Аввалига кўнмади, лекин бошқа иложимиз ҳам йўқ эди. Эрим аста-секин новвойчиликнинг сир-асрорларини ўргана бошлади, аввалига хамир қоришни, кейин зувала узишни, ясашни. Аммо нон ёпишни ўрганолмади.
Мен нонни яхши ёпардим. Эр-хотин маслаҳатлашиб, уйда новвойхона очишга қарор қилдик. Эрим хамир қориб берар, мен ёпардим. Аста-секин мижозлар йиға бошладик. Ишимиз юришган сари эрим ўзгара бошлади. Қўлига бир-икки сўм пул тушиб, босар-тусарини билмай қолаётганди.
Кечқурунлари ҳовли этагига бориб, кимлар биландир телефонда соатлаб гаплашадиган одат чиқарди. Шу қадар чарчардимки, бориб уни пойлашга ҳолим ҳам қолмасди. Саҳар туриб нон ёп, дўконларга тарқатиб кел, уй ишлари, бола, эр, рўзғор... Хуллас, кунларим шундай ўтаверарди.
Барабаннинг ичига тушиб қолган сичқончадек тинимсиз югурардим. Эрим ҳамир қориб берарди-да, чарчадим деб кун бўйи ухларди. Туни билан телефонда гаплашиб чиқарди.
Шу зайл иккинчи, учинчи фарзандларимни дунёга келтирдим. Қорнимнинг ўнг томони тез-тез оғрийдиган бўлиб қолди. Аввалига оғриқ қолдирувчи уколлар олиб юрдим. Лекин борган сари зўрайиб бораверди. Текширувда жигаримда қурт борлигини, зудлик билан олдиришим кераклигини айтишди.
Операциядан кейин бир ҳафта шифохонада қимирламай ётдим. Уйга келганимдан сўнг ётиш қаёқда. Ҳали тўлиқ тузалмаганим учун эрим нон ёпди. Ҳаммасининг орқаси қорайиб чиқди. Уларни дўконларга ялиниб, ёлвориб ярим нархида ўтказиб чиққунча адо бўлдим.
Ҳозир ўйлаб эрим кўп нарсага эпсиз бўлганини тушунаман. Лекин ўшанда кўзларим кўр эди. Эримни телбаларча севар, унга қаттиқ ишонардим. Агар бунчалар яхши кўрмаганимда хиёнатини шу қадар қаттиқ олмасмидим, деб ўйлайман.
Болалар, рўзғор, иш, буларнинг барига улгуролмай қолдим. Рўзғор ишларини қилиш учун бир қизни ишга олдим. Олис тумандан келган бу қиз уйимизда туриб ўқув курсига қатнар, бўш вақтларида уй юмушларимни бажарарди. Албатта, бунинг учун унга ҳар ой ҳақ тўлардим.
Аввалига эътибор қилмадим, аммо эримнинг бегона қизга нисбатан ортиқча меҳрибончиликлари ғашимни келтира бошлади. Тунда қизлар билан телефон орқали гаплашиб юришини эркакчиликка йўйиб кўз юмгандим. Лекин кўз ўнгимда бегона қизга хушомад қилиши мени камситар, аёллик нафсониятимга тегарди.
Қизимиз юқори синф, ўғилларим ҳам эсини таниб қолганда отаси эсини емагандир, деб ўзимни юпатиб юрдим. Аммо қўрққаним содир бўлди. Уларни бирга ушлаб олдим. Тафсилотларини эслашни, бирма-бир гапиришни истамайман.
Хуллас, жанжаллар, кечирим сўрашлар, ялиниб ёлворишларидан сўнг кечирдим. Бироздан сўнг эрим яна қилиқларини бошлади. Бир кечирди, бундан кейин доим кечиради, деб ўйлади чоғи.
Ишонасизми, аёллигимни ҳис қилмай қўйдим. Ширин гап, меҳрибончилик у ёқда турсин, бир дастурхонда овқатланмасдик. Эрим тушда чиқиб кетиб, ярим тунда кириб келадиган бўлди.
Рашк, алам, нафрат кўзларимни кўр қилди. Эримдан топмаган бахтни мен ўзгалардан излай бошладим. Шундай инсонни топдим ҳам. Узоқ суҳбатлашардик. У мени тингларди, тушунарди, ширин сўзларини аямасди. Мен у билан ҳеч бир тубанликка бормадим, аммо, кундан кун унга боғланиб бордим.
Тез тез ёзишадиган бўлдим. Бир-биримизга расм жўнатиб, ҳар соатда аҳволимизни сўрайдиган бўлдик. Эримга ўзимни фақат пул, рўзғор учун керакдек ҳис қилардим. Ўзимга яраша ҳусним, чиройим бўлса, унга фарзандлар туғиб берган бўлсам, рўзғорини бутлаб ўтирган бўлсам, тинмасам, нега менга бундай ноҳақлик қилишини тушуна олмасдим.
Кўза кунда эмас, кунида синади, дейишади. Менинг кўзам ҳам синди. Доим ёзишмаларни ўчирардим. Ўша кун ёзишиб ётиб, ухлаб қолибман. Ярим тунда келган эрим қўлимдан телефонимни олиб хабарларни ўқиб чиқибди.
Жанжал, тўполон қилди. Қариндош-уруғ, қўни-қўшни, маҳалла-кўйни бошимга йиғиб келди. Унинг қўлида далил бор эди. Мен эса унинг хиёнатларини исботлаб беролмасдим.
Қизим кўзларимга термулиб, ойи, ҳеч бўлмаса мени ўйламадингизми? Ким деган одам бўлдим, синфдошларим ичида қандай бош кўтариб юраман, дегандаги нигоҳлари ҳеч қачон эсимдан чиқмаса керак.
Мен нонни яхши ёпардим. Эр-хотин маслаҳатлашиб, уйда новвойхона очишга қарор қилдик. Эрим хамир қориб берар, мен ёпардим. Аста-секин мижозлар йиға бошладик. Ишимиз юришган сари эрим ўзгара бошлади. Қўлига бир-икки сўм пул тушиб, босар-тусарини билмай қолаётганди.
Кечқурунлари ҳовли этагига бориб, кимлар биландир телефонда соатлаб гаплашадиган одат чиқарди. Шу қадар чарчардимки, бориб уни пойлашга ҳолим ҳам қолмасди. Саҳар туриб нон ёп, дўконларга тарқатиб кел, уй ишлари, бола, эр, рўзғор... Хуллас, кунларим шундай ўтаверарди.
Барабаннинг ичига тушиб қолган сичқончадек тинимсиз югурардим. Эрим ҳамир қориб берарди-да, чарчадим деб кун бўйи ухларди. Туни билан телефонда гаплашиб чиқарди.
Шу зайл иккинчи, учинчи фарзандларимни дунёга келтирдим. Қорнимнинг ўнг томони тез-тез оғрийдиган бўлиб қолди. Аввалига оғриқ қолдирувчи уколлар олиб юрдим. Лекин борган сари зўрайиб бораверди. Текширувда жигаримда қурт борлигини, зудлик билан олдиришим кераклигини айтишди.
Операциядан кейин бир ҳафта шифохонада қимирламай ётдим. Уйга келганимдан сўнг ётиш қаёқда. Ҳали тўлиқ тузалмаганим учун эрим нон ёпди. Ҳаммасининг орқаси қорайиб чиқди. Уларни дўконларга ялиниб, ёлвориб ярим нархида ўтказиб чиққунча адо бўлдим.
Ҳозир ўйлаб эрим кўп нарсага эпсиз бўлганини тушунаман. Лекин ўшанда кўзларим кўр эди. Эримни телбаларча севар, унга қаттиқ ишонардим. Агар бунчалар яхши кўрмаганимда хиёнатини шу қадар қаттиқ олмасмидим, деб ўйлайман.
Болалар, рўзғор, иш, буларнинг барига улгуролмай қолдим. Рўзғор ишларини қилиш учун бир қизни ишга олдим. Олис тумандан келган бу қиз уйимизда туриб ўқув курсига қатнар, бўш вақтларида уй юмушларимни бажарарди. Албатта, бунинг учун унга ҳар ой ҳақ тўлардим.
Аввалига эътибор қилмадим, аммо эримнинг бегона қизга нисбатан ортиқча меҳрибончиликлари ғашимни келтира бошлади. Тунда қизлар билан телефон орқали гаплашиб юришини эркакчиликка йўйиб кўз юмгандим. Лекин кўз ўнгимда бегона қизга хушомад қилиши мени камситар, аёллик нафсониятимга тегарди.
Қизимиз юқори синф, ўғилларим ҳам эсини таниб қолганда отаси эсини емагандир, деб ўзимни юпатиб юрдим. Аммо қўрққаним содир бўлди. Уларни бирга ушлаб олдим. Тафсилотларини эслашни, бирма-бир гапиришни истамайман.
Хуллас, жанжаллар, кечирим сўрашлар, ялиниб ёлворишларидан сўнг кечирдим. Бироздан сўнг эрим яна қилиқларини бошлади. Бир кечирди, бундан кейин доим кечиради, деб ўйлади чоғи.
Ишонасизми, аёллигимни ҳис қилмай қўйдим. Ширин гап, меҳрибончилик у ёқда турсин, бир дастурхонда овқатланмасдик. Эрим тушда чиқиб кетиб, ярим тунда кириб келадиган бўлди.
Рашк, алам, нафрат кўзларимни кўр қилди. Эримдан топмаган бахтни мен ўзгалардан излай бошладим. Шундай инсонни топдим ҳам. Узоқ суҳбатлашардик. У мени тингларди, тушунарди, ширин сўзларини аямасди. Мен у билан ҳеч бир тубанликка бормадим, аммо, кундан кун унга боғланиб бордим.
Тез тез ёзишадиган бўлдим. Бир-биримизга расм жўнатиб, ҳар соатда аҳволимизни сўрайдиган бўлдик. Эримга ўзимни фақат пул, рўзғор учун керакдек ҳис қилардим. Ўзимга яраша ҳусним, чиройим бўлса, унга фарзандлар туғиб берган бўлсам, рўзғорини бутлаб ўтирган бўлсам, тинмасам, нега менга бундай ноҳақлик қилишини тушуна олмасдим.
Кўза кунда эмас, кунида синади, дейишади. Менинг кўзам ҳам синди. Доим ёзишмаларни ўчирардим. Ўша кун ёзишиб ётиб, ухлаб қолибман. Ярим тунда келган эрим қўлимдан телефонимни олиб хабарларни ўқиб чиқибди.
Жанжал, тўполон қилди. Қариндош-уруғ, қўни-қўшни, маҳалла-кўйни бошимга йиғиб келди. Унинг қўлида далил бор эди. Мен эса унинг хиёнатларини исботлаб беролмасдим.
Қизим кўзларимга термулиб, ойи, ҳеч бўлмаса мени ўйламадингизми? Ким деган одам бўлдим, синфдошларим ичида қандай бош кўтариб юраман, дегандаги нигоҳлари ҳеч қачон эсимдан чиқмаса керак.