар мулкдор берган турар жойга ўзларининг вояга етмаган фарзандларини кўчириб киритишга ҳақлидирлар, оиланинг бошқа аъзоларини эса, уй, квартира мулкдорининг розилиги билангина кўчириб киритишлари мумкин. Бу шахслар уй, квартиранинг мулкдори билан оилавий муносабатларни тугатган тақдирда ҳам уларда турар жойдан фойдаланиш ҳуқуқи сақланиб қолади. Уй, квартиранинг мулкдори билан унинг собиқ оила аъзолари, шунингдек у билан доимий яшаётган фуқаролар ўртасида турар жойдан фойдаланиш тартиби тарафлар келишуви билан белгиланади.
Турар жой мулкдорининг оила аъзолари деб у билан доимий бирга яшаётган хотини (эри) ва уларнинг фарзандлари тан олинади.
Хулоса шуки, Сиз уй-жойга мажбурий тартибда киритиш борасида даъво ариза билан фуқаролик судига мурожаат қиласиз ва Сизни ҳамда фарзандларингизни уй-жойга мажбурий тартибда киритиш ҳақида қарор чиқарилади.

Мурожаат учун👇
@advokat24uzbot

Биздан узоқлашманг !
👉@advokat24uz

Интизомий жазони муддатидан олдин олиб ташлаш.

Кеча бир ташкилот кадровиги билан шу масалада гаплашиб қолдик, иш берувчи томонидан ходимга интизомий жазо қўлланган 3 ойдан сўнг касаба уюшмаси интизомий жазони олиб ташлаш бўйича илтимоснома киритган. Шу ҳолатда иш берувчи интизомий жазони олиб ташлаш керакми деган савол ўртага ташланди.

МКнинг 315-моддаси биринчи қисмига асосан Интизомий жазонинг амал қилиш муддати у қўлланилган кундан эътиборан бир йилдан ошмаслиги керак. Яъни интизомий жазонинг амал қилиш муддати бир йил, агар иш берувчи жазони ўз ташаббуси билан муддатидан олдин олмаса, бир йилдан сўнг ўз-ўзидан автоматик тарзда тугалланади.

Мазкур модданинг 3-қисмига кўра, иш берувчи интизомий жазони ўз ташаббусига кўра, ходимнинг бевосита раҳбарининг, касаба уюшмаси қўмитасининг илтимосномасига, шунингдек ходимнинг илтимосига кўра, бир йил ўтгунига қадар муддатидан олдин олиб ташлаш ҳуқуқига эга. Интизомий жазони муддатидан олдин олиб ташлаш иш берувчининг буйруғи билан расмийлаштирилади.

Бу қисм масалага ойдинлик киритувчи энг муҳим қисм ҳисобланади. Бу ерда интизомий жазони муддатидан олдин олиб ташлаш иш берувчининг ҳуқуқи дейилмоқда. Яъни гарчи касаба уюшмаси илтимоснома киритган бўлса-да, ходимдан интизомий жазони олиб ташлаш иш берувчининг ихтиёрида бўлади. 

Мурожаат учун:
@advokat24uzbot

Биздан узоқлашманг!
@advokat24uz

Ходимга моддий ёрдам учун пул берилганда солиқ оқибатлари қандай бўлади?

Ўзбекистон Республикаси Солиқ кодекси 378-моддаси 1-бандига асосан ушбу Кодекснинг 377-моддасида кўрсатилган бошқа ҳолларда (жумладан, бола туғилиши, ходим ёки унинг фарзандлари никоҳдан ўтиши муносабати билан кўрсатиладиган моддий ёрдам) — солиқ даври учун меҳнатга ҳақ тўлашнинг энг кам миқдорининг 4,22 бараваригача миқдорда жисмоний шахслар даромад солиғидан озод этилади ва шахсий жамгариб бориладиган пенсия хисобварағига ажратма (ШЖБПХ) хисобланмайди.

Солиқ кодекси 403-моддаси, 1-қисмига асосан юқорида кўрсатилган моддий ёрдам ходимнинг бошқа даромади бўлганлиги учун ижтимоий солиқ солиш объекти сифатида қаралмайди ва (суммасидан қатъий назар) ижтимоий солиқ хисобланмайди.

Мурожаат учун:
@advokat24uzbot

Биздан узоқлашманг!
@advokat24uz

КЕЛИНЛИК УЙИМГА “ПРОПИСКА”ГА ҚЎЙИЛМАГАНМАН, МЕНИ УЙДАН ЧИҚАРИБ ЮБОРИШМОҚЧИ

Фуқародан келган мурожаат:

Бу уйдан ҳеч ким чиқариб юбора олмайди сизни. Пропискада бўлмасангиз ҳам.

Сабаби, Уй-жой кодексининг 32-моддасига асосан уй, квартира мулкдорининг оила аъзолари, шунингдек у билан доимий яшаётган фуқаролар, агар уларни кўчириб келган пайтда ёзма равишда бошқа ҳол қайд этилган бўлмаса, уйдаги, квартирадаги хоналардан мулкдор билан тенг фойдаланишга ҳақлидирлар. Улар мулкдор берган турар жойга ўзларининг вояга етмаган фарзандларини кўчириб киритишга ҳақлидирлар, оиланинг бошқа аъзоларини эса, уй, квартира мулкдорининг розилиги билангина кўчириб киритишлари мумкин. Бу шахслар уй, квартиранинг мулкдори билан оилавий муносабатларни тугатган тақдирда ҳам уларда турар жойдан фойдаланиш ҳуқуқи сақланиб қолади. Уй, квартиранинг мулкдори билан унинг собиқ оила аъзолари, шунингдек у билан доимий яшаётган фуқаролар ўртасида турар жойдан фойдаланиш тартиби тарафлар келишуви билан белгиланади.

Агар сизни уйдан чиқармоқчи бўлишса, судга уйдан мажбурий тартибда чиқартириш тўғрисида мурожаат қилишлари лозим.

Мурожаат учун: @advokat24uzbot

Биздан узоқлашманг!
@advokat24uz

Тил сертификати йўқ абитуриентлар бундан буён 1-фани чет тили бўлган йўналишларга топшира олмайди

Бу ҳақда Олий таълим вазирлиги яна бир бор эслатмоқда.

Қонунчиликка кўра (ПФ-81, 24.05.2024-й.) 2025/2026-ўқув йили қабулидан бошлаб фанлар мажмуасида чет тили биринчи фан сифатида белгиланган таълим йўналишларига қабул хорижий тилни билиш даражасини белгиловчи миллий ёки халқаро сертификат асосида амалга оширилади.

❗️Бунда фанлар мажмуасида чет тили биринчи фан сифатида белгиланган таълим йўналишларига қабул қилишда ушбу фандан тест синови ўтказилмайди. Абитуриентлар белгиланган даражадаги сертификатни тақдим этишлари лозим.

2025/2026-ўқув йили учун республика олий таълим муассасаларининг таълим йўналишлари рўйхати ва уларга мос тест синови (касбий (ижодий) имтиҳон) топшириладиган фанлар мажмуасига кўра чет тили биринчи фан сифатида белгиланган таълим йўналишлари рўйхати юқоридаги расмда берилган.

❗️Эътибор беринг: 1-фан сифатида аниқ кўрсатилган инглиз, немис ва франсуз тилларидан айни шу фан бўйича, 1-фан “Чет тили” кўрсатилган таълим йўналишларига эса, бакалавриат таълим йўналишлари учун тасдиқланган хорижий тилларни билиш даражасини белгиловчи миллий ва халқаро сертификатлардан бирини тақдим этиш талаб этилади.

❓Бу нима дегани?

Масалан, 1-фан “инглиз тили” деб ёзилган бўлса, айнан инглиз тилидан сертификат керак бўлади. Немис ёки турк тилидан сертификати борлар бу йўналишга топшира олмайди.

Лекин 1-фан “чет тили” деб кўрсатилган бўлса, унда қайси тилдан сертификати борлигинининг қизиғи йўқ. Исталган тилдан олинган тасдиқланган сертификат ўтаверади.

Мурожаат учун: @advokat24uzbot

Биздан узоқлашманг!
@advokat24uz

КЕЛИНЛИК УЙИМГА “ПРОПИСКА”ГА ҚЎЙИЛМАГАНМАН, МЕНИ УЙДАН ЧИҚАРИБ ЮБОРИШМОҚЧИ

Фуқародан келган мурожаат:

Эрим билан ажрашиш арафасида турибмиз. Келинлик уйимга пропискага қўйилмаганман. Эрим, қайнонам мени ҳар куни “чиқиб кет уйдан, бўлмаса ўзимиз чиқариб юборамиз”, деб қўрқитади. Мен ажрашганимиздан кейин кетаман деяпман. Нима қилай, маслаҳат беринг.

❗️Жавоб:

Бу уйдан ҳеч ким чиқариб юбора олмайди сизни. Пропискада бўлмасангиз ҳам.

Сабаби, Уй-жой кодексининг 32-моддасига асосан уй, квартира мулкдорининг оила аъзолари, шунингдек у билан доимий яшаётган фуқаролар, агар уларни кўчириб келган пайтда ёзма равишда бошқа ҳол қайд этилган бўлмаса, уйдаги, квартирадаги хоналардан мулкдор билан тенг фойдаланишга ҳақлидирлар. Улар мулкдор берган турар жойга ўзларининг вояга етмаган фарзандларини кўчириб киритишга ҳақлидирлар, оиланинг бошқа аъзоларини эса, уй, квартира мулкдорининг розилиги билангина кўчириб киритишлари мумкин. Бу шахслар уй, квартиранинг мулкдори билан оилавий муносабатларни тугатган тақдирда ҳам уларда турар жойдан фойдаланиш ҳуқуқи сақланиб қолади. Уй, квартиранинг мулкдори билан унинг собиқ оила аъзолари, шунингдек у билан доимий яшаётган фуқаролар ўртасида турар жойдан фойдаланиш тартиби тарафлар келишуви билан белгиланади.

Агар сизни уйдан чиқармоқчи бўлишса, судга уйдан мажбурий тартибда чиқартириш тўғрисида мурожаат қилишлари лозим.

Эслатиб ўтамиз, бизнинг канал орқали барча юридик хужжатларга, шунингдек, юқоридаги аризага хам бюртма қилишингиз мумкин

Мурожаат учун:
@advokat24uzbot

Биздан узоқлашманг!
@advokat24uz

Қонунчиликда алимент миқдорини камайтириш мумкинлиги белгиланганми?

Оила кодексининг 99-моддасига асосан алимент тўловларнинг миқдори тарафларнинг моддий ёки оилавий аҳволини ва бошқа эътиборга лойиқ ҳолатларни ҳисобга олган ҳолда суд томонидан камайтирилиши ёки кўпайтирилиши мумкин.

Оила кодекси 105-моддасига кўра, алимент тўлаётган ота-онанинг бошқа вояга етмаган болалари бўлиб, ундан қонунда белгиланган миқдорда алимент ундирилганда ўша болалар алимент олаётган болаларга нисбатан моддий жиҳатдан камроқ таъминланиб қоладиган бўлса, шунингдек алимент тўлаётган ота (она) ногиронлиги бўлган шахс бўлиб, моддий жиҳатдан қийналиб келаётган бўлса ёки алимент олаётган шахс мустақил даромадга эга бўлган тақдирда, алимент миқдори суд томонидан камайтирилиши мумкин.

✅ Сиз ушбу ҳолатда судга алимент миқдорини камайтириш бўйича мурожаат қилишингиз керак. Алимент тўлайдиган фарзандларингиздан ташқари яна 2 та фарзандингиз бўлгани учун суд алимент миқдорини қайта ҳисоблаб беради.

Мурожаат учун:
@advokat24uzbot

Биздан узоқлашманг!
@advokat24uz

КИМЛАРГА “КОНТРАКТ ПУЛИ” ТЎЛАБ БЕРИЛАДИ?

📌 Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2022 йил 6 июндаги “Ёшлар муаммоларини ўрганиш ва ҳал этиш тизимини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги 312-сонли қарорига мувофиқ мамлакатимиздаги профессионал ва олий таълим муассасаларида таълим олаётган, “Темир дафтар”га киритилган оила фарзандлари, шунингдек, “Ёшлар дафтари”га киритилган ёшларга тўлов-контракт суммасининг 50 фоизгача, аммо базавий ҳисоблаш миқдори (базавий ҳисоблаш миқдорининг 1 баравари 375 минг сўм)нинг 50 бараваридан ошмаган миқдорда тўлаб берилади.

Яъни, “Ёшлар дафтари”га киритилган қуйидаги тоифадаги ёшларга тўлов-контракт суммасининг бир қисми қоплаб берилади.

👉 “Темир дафтар”, “Аёллар дафтари”, “Ижтимоий ҳимоя ягона реестри” ахборот тизимига киритилган оиланинг профессионал ёки ОТМда таълим олаётган фарзанди;
👉 “Меҳрибонлик” уйи ёки Болалар шаҳарчасида тарбияланган ўқувчи-талаба;
👉 Ота-она қарамоғидан маҳрум бўлган, васийликка олинган кам таъминланган ўқувчи-талаба;
👉 Оила боқувчиларининг камида биттаси биринчи гуруҳ ёки ҳар иккаласи иккинчи гуруҳ ногиронлиги бўлган кам таъминланган оиланинг профессионал ёки ОТМда таълим олаётган фарзанди;
👉 Ногиронлиги ёки саломатлигида нуқсони бўлган ўқувчи-талаба;
👉 Оиласи кам таъминланган талаба.

“Ёшлар дафтари”га доимий ёки вақтинча яшаш жойи бўйича ўн тўрт ёшга тўлган ва ўттиз ёшдан ошмаган (ўттиз бир ёшга тўлмаган) қуйидаги тоифадаги:

👉 оила аъзоси «Темир дафтар», «Аёллар дафтари» ёки «Ижтимоий ҳимоя ягона реестри»га киритилган;
👉 ижтимоий ҳимояга муҳтож бўлган;
👉 боқувчисини йўқотган, етим ёки ота-она қарамоғидан маҳрум бўлган;
👉 ўзига нисбатан васийлик ёки ҳомийлик белгиланган;
👉 ўзгалар парваришига муҳтож бўлган ишга лаёқатсиз;
👉 I ёки II гуруҳ ногиронлиги бўлган;
👉 фарзандида I ёки II гуруҳ ногиронлиги бўлган;
👉 жисмоний ва (ёки) руҳий ривожланишида нуқсонлари бўлган;
👉 ота-онасидан бирида I ёки II гуруҳ ногиронлиги бўлган, иккинчиси эса иш фаолиятини тўхтатган ҳолда беморга қарашга мажбур бўлган ёхуд ота-онасининг ҳар иккисида I ёки II гуруҳ ногиронлиги бўлган;
👉 юзага келган ҳолатлар сабабли оғир турмуш шароитида қолган;
👉 зўравонлик ва эксплуатация, табиий офатлар, ҳалокатлар, ёнғинлар ва бошқа фавқулодда вазиятлар оқибатида ҳаётига, соғлиғига, мулкига зарар етган;
👉 «Меҳрибонлик» уйи, Болалар шаҳарчаси ёки оилавий болалар уйида тарбияланган;
👉 Ҳақ тўланадиган ишга ёки иш ҳақи (меҳнат даромади) келтирадиган машғулотга эга бўлмаган;
👉 даволанишга муҳтож бўлган бемор ёшлар;
👉 жазони ижро этиш муассасаларидан қайтган;
👉 муайян яшаш жойига эга бўлмаган;
👉 психологик маслаҳатга муҳтож;
👉 никоҳи қайд этилганига уч йилдан ошмаган ёш оила;
👉 деҳқончилик ёки томорқа хўжалигини юритаётган;
👉 ёш тадбиркор ёки ўзини ўзи банд қилган шахс сифатида солиқ хизмати органларида рўйхатдан ўтган ёшлар киритилади.

Мурожаат учун:
@advokat24uzbot

Биздан узоқлашманг!
@advokat24uz

БОЛАГА ЗАГРАНПАСПОРТ ОЛИШ УЧУН ЭРНИНГ РОЗИЛИГИ ШАРТМИ

Оила кодексига асосан фарзанд учун ота-она тенг ҳуқуқ ва мажбуриятларга эга ҳисобланади.

Ўзбекистон Республикаси Президентининг 26.12.2018 йилдаги ПҚ-4079-сонли қарорига келтирилган 1-илова, яъни, “Ўзбекистон Республикаси фуқароларининг хорижга чиқиш тартиби тўғрисида”ги низомда келтирилича, вояга етмаган шахслар учун-ота-оналари ёки васийлар (ҳомийлар)нинг фуқаронинг хорижга чиқишига нотариал тасдиқланган розилигии талаб этилади.

❗️Лекин ота-онанинг ҳар иккиси маълумотларни йиғиш пунктига бевосита мурожаат қилсалар нотариал тасдиқланган розилик шарт эмас.

Яъни, фарзанд вояга етмаган бўлса (18 ёшга тўлмаган бўлса), хорижга чиқиш учун паспорт олишда агар ота-она биргаликда паспорт олиш пунктига ташриф буюрсалар, нотариал тасдиқланган розилик талаб этилмайди. Лекин паспортни олиш учун эр хотин билан биргаликда боролмаса, унда нотариал тасдиқланган розилик сўралади.

Розилик хати нотариал идораларга мурожаат қилган ҳолда олинади.

Мурожаат учун:
@advokat24uzbot

Биздан узоқлашманг!
@advokat24uz

Вақтинча ишда йўқ бўлган ўқитувчининг вазифаларини бажарган педагог ходимга қўшимча ҳақ тўланадими?

Меҳнат кодексининг 116-моддасига кўра, ходимнинг розилиги билан унга иш кунининг (сменанинг) белгиланган давомийлиги мобайнида худди ўша иш берувчида қўшимча ҳақ эвазига меҳнат шартномасида шарт қилиб кўрсатилган асосий иш билан бир қаторда, асосий ишидаги каби айнан ўша касб (лавозим) бўйича ёки бошқа касб (лавозим) бўйича ҳам қўшимча ишни бажариш топширилиши мумкин.

Бу вазиятда педагог ходимларга қўшимча вазифа юклатилганлик учун қўшимча ҳақ тўлаш Вазирлар Маҳкамасининг 2005 йил 21 декабрдаги 275-сон қарори билан тасдиқланган "Халқ таълими ходимлари меҳнатига ҳақ тўлаш тўғрисида"ги низом талаблари асосида амалга оширилиб, ўқитувчи томонидан қўшиб олиб борилган дарслар учун уларга соатбай равишда иш ҳақи тўланади.

Умумтаълим мактаблари педагог ходимларига ўтган дарси учун соатбай ҳақ тўлаш "Ўқув машғулотларини ўтказганлик учун меҳнатга соатбай ҳақ тўлаш миқдорлари"га (Адлия вазирлигидан 22.04.2019 йилда 3157-сонли рақам билан рўйхатдан ўтган) кўра базавий лавозим маошларига нисбатан 1,20 фоиз миқдорда амалга оширилади.

Яъни, ўқитувчи ўзининг асосий иши билан биргаликда ишда вақтинча бўлмаган ходимларнинг дарсларини ўтадиган бўлса, ушбу ўтилган ҳар бир дарс соати учун одатдагига нисбатан кўпроқ иш ҳақи тўлаб берилади.

Мурожаат учун:
@advokat24uzbot

Биздан узоқлашманг!
@advokat24uz

Алимент тўлаётган ходимнинг ойлигидан 50 фоизгача ушлаш мумкинми ёки 70 фоизгачами?

Меҳнат кодексининг 270-моддасига асосан Ҳар бир тўлов чоғида иш ҳақидан ушлаб қолинган маблағларнинг умумий суммаси ходимга ҳақиқатда ҳисобланган иш ҳақининг эллик фоизидан ошиши мумкин эмас. Бироқ мазкур модданинг иккинчи қисмига кўра, алимент мажбуриятлари бўйича қарздорликни ушлаб қолишга нисбатан татбиқ этилмайди. Бундай ҳолларда алимент мажбуриятлари бўйича қарздорликдан ушлаб қолиш миқдори ходимга ҳақиқатда ҳисобланган иш ҳақининг етмиш фоизидан ошиши мумкин эмас.

Яъни алимент мажбурияти мавжуд бўлган ходимнинг 70 фоизгача ойлигидан ушлаш мумкин.

Мурожаат учун:
@advokat24uzbot

Биздан узоқлашманг!
@advokat24uz

БИРОВГА ҚАРЗ БЕРГАНДА ЭҲТИЁТ БЎЛИНГ!

Фуқаролар ўртасида қарз шартномаси, агар бу қарзнинг суммаси БҲМнинг 10 бараваридан (3 750 000 сўмдан) ортиқ бўлса, оддий ёзма шаклда тузилиши шарт, шартномадаги тарафлардан бири юридик шахс бўлганида эса суммасидан қатъи назар, ёзма шаклда тузилиши шарт.

Агар қарз олувчининг тилхати ёки унга қарз берувчи томонидан муайян сумма ёки муайян миқдордаги ашёлар топширилганлигини тасдиқлайдиган бошқа ҳужжат мавжуд бўлса, қарз шартномаси ёзма шаклда тузилган ҳисобланади.

Агар қарз мажбурияти қарз олувчи томонидан берилган вексель, облигация ёки қарз суммасини ва қарз берувчининг уни ундириб олиш ҳуқуқини белгилайдиган бошқа қимматли қоғоз билан тасдиқланган бўлса, қарз шартномасининг ёзма шаклига риоя қилинган ҳисобланади.

Мурожаат учун:
@advokat24uzbot

Биздан узоқлашманг!
@advokat24uz

Алимент тўлаётган ходимнинг ойлигидан 50 фоизгача ушлаш мумкинми ёки 70 фоизгачами?

Меҳнат кодексининг 270-моддасига асосан Ҳар бир тўлов чоғида иш ҳақидан ушлаб қолинган маблағларнинг умумий суммаси ходимга ҳақиқатда ҳисобланган иш ҳақининг эллик фоизидан ошиши мумкин эмас. Бироқ мазкур модданинг иккинчи қисмига кўра,  алимент мажбуриятлари бўйича қарздорликни ушлаб қолишга нисбатан татбиқ этилмайди. Бундай ҳолларда алимент мажбуриятлари бўйича қарздорликдан ушлаб қолиш миқдори ходимга ҳақиқатда ҳисобланган иш ҳақининг етмиш фоизидан ошиши мумкин эмас.

Яъни алимент мажбурияти мавжуд бўлган ходимнинг 70 фоизгача ойлигидан ушлаш мумкин.

Мурожаат учун:
@advokat24uzbot

Биздан узоқлашманг!
@advokat24uz

ОНЛАЙН СОТИБ ОЛГАН МАҲСУЛОТЛАРИМ "БРАК" ЧИҚДИ. ЭНДИ НИМА ҚИЛАМАН?

Бу вазиятда сизнинг бир қанча ҳуқуқларингиз бузилган. Тушунтирамиз.

Фуқаролик кодексининг 408-моддасига кўра агар товарнинг камчиликлари сотувчи томонидан маълум қилинмаган бўлса, тегишли даражада сифатли бўлмаган товар топширилган сотиб олувчи ушбу Кодекснинг 434-моддасида назарда тутилган ҳуқуқларга эга бўлади.

Товарнинг бутлилигига кирадиган қисми тегишли даражада сифатли бўлмаса, сотиб олувчи мазкур товарга нисбатан ушбу Кодекснинг 434-моддасида назарда тутилган ҳуқуқларни амалга оширишга ҳақли.

Эътибор беринг! Тегишли даражада сифатли бўлмаган товарни сотган шахс уни тайёрлаган бўлмаса, товарни алмаштириш ёки унинг камчиликларини текинга бартараф этиш ҳақидаги талаблар сотувчига ёки товарни тайёрловчига қўйилиши мумкин.

❗️Мазкур кодекснинг 434-моддасига биноан сотиб олувчига сифати тегишли даражада бўлмаган товар сотилганида, агар унинг камчиликлари шартнома тузиш пайтида маълум қилинмаган бўлса, сотиб олувчи ўз хоҳишига кўра:

➖ худди шу маркадаги (моделдаги, артикулдаги) сифати тегишли даражада бўлган товарга алмаштиришни;

➖ харид нархини тегишинча қайта ҳисоблаган ҳолда бошқа маркадаги (моделдаги, артикулдаги) сифати тегишли даражада бўлган товарга алмаштиришни;

➖ товарнинг камчиликларини текинга бартараф этишни ёки сотиб олувчи ёхуд учинчи шахс томонидан товарнинг камчиликларини бартараф этиш учун қилинган харажатлар қопланишини;

➖ харид нархини мутаносиб равишда камайтиришни;

➖ кўрилган зарар ўрнини қоплаган ҳолда шартнома бекор қилинишини талаб қилиш ҳуқуқига эга.

Диққат қилинг! Товар учун тўланган пул суммасини сотиб олувчига қайтариш вақтда сотувчи ундан товардан тўлиқ ёки қисман фойдаланганлиги, товар кўриниши йўқолганлиги ёки бошқа шунга ўхшаш ҳолатлар туфайли товар қиймати қанча пасайган бўлса, шунча суммани ушлаб қолишга ҳақли эмас.

Мурожаат учун:
@advokat24uzbot

Биздан узоқлашманг!
@advokat24uz