#taqriz
Esse-qissa nima haqida?
Ayollar ilm qilishga qodirmi-yo'qmi?
Nega yozuvchilar orasida ayollar sanoqli?
Nega ayollar nochor?
Ayollarga nega past nazar bilan qarashadi?...
Bu cheksiz savollarning asrlar davomida keti uzilmagani, dolzarbligicha qolgani va hali-hanuz tuzuk-quruq javob topilmagani hech kimga sir emas. "Shaxsiy xona"da esa bu va bu kabi ko'plab savollarga javob topishga uringan bir ayolning hasratli, tanqidli va isyonli mulohazalarini mutolaa qilamiz.
Nega "Shaxsiy xona"?
Kitobning ilk sahifalaridanoq muallif bunga izoh beradi: "Har bir ijodkor ayolga pul va shaxsiy xona kerak".
Umumiy asar haqida fikrlar
Asar davomida Virjiniya Vulf o'zining asosiy maqsadi nutq so'zlash uchun "Ayol va adabiyot" nomli maqola tayyorlash ekanligini eslatib o'tadi. Shunday qilib, biz Vulfning bu maqoladagi tayyorgarlik bosqichini, uning tadqiqotlari, taqqoslashlari, shikoyatlari, mulohazalari va fikrlarini kitob davomida kuzatib boramiz.
Asar mutolaasida har bir sohada erkak va ayol o'rtasidagi tengsizlikning oqibatlari, ayniqsa, ayollarning adabiyotda ishtiroki haqida achchiq haqiqatlar oshkoriga guvoh bo'lamiz. O'qimagan, o'qitilmagan, ilmdan uzoq tutilgan, tikuvchilik va uy ishlari bilangina cheklangan, pulsiz, merossiz qoldirilgan, juda erta turmushga berilgan, tanlash imkoni bo'lmagan, tabular va qoidalar asosida tarbiya qilingan qiz-ayollar...
Shu o'rinda tan olish kerakki, Virjiniya Vulf bularning barchasini bizga yetkazar ekan, u xolis bo'lishga, o'z jinsini maqtashga, erkaklardan ustun ko'rishga harakat qilmaydi. Chunki uning maqsadi ikki jinsdan qaysi biri ustun ekanligini isbotlash yoki erkak va ayol haqida aniq hukm chiqarish emas. Uning maqsadi adabiyotning jinsi yo'q ekanligini, ayollarga imkon berilsa xuddi erkaklar kabi yoza olishini isbotlash!
Kitobda Vulf tomonidan o'ylab topilgan Shekspirning singlisi haqidagi qisqa hikoya juda qiziq va muhim. "Shekspirdek aqlli, ijodkor va zukko singlisi bo‘lsa, u akasi kabi ajoyib asarlar yaratib, dunyoga mashhur bo'larmidi?".
Hikoyada qizni erta turmushga berishadi va oxirida u juda aqlli, iste'dodli va ijodkor bo'lishiga qaramay, tanilmay, mashhurlikka erishmay,hech kim tomonidan kashf qilinmay vafot etadi. Chunki uning imkoni ham, puli ham, vaqti ham, shaxsiy xonasi ham yo'q. Bu hikoyaga kitobdagi "Ayollar ko'rshapalak yoki boyqushlar kabi yashaydi, hayvonlardek mehnat qiladi va qurtlar kabi o'lishadi" jumlasini xulosa qilsak arziydi.
Virjiniya Vulf ayollardan ham biroz xafa. Ulardagi nohaq vaziyatlarda o'zlarining ham anchagina ayblari borligini ochiqlaydi. "O'zlarini parda ortida tutish mayli ayollarning qoniga singib qolgan" deydi achinib. Yana bir o'rinda esa "Taqdiri bolalar bog'chasidan chiqmasidanoq ma'lum, ota-onalari tomonidan majburlangan, qonun va urf-odatlar unga qarshi turgan muhitda qanday daho ayol tug'ilishi mumkin?" deya ich-ichidan kuyunadi.
Kitob feminizmni targ'ib qiladimi?
Kitobda hech qanday targ'ibot yo'q. Yuqoridagi yozilganidek Virjiniya Vulf erkak va ayol jinsini biridan ikkinchisini ustun yo past ko'rmaydi. Uning maqsadi ayollarning ham adabiyotda o'z o'rniga ega bo'lishi, erkin yoza olishi, qalami sinmasligini istashdir.
Xulosa shuki, Ayollar ham adabiyotda o'zining baland ovoziga ega bo'lsin,
ilm olsin, tajriba to'plasin,
rang-barang jo'shqin dunyoning ajoyibotlarini anglasin,
sayohatga chiqsin,
sumka yo paypoq tikish bilan qanoatlanmasin,
dunyo ko'rsin,
yolg'izlik va bo'shliq girdobidan qutulsin,
qobiliyat va iste'dodlariga baho bera olsin,
moziyning tubi yutib yuborishiga yo'l qo'ymasin,
eng muhimi puli va shaxsiy xonasi bo'lsin!
@Ochopat_book
Esse-qissa nima haqida?
Ayollar ilm qilishga qodirmi-yo'qmi?
Nega yozuvchilar orasida ayollar sanoqli?
Nega ayollar nochor?
Ayollarga nega past nazar bilan qarashadi?...
Bu cheksiz savollarning asrlar davomida keti uzilmagani, dolzarbligicha qolgani va hali-hanuz tuzuk-quruq javob topilmagani hech kimga sir emas. "Shaxsiy xona"da esa bu va bu kabi ko'plab savollarga javob topishga uringan bir ayolning hasratli, tanqidli va isyonli mulohazalarini mutolaa qilamiz.
Nega "Shaxsiy xona"?
Kitobning ilk sahifalaridanoq muallif bunga izoh beradi: "Har bir ijodkor ayolga pul va shaxsiy xona kerak".
Umumiy asar haqida fikrlar
Asar davomida Virjiniya Vulf o'zining asosiy maqsadi nutq so'zlash uchun "Ayol va adabiyot" nomli maqola tayyorlash ekanligini eslatib o'tadi. Shunday qilib, biz Vulfning bu maqoladagi tayyorgarlik bosqichini, uning tadqiqotlari, taqqoslashlari, shikoyatlari, mulohazalari va fikrlarini kitob davomida kuzatib boramiz.
Asar mutolaasida har bir sohada erkak va ayol o'rtasidagi tengsizlikning oqibatlari, ayniqsa, ayollarning adabiyotda ishtiroki haqida achchiq haqiqatlar oshkoriga guvoh bo'lamiz. O'qimagan, o'qitilmagan, ilmdan uzoq tutilgan, tikuvchilik va uy ishlari bilangina cheklangan, pulsiz, merossiz qoldirilgan, juda erta turmushga berilgan, tanlash imkoni bo'lmagan, tabular va qoidalar asosida tarbiya qilingan qiz-ayollar...
Shu o'rinda tan olish kerakki, Virjiniya Vulf bularning barchasini bizga yetkazar ekan, u xolis bo'lishga, o'z jinsini maqtashga, erkaklardan ustun ko'rishga harakat qilmaydi. Chunki uning maqsadi ikki jinsdan qaysi biri ustun ekanligini isbotlash yoki erkak va ayol haqida aniq hukm chiqarish emas. Uning maqsadi adabiyotning jinsi yo'q ekanligini, ayollarga imkon berilsa xuddi erkaklar kabi yoza olishini isbotlash!
Kitobda Vulf tomonidan o'ylab topilgan Shekspirning singlisi haqidagi qisqa hikoya juda qiziq va muhim. "Shekspirdek aqlli, ijodkor va zukko singlisi bo‘lsa, u akasi kabi ajoyib asarlar yaratib, dunyoga mashhur bo'larmidi?".
Hikoyada qizni erta turmushga berishadi va oxirida u juda aqlli, iste'dodli va ijodkor bo'lishiga qaramay, tanilmay, mashhurlikka erishmay,hech kim tomonidan kashf qilinmay vafot etadi. Chunki uning imkoni ham, puli ham, vaqti ham, shaxsiy xonasi ham yo'q. Bu hikoyaga kitobdagi "Ayollar ko'rshapalak yoki boyqushlar kabi yashaydi, hayvonlardek mehnat qiladi va qurtlar kabi o'lishadi" jumlasini xulosa qilsak arziydi.
Virjiniya Vulf ayollardan ham biroz xafa. Ulardagi nohaq vaziyatlarda o'zlarining ham anchagina ayblari borligini ochiqlaydi. "O'zlarini parda ortida tutish mayli ayollarning qoniga singib qolgan" deydi achinib. Yana bir o'rinda esa "Taqdiri bolalar bog'chasidan chiqmasidanoq ma'lum, ota-onalari tomonidan majburlangan, qonun va urf-odatlar unga qarshi turgan muhitda qanday daho ayol tug'ilishi mumkin?" deya ich-ichidan kuyunadi.
Kitob feminizmni targ'ib qiladimi?
Kitobda hech qanday targ'ibot yo'q. Yuqoridagi yozilganidek Virjiniya Vulf erkak va ayol jinsini biridan ikkinchisini ustun yo past ko'rmaydi. Uning maqsadi ayollarning ham adabiyotda o'z o'rniga ega bo'lishi, erkin yoza olishi, qalami sinmasligini istashdir.
Xulosa shuki, Ayollar ham adabiyotda o'zining baland ovoziga ega bo'lsin,
ilm olsin, tajriba to'plasin,
rang-barang jo'shqin dunyoning ajoyibotlarini anglasin,
sayohatga chiqsin,
sumka yo paypoq tikish bilan qanoatlanmasin,
dunyo ko'rsin,
yolg'izlik va bo'shliq girdobidan qutulsin,
qobiliyat va iste'dodlariga baho bera olsin,
moziyning tubi yutib yuborishiga yo'l qo'ymasin,
eng muhimi puli va shaxsiy xonasi bo'lsin!
@Ochopat_book