Shahobiddinovna | Shaxsiy Blog

Blog boshla

Balki fikrlaringni bo’lishging kelmas. Kim ham o’qirdi deb o’ylarsan. Mayli faqat bitta odam o’qisin. Kundalik sifatida ishlatarsan balki.

Hech kim o’qimasa ham aslida eng ko’p foydasi o’zingga bo’ladi. Yil, oylar o’tib fikrlashing qanday o’zgarganini ko’rasan.

O’zgarmasachi? Blog yuritgan har qanday odamniki o’zgaradi. Fikrlarini jamlab yozishni boshlash aqliy o’sishsiz bo’lmaydi.

Balki senga qiziq emasdir. Kengroq o’yla. Senga fikrlaring qiziq bo’lmasa — jamoang, oilang, do’stlaring, kelajakda esa farzand va nevaralaringga qiziq.

Yoshlikdagi barcha rasmlarimni o’sha yoshdagi 10-15 ta fikrlarim yozilgan qog’ozlarga tikka almashgan bo’lardim.

Otamni 20 yoshligidagi rasmi meni uncha hayratga solmagan. Lekin kundaliklarini bir necha marta o’qidim. Men tug’ilgach yozishni to’xtatgan ekanlar — vaqtlari kamayib ketgan. Har o’qiganimda ko’zimga yosh keladi.

O’zingga va atrofdigalarga qiladigan eng katta yaxshiliging ham shu. Rasmlaringni bo’lishishni to’xtat. Fikrlaringni bo’lish.

P.S.
Turmush qurishdan oldin rasmlarni almashgandan ko’ra, blog linklarini almashgan afzal. Odamning fikrlari uning rasmidan ko’ra 100 barobar ko’proq ma’lumot beradi.

@azizrakhimov_blog

Gap ohangi psixolingvistik birlik sifatida

Nutqning eng muhim tarkibiy qismi bu ohang, yaʼni gap davomida ovozning ko‘tarilib tushib yaxlit kompozitsiya hosil qilishidir. Bu maslani quyidagi misol bilan tushuntirish mumkin.

Xalqimiz eʼtiqod qiladigan din ona tilimizda emasligi sabab dinimizning muqaddas kitobini tilni bilmay turib o‘qishni o‘rganishga kirishamiz. O‘qish qoidalari yaxshi o‘zlashtirilgan holatda ham, eshitmay turib o‘qishdan eshitib o‘qish samaraliroq ekanini hamma bilsa kerak.
Nima uchun?

Biz nutq yaratayotganimizda eng birinchi hal qilinishi lozim bo‘lgan masala gap ohangidir. Chunki o‘pkadan chiqayotgan havo oqimi aynan ohangga qarab taqsimlanadi.
O‘zimiz tushunadigan tilda matn o‘qiganimizda biz gapning boshida kelgan so‘zdan, gapning taxminiy uzunligiyu, oxiridagi tinish belgisidan ohang qanaqa bo‘lishini tez chiqarib olamiz va qiynalmay o‘qiymiz.

Endi harfini taniydigan biroq so‘z maʼnolarini bilmaydigan tilimizda matn o‘qisak, miya avval ohangni hal qilishi kerak bo‘lgani uchun so‘zlarni o‘qiy olsa-da tormozlanaveradi. Bu o‘qish jarayonini sezilarli darajada sekinlashtiradi. So‘zlarning soniga qarab o‘pkadagi havoni taqsimlab bo‘lmaydi. Nega? Chunki gapda doim mantiqiy urg‘u bor, u esa qolgan so‘zlarga nisbatan kuchliroq talaffuz qilishni talab qiladi.

Demak, maʼnosini bilmaydigan tilda matn o‘qir ekanmiz, avval o‘sha matnni tilni bilgan, tajribali odam o‘qiganini eshitib olishimiz ishimizni ancha osonlashtiradi, yaʼni bu qanaqa so‘z ekan, bu gap darak gapmi, so‘roq gapmi, mantiqiy urg‘u qaysi so‘zda ekan kabi savollarga javob qidirib ohangni rejalashtirishga besamar urinib qiynalayotgan miyamizga tayyor ohang qolipini taqdim etadi.
Tayyor ohang qolipiga keyin harflarni o‘qib joylab chiqish ancha oson kechadi.

@psixolingvist

Ha

Har safar “ha” deyishimiz — bu boshqa bir narsaga “yo‘q” deyish degani.

Iftorga “ha” dedik — demak, oila davrasiga “yo‘q” dedik.

Telefonni qo‘limizdan tushirmadik — demak, kitobga, suhbatga, fikrga “yo‘q” dedik.

Bugun dunyo bizdan ko‘p “ha” so‘raydi.

Reklamalar, yangiliklar, ijtimoiy tarmoqlar — “meni ko‘r”, “menga vaqt ajrat”, “meni o‘yla” deydi.

Lekin shularning ichida eng jim turgan, lekin eng katta haqligi bor narsalar bor:

— onang, seni kutib o‘tirgan;
— farzanding, yoningda o‘ynashni istayotgan;
— chin do’stlaring, dardlashishni istayotgan;
— ustozlaring, to’g’ri yo’l ko’rsatadigan;
— kitoblar, bir umrga ta’sir qiladigan fikrlar bilan.

Shuning uchun har “ha” aytayotganda o‘yla:
Men kimga “yo‘q” deyapman?

Nimaga “yo‘q” deyishni emas,
Nimaga chin dildan “ha” deyishni bilish muhimroq.

Chunki, “yo’q” deydigan narsalar sanoqsiz, “ha” deydiganlarimiz esa juda kam.

@abdulloh_shamsutdinov

Albatta, kitob yaxshi. Biroq kitobxon ekan deb nuqul kitob beravermang. Hech boʻlmasa gul bering.