Мақсадали унинг оёқларига қарадию тиззалари қалтираётганини сезиб қолди. “ха, чўчияпти” деб ўйлади. Шундан кейин тўсатдан хужумга ўтиб, рақибини даст кўтарди. Кутилмганлик холати иш бериб, рақибинининг оёқларини ердан узиб олди. Харакатини тўхтатмай, унинг курагини ерга босди. Аммо, хаёлида рақибининг иккинчи оёғи ердан узилмагандек туюлдию, ғалабасига шубха қилиб, хакамга қаради. Хакам эса кўк тасма тақилган қўлини кўтариб соф ғалабани эътироф этти.
Йигит шундан сўнг янада ўзига ишониб, чемпион бўлишини тасаввур қила бошлади. Ўзидан кейинги чиққан рақиблари узоқ урашдилар. Ғолибни очколар бўйича аниқлашди. Мақсадали бундан икки хил хулоса чиқарди. Ё рақиблари ўта кучли. Бир –бирига усул бермади. Ёки, малакалари етарли эмас. Иккинчи хулоса унга мантиқдек кўрина бошлади. Шунинг учун иккинчи марта гиламга чиққанда ўзидан кейин ғолиб бўлган спортчини сониялар ичида қулатишга ахд қиилди. Аммо, адашганини усули қарши хужумга учраганда билди. Рақиби унинг хужумини бартараб қиларкан, кескин хужумга ўтиб уни кўтариб урди. Яхшики, шошқалоқлик қилиб усулни охиригача тўғри бажаролмай, ёнбош ютуғигагина эришди. Мақсадали шундан сўнг эхтиёткор бўлиб қолди. Рақиби эса олган очкосидан рухланиб кетган, Мақсдалини қўрқитиб қўйдим деб бироз эртароқ ғалабани нишонлай бошлади. Шунинг учун қайта бел олишлари билан дангал хужумга ўтти. Мақсадалига эса айнан шу керак эди. У химояда рақибини кутиб олса, юзтадан биттасидагина рақибини эплолмаслиги мумкин. Бошқа вазиятларда албатта ғалаба қозонарди. Мана хозир хам хужумга ўтган рақибини махкам мижиб олди. Рақиби илон оғушида қолган жўжадек қимирлолмай қолди. Мақсадали оёғини кераклича масофада унинг ортига ташлаб қаддини даст кўтарди. Шунинг ўзидаёқ рақибининг оёқлари ердан узилди. Бир юзи саксон градус бурилиб, ортига қарсиллатиб урди. Зални Фарғоналикларнинг қийқириғи тутиб кетди. Айниқса устозлари Вахобжон ёш боладек ўрнидан сакраб туриб кетганди.
Мақсадали бунинг сабабини сал кейинроқ англади. Жамоадошларининг курашларига унча эътибор қаратмай, фақат рақибларини кузатиш билан овора бўлгани учун аллақачон тўртта жамоадоши енгилиб, мусобақадан чиқиб кетганини билмай қолган экан.
Алам қилгани, айнан чемпион бўлади деб ишонган шогирдалари мусобақани эрта тарк этгани устозини ташвишлантириб қўйганди. Оқибат шундай бўлдики финалга олтмиш беш килограм вазнда Мақсадали ва етмиш килограм вазнда Ўлат қишлоғидан Хотамжонгина қолишди. Хар бир вазнда тўрттадан полвонлар қолган, эртага ғолибларни аниқловчи курашлар бошланарди.
–Мақсад юр, кўча айланайлик! Марожна–парожна еб келамиз.–Хотамжон Мақсадни енгидан тортди.
–Чиқмайман, бошқа болларга айтиб кўр!–Мақсадали китоб ўқимоқчи эди.
–Э–э, буларинг ютқизгандан кейин бари рўза тутгандек хеч нима емаяпти, ичмаяпти.
Мақсадали атрофга назар ташлади. Ростдан хам, жамоадошлари жимгина ўз ўринларида чўзилиб ётишар, афтидан, мағлубият аламини тотиш оғирлик қилган кўринади.
–Хаммасига айтиб чиқдим, уйқум келяпти деб бахона қилишяпти!–Хотамжон тепасига келиб туриб олди.–Юр, эртага курашдан кейин уйга кетамиз, айланишга вақт қолмайди.
Мақсадали унинг гапларини эшитаркан, роста, чиқиб биттадан марожний еб келсак нима бўпти, деб ўйлаб қолди. Кейин шартта ўрнидан тураркан:
–Кеттик, –деди туфлисини кийиб.
Улар ётоқхона ховлисига тушишганда қаршидан бир йигит уларга пешвоз келди.
–Э, Мақсадали бормисиз!–дея эски қадрдонлардек қучоқ очиб кела бошлади. Мақсадали уни эслашга урингунча келиб қучоқлаша кетти.–Омонмисиз ука, ишлар бўвоттими?
–Рахмат ака яхши!–Мақсадали жим тураверишга ийманиб жавоб қилди.
–Ука, бирон жойга кетяпсизларми?–бояги йиги гох–Мақсадалига гох Хотамжонга қарай бошлади.
Ха ака , марожна егани чиқямиз!–деди Хотамжон хам у билан қўл бериб сўрашаркан.
–Яхши, яхши. Братишка сиз чиқуринг, Мақсадали ортингиздан чиқади!–бояги йиги шундай деб Хотамжонни кузатиб қўйди. Хотамжон хам унинг қайноққина муносабатини кўриб, уларни хотиржам холда такр этти.
Armonim Onam
Йигит шундан сўнг янада ўзига ишониб, чемпион бўлишини тасаввур қила бошлади. Ўзидан кейинги чиққан рақиблари узоқ урашдилар. Ғолибни очколар бўйича аниқлашди. Мақсадали бундан икки хил хулоса чиқарди. Ё рақиблари ўта кучли. Бир –бирига усул бермади. Ёки, малакалари етарли эмас. Иккинчи хулоса унга мантиқдек кўрина бошлади. Шунинг учун иккинчи марта гиламга чиққанда ўзидан кейин ғолиб бўлган спортчини сониялар ичида қулатишга ахд қиилди. Аммо, адашганини усули қарши хужумга учраганда билди. Рақиби унинг хужумини бартараб қиларкан, кескин хужумга ўтиб уни кўтариб урди. Яхшики, шошқалоқлик қилиб усулни охиригача тўғри бажаролмай, ёнбош ютуғигагина эришди. Мақсадали шундан сўнг эхтиёткор бўлиб қолди. Рақиби эса олган очкосидан рухланиб кетган, Мақсдалини қўрқитиб қўйдим деб бироз эртароқ ғалабани нишонлай бошлади. Шунинг учун қайта бел олишлари билан дангал хужумга ўтти. Мақсадалига эса айнан шу керак эди. У химояда рақибини кутиб олса, юзтадан биттасидагина рақибини эплолмаслиги мумкин. Бошқа вазиятларда албатта ғалаба қозонарди. Мана хозир хам хужумга ўтган рақибини махкам мижиб олди. Рақиби илон оғушида қолган жўжадек қимирлолмай қолди. Мақсадали оёғини кераклича масофада унинг ортига ташлаб қаддини даст кўтарди. Шунинг ўзидаёқ рақибининг оёқлари ердан узилди. Бир юзи саксон градус бурилиб, ортига қарсиллатиб урди. Зални Фарғоналикларнинг қийқириғи тутиб кетди. Айниқса устозлари Вахобжон ёш боладек ўрнидан сакраб туриб кетганди.
Мақсадали бунинг сабабини сал кейинроқ англади. Жамоадошларининг курашларига унча эътибор қаратмай, фақат рақибларини кузатиш билан овора бўлгани учун аллақачон тўртта жамоадоши енгилиб, мусобақадан чиқиб кетганини билмай қолган экан.
Алам қилгани, айнан чемпион бўлади деб ишонган шогирдалари мусобақани эрта тарк этгани устозини ташвишлантириб қўйганди. Оқибат шундай бўлдики финалга олтмиш беш килограм вазнда Мақсадали ва етмиш килограм вазнда Ўлат қишлоғидан Хотамжонгина қолишди. Хар бир вазнда тўрттадан полвонлар қолган, эртага ғолибларни аниқловчи курашлар бошланарди.
–Мақсад юр, кўча айланайлик! Марожна–парожна еб келамиз.–Хотамжон Мақсадни енгидан тортди.
–Чиқмайман, бошқа болларга айтиб кўр!–Мақсадали китоб ўқимоқчи эди.
–Э–э, буларинг ютқизгандан кейин бари рўза тутгандек хеч нима емаяпти, ичмаяпти.
Мақсадали атрофга назар ташлади. Ростдан хам, жамоадошлари жимгина ўз ўринларида чўзилиб ётишар, афтидан, мағлубият аламини тотиш оғирлик қилган кўринади.
–Хаммасига айтиб чиқдим, уйқум келяпти деб бахона қилишяпти!–Хотамжон тепасига келиб туриб олди.–Юр, эртага курашдан кейин уйга кетамиз, айланишга вақт қолмайди.
Мақсадали унинг гапларини эшитаркан, роста, чиқиб биттадан марожний еб келсак нима бўпти, деб ўйлаб қолди. Кейин шартта ўрнидан тураркан:
–Кеттик, –деди туфлисини кийиб.
Улар ётоқхона ховлисига тушишганда қаршидан бир йигит уларга пешвоз келди.
–Э, Мақсадали бормисиз!–дея эски қадрдонлардек қучоқ очиб кела бошлади. Мақсадали уни эслашга урингунча келиб қучоқлаша кетти.–Омонмисиз ука, ишлар бўвоттими?
–Рахмат ака яхши!–Мақсадали жим тураверишга ийманиб жавоб қилди.
–Ука, бирон жойга кетяпсизларми?–бояги йиги гох–Мақсадалига гох Хотамжонга қарай бошлади.
Ха ака , марожна егани чиқямиз!–деди Хотамжон хам у билан қўл бериб сўрашаркан.
–Яхши, яхши. Братишка сиз чиқуринг, Мақсадали ортингиздан чиқади!–бояги йиги шундай деб Хотамжонни кузатиб қўйди. Хотамжон хам унинг қайноққина муносабатини кўриб, уларни хотиржам холда такр этти.
Armonim Onam