Postlar filtri


Bugun ilmiy tadqiqot bo‘yicha onlayn kurs boshlanadi.

Dars vaqtida ulgurmay qolsam videosi yozib olinadimi degan savollar bo‘ldi.

Darslar yozib olinadi va kursning yopiq telegram guruhiga videosi va audiosi qo‘yiladi. Bu video va audio guruhda uch oy davomida turadi. Bu vaqt davomida bemalol qayta-qayta ko‘rish va o‘zlashtirish mumkin.

Shuningdek, to‘lovini bo‘lib to‘lash imkoniyati bor. Faqat shu bir oy ichida darslar tugaguncha to‘lash kerak bo‘ladi.

Ilmiy tadqiqot kursi shu o‘quv yili hisobidan boshqa bo‘lmaydi.
Qiziqqanlar bugun soat 17gacha kursga yozilishlari mumkin.

@psixolingvist


#hordiq (gazeta emas;))

Bolalik haqida shu paytgacha aytilgan birorta qo‘shiq ko‘nglimga o‘tirmagan edi.
Abrorbey ijrosidagisi esa bittada yoqdi, juda ham samimiy chiqqan, ortiqcha pafossiz. Hammasi samimiy, beg‘ubor xotiralar fragmentlarini tasvirlaydi. Youtubeda 5 millionga yaqin kishi tomosha qilgan bo‘lsa-da, men ham ulashgim keldi.

@psixolingvist

https://youtu.be/0jPjArBeJOk?si=wWmvLJHiG3AZQlgK

1.2k 0 19 10 34

#talabalik

Bir yil avval facebookka yozgan postim. Talabalik xotiram. Sergey Yeseninning "Отговорила роща золотая" deb boshlangan sheʼrini o‘qib yozgan ekanman.

Oxirgi paytlarda Facebook Yeseninning turli she'rlarini tavsiya qildi. O‘qib, bir paytlar sevimli shoirim bo‘lganini esladim. Maktabda "Onamga xat" she'ridan boshlangandi shekilli bu muhabbat. Ikkinchi kursligimizda "Slavyan xalqlari adabiyoti" fani bo‘lgan. Ikkita referat yozish kerak edi. Mavzu uchun Pushkin va Yeseninni tanlaganman. Yeseninning turli yillardagi to‘plamlari, u haqidagi maqolalar va bir dissertatsiyaning monografiyasini, sheʼrlarining o‘zbek tiliga tarjimalarini asli bilan solishtirib o‘qib chiqqanman. Qo‘lyozmada naq o‘n uch betli referat yozganman. Yeseninga berilib ketib, Pushkinga vaqtim kam qolgan, u mavzudagi referat ham shunga yarasha chiqqan. Topshiradigan kunimiz domla mendan Pushkinni birinchi so‘ragan. Tabiiyki, yaxshi javob berolmaganman. Domlamiz astoyidil achinib "bitta sizga besh qo‘ysam kerak, deb kelgandim, sizki shunday javob beryapsiz... Mayli, Yeseninga o‘ting" deganlar. Yesenin haqida bidirlab, ishtiyoq bilan gapirishimni domla bo‘lmay, birorta savol so‘ramay eshitganlar. Gapirib bo‘lganimda birorta izohsiz zashotkamga "a'lo" deb yozib bergandilar.

Yillar davomida "Qora odam"ni qayta-qayta o‘qirdim, "Singlimga xat"," Ayolga xat" she'rlarini...
Esimdan chiqib ketgan ekan o‘sha vaqtlar... Hozir o‘qib, o‘zimga juda yaqin, qadrdon narsani topganday his qilyapman.

@psixolingvist


Virtual muloqot yuzma-yuz muloqotdan farqli va uning hayotimizda faollashuvi ko‘p narsalarni o‘zgartirdi.

Aslida muloqotning samarasini oshirish uchun o‘ylab topilgan virtual muloqot bugun nazarimda o‘ta (haddan tashqari, keragidan ortiq) samarador bo‘lib ketganday. Ya’ni yuzma-yuz muloqotda jilovlanadigan hissiyotlar, istihola qilinadigan o‘y-fikrlar ham virtual muloqotda o‘zini namoyon qilaveradi. Bu esa avval yuzaga kelmagan yoki aylanib o‘tilgan ziddiyatlarni paydo qilaveradi…

Virtual muloqotni inson ijtimoiylashuvni kuchaytirish ehtiyoji bilan o‘ylab topgan deb taxmin qilaman. Ammo avval bo‘lmagan ziddiyatlarning yuzaga chiqishi odamlarni yaqinlashtirishdan ko‘ra bir-biridan uzoqlashtiradi.

Psixolingvist sifatida yondashsam, inson suhbatdoshini ko‘rib turganida o‘zi aytgan har bir gapga suhbatdoshining reaksiyasini kuzatadi va uning reaksiyasiga qarab muloqot xulqini o‘zgartiradi. Aytaylik, masalan, ovozini bir oz pasaytiradi, hissiy bo‘yoqdor so‘zni neytral so‘zga almashtiradi yoki biror keskinroq gapini do‘stona tabassum bilan yumshatishga urinadi. Aynan mana shu jonli kuzatuvning yo‘qligi virtual muloqotga kirishgan so‘zlovchini “xudbin” qilib qo‘yib qo‘yadi. Ya’ni u har bir gapi suhbatdoshiga qanday ta’sir qilayotganini kuzata olmas ekan, avvalgi tajribasi asosida uning reaksiyasini taxmin qiladi va shunga asoslanib muloqotni davom ettiradi. Agar suhbatdosh yozma javob bersa, uning nutq ohangi ham tinglovchi tomonidan tasavvur qilinadi (tasavvur qilmaslikning iloji yo‘q, chunki muloqotning yashash shakli jonli nutq - ovozli, ohangga ega jonli nutq; yozuv esa jonli nutqni ifodalovchi timsol xolos).
E’tibor qilsangiz, bu yerda so‘zlovchi subyekti muloqotning katta qismini “bosib olyapti”. Suhbatdoshni tinglash, u bilan hisoblashish o‘rniga ikkala tomon ham o‘z aytgan gapi va bu gapini suhbatdoshi qanaqa qabul qilgani haqidagi subyektiv tasavvuri atrofida aylanib qolyapti. Bu esa muloqotdan asl ko‘zlangan maqsadga yetishni qiyinlashtiradi.

Menga juda qiziq, virtual muloqot ijtimoiy me’yorlarni qanday o‘zgartiradi va o‘zi mavjud jonli muloqot me’yorlariga qanday moslashadi. Boshqa ishim bo‘lmasa, jon deb shuni ilmiy jihatdan tahlil qilgan bo‘lardim.

@psixolingvist


#onlayn_kurs

Kanalimiz aʼzolariga maʼlumki, ilmiy maqola yozish bo‘yicha onlayn kurs taxminan o‘n martacha bo‘lib o‘tdi. O‘tilgan kurslardan xulosa qilgan holda kurs mohiyatini bir oz yangiladim. Avval kurs bitta ilmiy maqola yozishga mo‘ljallangan edi. Ehtiyojdan kelib chiqqan holda navbatdagi kurs maqola emas, umuman, ilmiy tadqiqot mohiyatini tushuntirishga bag‘ishlanadi. Menga o‘zimizdagi bakalavr, magistratura, aspirantura davomida o‘tilgan birorta kurs ilmiy tadqiqot mohiyatini aniq tushuntirib bermagan. Shu sabab ilmiy tadqiqot mavhum tushunarsiz bir jarayon, uni qolgan ishlarni o‘qib, intuitiv amalga oshirish kerak degan tasavvur shakllangan bo‘lgan. Hozir doktorantlarning 80-90 foizida shunaqa qarash mavjud nazarimda.

Ilmiy tadqiqot haqidagi bilimimning aniq tizimlashishida Yevropa magistraturasi juda katta rol o‘ynagan. Hozirda ilmiy tadqiqot men uchun bosqichlari aniq, har bir bosqichning mohiyati aniq bo‘lgan ishdir. Kurs davomida o‘z akademik tajribam bilan o‘rtoqlashaman.

Ilmiy tadqiqot asoslari onlayn kursi

Kurs narxi 1 200 000 so‘m.

Jami 8 ta darsdan iborat bo‘ladi. Har bir dars 60 minut davom etadi. Savollar va munozaralarga qarab undan ko‘proq ham bo‘lishi mumkin.

Haftasiga 2ta dars dushanba va payshanba kunlari soat 19:00da telegramda ochiladigan alohida guruhda videochat formatida bo‘ladi.

Darslar 13-yanvar kuni boshlanadi.

Kurs dasturi:

1.Ilmiy ish o‘zi nima? Ilmiy ish yozish uchun odam qanday fikrlashi kerak?
2.Ilmiy tadqiqot uchun mavzu qanday shakllantiriladi?
3.Ilmiy ishni yozishda adabiyotlarni o‘rganishning ahamiyati: adabiyotlarni saralash, obzor qilish usullari.
4.Ilmiy muammoni belgilash.
5.Ilmiy tadqiqot uchun metod tanlash.
6.Ilmiy tadqiqot natijalari tahlili va talqini.
7.Ilmiy tadqiqotdan xulosa chiqarish. Ilmiy ishning xulosa qismini yozish.
8.Ilmiy maqola chop qilish: konferensiyalar va ilmiy jurnallar
.

Kursga ro‘yxatdan o‘tish muddati 12-yanvar 17:00ga qadar

Kursda o‘qishni istaganlar shu post ostiga izoh qoldirishi mumkin.

@psixolingvist

3.1k 0 39 23 42

Yil sarhisobi xarakteridagi xulosalarimni balki kimlargadir foydasi tegar degan o'yda ulashyapman.

1.Biz o‘ziga o‘zi hokim bo‘lmagan organizmmiz. Bizning yuksak darajadagi o‘y-xayollarimiz va hissiyotlarimiz vaqti kelsa, biz moddiyat, jismiy deb kamsitadigan shu organizmimizning mahsuli aslida. Shuning uchun sog‘lom bo‘lish yashashning birinchi sharti. Sog‘lig‘imiz uchun qayg‘urishimiz, uni asrashga harakat qilishimiz shart. Tiriklik- ne'mat, uning qadriga yetish kerak. Qadriga yetish albatta bundan xursand bo‘lish, boshqa nolishga undaydigan o‘y-xayollarimizni shayton vasvasasi ekanini anglab, ularni samarodor ishga, ya'ni nolishga olib kelgan vaziyatni hal qilishga safarbar qilish bilan bo‘ladi, nazarimda.
2.Hayotning mazmun-mohiyati Allohga qullik qilishda. Bundan boshqa haqiqat yo‘q. Bu men uchun shunday, bu mening xulosam. Aslida Allohga qullik qilish orqali biz o‘zimizga eng katta yaxshilikni qilgan bo‘lamiz. Bunda ilm bilan qullik qilishni nazarda tutyapman, kim din nomidan nima gapirsa, ishonib ergashib ketishni emas. Aqlni ishlatish va bilim olish Qur'on va hadislarda eng muhim ish ekani qayta-qayta ta'kidlangan. Biz ko‘pincha shu qismiga bee'tibor bo‘lamiz va urf-odat bilan diniy haqiqatni ajrata olmaymiz.
3.Ota-ona va farzandlarimiz, oilamiz, eng yaqin do‘stlarimiz va bizga samimiy va xolis mehr qo‘ygan yosh avlod yashashdagi eng asosiy motivatsiyamiz. Biz inson o‘laroq atrofimizdagi insonlar uchun kerakli ekanligimizni bilishimiz muhim. Buni ojizlik deb o‘ylamaslik kerak. Bu shunchaki insonlikning mohiyati.
4.Yana sog‘liq haqida. Bizning mamlakatimizda ayni kunlarda tibbiyot sohasida ham yaxshi mutaxassisni topish nihoyatda qiyin. Aksariyat xususiy klinikalar sizga operasiya qildiradigan va albatta bu uchun katta pul to‘laydigan daromad manbai sifatida qaraydi. Shu yondashuv yaratgan hirsga ergashib aksariyat vrachlar kerakli tekshiruvlarni amalga oshirmasdanoq yo operatsiya belgilaydi, yo sizga umuman kerak bo‘lmagan davolash kursini yozib beradi. Sizning shikoyatlaringizni bee'tibor qoldiradi. Sizga sobiq bemorlari bilan bo‘lgan muvaffaqiyatli holatlarni aytib, manipulyatsiya qiladiganlari ham topiladi. Shuning uchun bitta vrachga ishonib qolmaslik kerak. Agarki vrach tashxis uchun jiddiy tekshiruv o‘tkazmasa, bunga hafsala qiladiganini topguncha qidiring. Sizdagi og‘riq yoki tanangizdagi nimadir o‘zgarish qanday kasalliklarga simptom deb hisoblansa, uni aniqlash uchun qanday tahlillar talab qilinsa, hammasi qildirilishi kerak. Vrach buni buyurmadimi demak, ishiga hafsala bilan yondashmayapti degani.

Kelayotgan yilda hammaga sog' bo'lishini va hayotini baxtli va samarali kechirishini tilayman.

@psixolingvist


Bundan ikki yil avval "Doc-1 max" dorisidan zaharlanish oqibatida 68 bola vafot etgan. Gazeta uz har bir bolaning so‘nggi kunlarini sud materiallari asosida batafsil yoritibdi.


Bu juda katta fojia edi. Shifo bo‘lishi kerak bo‘lgan dorining zahar bo‘lib chiqqani inson nafsini jilovlamasa (bu yerda pora olib, dorini kerakli tekshiruvdan o‘tkazmay sotuvga chiqargan mutasaddilar nazarda tutilyapti) qancha odamning umriga zomin bo‘lishi, qancha odamni hayotini barbod qilishi mumkinligiga yaqqol misoldir.

Gazeta uz dagi maqolani o‘qib, yuragim ezilib ketdi. Bu post ham kanalimda turarkan, har ko‘rganimda yana ezilishi aniq. Biroq bu bizga ibrat bo‘lishi kerak bo‘lgan fojia. Aqlimizni nafsimga hokim qiliishimiz uchun eslatma. Bu qaytarilmasligi kerak. Buning uchun esa biz bu voqeani hech qachon unutmasligimiz kerak.

@psixolingvist


Bugun onamning tug‘ilgan kunlari. Onam pediatr. Ammo vrachlikdan ko‘ra ko‘proq, pedagog sifatida ishlaganlar. Tibbiyot kollejida 20 yildan ortiq dars berganlar.
Men onamga ko‘proq o‘xshayman, tashqi ko‘rinishim, shuningdek reaksiyamning tezligi onamdan o‘tgan. Mening filolog bo‘lishim ham onamning orzusi bo‘lgan. Shu bilan birga iymon, ya’ni Xudo bor degan qarashni ham ilk bor onamdan o‘zlashtirganman.
Instagramda bir savol o‘qigandim, agar onangiz haqida kitob yozilsa, uning nomi qanaqa bo‘lar edi, degan. “Superqahramon” deb o‘ylagan edim. Chunki onam men tanigan eng kuchli ayol. Ularning kuchliligi hech kimdan hech qachon xafa bo‘lmasliklarida, har doim hammani tushunishga intilishlarida va o‘taketgan samimiyatida. Onam oliy ma’lumotli bo‘lganliklari uchun ham biz qizlari maktabdan keyin oliy ta’limda o‘qishni voqealarning tabiiy yagona rivoji sifatida ko‘rganmiz. Onamning o‘qib-o‘rganishdan charchamaydigan xarakterlari bor. o‘rganganda ham daftar tutib, yozib-chizib o‘rganadilar.
Bir yili sal mazalari bo‘lmadi, men esa yuqoridan tushgan topshiriqni bajarish uchun yakshanba ham ishga borishimga to‘g‘ri kelgan. Qo‘ng‘iroq qilib, uzr, sizni ko‘rgani bora olmayapman, desam, “tushlik qildingmi, och yurmagin” degandilar.
Ko‘nglimdagi zarra xiralikni qiyofamdan, hatto telefonda gaplashganda ovozimdan payqaydigan yagona odam - onam. Onam shuncha qayg‘urishlari, xavotir olishlariga qaramay, hech qachon o‘qish uchun chet elga ketishimga to‘g‘anoq bo‘lmaganlar. Xudo asrasin, Xudodan boshqa g‘amxo‘rimiz yo‘q, deydilar doim. Onam menga bergan eng katta narsa - o‘z hayotimga mas’uliyat hisi bo‘lsa kerak. Ular ham otam kabi hayotimdagi muhim qarorlarni o‘zim hal qilishimga qo‘yib berganlar va qarorlarimni hurmat qilganlar.
Ota-onamiz qanchalik ulg‘aymaylik, har doim yugurib bag‘riga borishni istagan insonlarimiz. Baxtimizga bor bo‘lishsin, sog‘ bo‘lishsin, umrlari uzoq bo‘lsin.

@psixolingvist

2.2k 0 6 21 124

Tanqidiy fikrlash

O‘g‘lim 4-sinfdaligida ota-onalar kelishib, bir savdo markazida sinfdoshlari bilan bayram tashkillashtirgandik. Imkoni bo‘lgan onalar bayramga borib, tashkilotchilik qilishgan. Tashkilotchi onalardan biri bolalar ovqatlanayotganda "oyijonlarga rahmat denglar" deb videoga olgan. Bolalar hammasi "oyijon, rahmat!" deb chiqqan. Navbat o‘g‘limga kelganida "oyijon rahmat, adajon rahmat!" degan. Shundan keyin videoga olayotgan ona ham "voy, rostdan, adalarga rahmat yo‘qmi, adalargayam rahmat denglar" degan va o‘g‘limdan keyin videoga tushgan bolalar hammasi ota-onani baravar tilga olib minnatdorchilik bildirgan.

O‘g‘limning vaziyatga tanqidiy yondasha olgani va o‘zi mustaqil o‘zgartirish kirita olgani meni ona sifatida xursand qilgan. Shu bilan birga odam tanqidiy fikrlab, shunga ko‘ra o‘z harakatini o‘zgartirsa, bu jamiyatda ham o‘sha narsaning o‘zgarishiga sabab bo‘la oladi degan xulosaga olib kelgandi.

Mening nazarimda tanqidiy fikrlash insonni jamiyatda odatiy bo‘lgan harakatdan fitratiga xos aslida to‘g‘ri harakatga olib boradi, nafsini yengishga vosita bo‘ladi.

Tanqidiy so‘zining maʼnosi faqat kamchilik va xato qidirish degani emas, balki hodisaning/ishning/holatning yaxshi tomonlari va yomon tomonlariga xolis baho berish degani.

@psixolingvist


Tahrirsiz o‘ylar dan repost
#Güllü_gün
Gül - turk tilida atirgul degani. A umumiy gul so'zi uchun "çiçek" so'zi ishlatiladi.
Men doim shoh Boburning "Ki olam bog'ida topmoq guli bexor* mushkuldur"* misrasini eslaganda shu yerdagi "gul" aynan atirgulni anglatsa kerak, chunki tikani yo‘q chechaklar ko‘p, lekin tikansiz atirgul bo‘lmaydi-da, deb o‘ylayman.

Tag'in bilmadim. )
---
*xor -tikan degani, bexor - tikansiz
* Mushkuldur radifli g'azali - butunligicha shoh asar.


"Subyektiv" ko‘rsatuvini Jamshidxon Ziyoxonov tayyorlagan paytlari bu ko‘rsatuvni O‘zbekiston uchun fenomen hisoblardim. Chunki ko‘rsatuvlarda doim mavzu dolzarb, nutq samimiy, tasvirlar go‘zal, montaj mukammal bo‘lardi.
Jamshidxon u ko‘rsatuvdan ketgach, to‘g‘risi birorta ham sonini ko‘rganim yo‘q.
Bugun shu muallifning "Qora Angliya" ko‘rsatuvini ko‘rdim.
Meni qoyil qoldirgan joyi ko‘rsatuv sifat jihatidan yanada o‘sgan. Tasvirlar, montaj yanada yaxshiroq chiqqan. Muallifning mavzuga astoyidil kirishishi, hamma mavjud holatlarni o‘rganib, tahlil qilib, qayta ishlab, o‘zbek tomoshabiniga bir butun muloqot birligi (kontent deylik urf bo‘lgan tilda) sifatida taqdim eta olishi birinchi o‘rinda yuksak aqliy qobiliyat, undan keyin jonkuyarlik va katta mehnat samarasidir.

Ko‘rsatuvda ko‘tarilgan bir masala haqida fikrimni qo‘shib ketgim keldi: Angliyaga o‘qishga deb borib, ammo o‘qishini tashlab ishlab yurganlar ochiqcha intervyu berishni istashmagani... Nega biz shunaqamiz? Aslida bizning aybimiz bo‘lmagan narsani o‘zimizga ayb sifatida yuklab olib, undan uyalamiz. Bu esa hayotimizni badtar qiyinlashtirayotganini ham tan olmaymiz yoki anglamaymiz. Bularning tagida qo‘rquv va jurʼatsizlik yotganday tuyuladi. Qo‘rqmaslik kerak. Muammolarni ochiq tan olish va bor holicha jamiyatga yuzlashishdan qo‘rqmaslik kerak. Aslida hamma shu yoki boshqa qiyinchilikdan o‘tadi hayoti davomida va hech kim ideal emas! Samimiyatni kimdir aybsitsa, demak uning o‘zida muammo bor.

Ko‘rsatuvni albatta ko‘rish kerak.

https://youtu.be/AJmuzuTJuh8?si=LNtwy5UfrTQVS9gY

@psixolingvist

9.4k 1 81 12 48

Yana bir til birligiga pragmatikasi bo‘yicha izoh berishga ehtiyoj his qilyapman.

Siz bir notanish odamga yoki hatto tanish, ammo yaqin qadrdon bo‘lmagan odamga ishingiz tushib murojaat qildingiz. U odam sizga "kasalman, davolanishdaman" deb aytdi. Eng to‘g‘ri javob siz tomondan u odamga shifo tilab, xayrlashish. Zero u ishda emas, sizga umuman javob bermaslikka ham haqi bor. Ammo sizni mavhumotda vaqtingiz ketmasin deb, sizga javob berdi. Shundan keyin ham o‘z masalangiz bilan uni bezovta qilish siz tomondan xudbinlik, qarshi tarafning shaxsiy chegarasini buzib o‘tishga urinish bo‘ladi.
Agar sizga yordam berishga imkoni bo‘lsa, u sizga kasal ekanini aytib o‘tirmasdi. Modomiki, aytdi, demak sizning masalangiz bilan shug‘ullanishga jismonan/ruhan imkonsiz.
Uni tinch qo‘ying!

@psixolingvist


Ozgina izoh beraman endi.

1. Ayni vaqtda jamiyatimizdagi dolzarb mavzuga sarkazm (kesatiq) bilan ishora qilgan.
2. Ikki sonini so‘z bilan emas, raqam bilan yozgan, bu matnni qabul qilishni osonlashtiradi/tezlashtiradi.
3. Aynan ikkita non deb urg‘u bergani, bu odamlar avval odat bo‘lganiday ikkita emas, bitta non olishi holati ko‘payganini bildiradi (shaxsan o‘zim non deyarli yemayman, ikkita olsak yeyilmay qolgan holatlari bo‘lgani uchun bitta olgan paytim ko‘p bo‘lgan).
4. "Ovuring" shevada yozilgan. Yaʼni mahalliy isteʼmolchilarni nazarda tutgan. Buni u qadar to‘g‘ri yechim deb o‘ylamayman, boshqa sheva vakili duch kelsa bu matnga unga aks taʼsir qiladi. Begonalik hisini uyg‘otadi.
5. Ijtimoiy tarmoqda keng qo‘llanadigan, hazil/tabassumni ifodalaydigan belgilar majmuyining :) qo‘llanishi isteʼmolchiga yaqinlik hisini berib, ishonch uyg‘otadi, matn muallifiga nisbatan xayrixohlik paydo qiladi.

P. S. Bu psixolingvistik tahlil EMAS. Bu matn pragmatikasi, yaʼni til birliklarining ayni vaziyatda qanday maqsadda qo‘llanib, qanday mazmun ifodalashga xizmat qilayotgani yuzasidan filolog mutaxassisning sharhi xolos.
Psixolingvistik tahlil uchun matnni qabul qiluvchilar bilan tajriba o‘tkazilishi va tajriba natijalari tahlil qilinishi shart.

@psixolingvist


Rasm facebookdan.
Marketingning o‘zbekchalashayotganiga yana bir misol.

Psixolingvist sifatida muallifga olqishlarim.

@psixolingvist

3.5k 0 49 4 103

#professorningkundaligi

Magistrantlardan birinchi kursning boshidayoq mavzuga asosnoma so‘rash mutlaqo xato! Hammasi har xil joyda, har xil saviyali taʼlim olgan bo‘ladi. Aksariyatida ilm haqida tayinli tasavvur ham yo‘q. Qalashtirib publitsistik gaplarni yozib keladi.

Vaziyatga aql bilan yondashib, rivojlangan davlatlardagi kabi uchinchi semestrning oxirida (ungacha ilmiy tadqiqot asoslari kabi fanlar o‘qitilgan, yaxshi o‘qitilgan bo‘ladi degan yaxshi gumonda shunday deyapman) asosnoma yozishni talab qilish to‘g‘ri bo‘ladi.

Bo‘lmasa... magistrant mayli, domlaga katta jabr. Talab qilinayotgan narsa bilan talabaning undan naqadar yiroqligini ko‘rib turib vaziyatning o‘ziga chidash azob!

Ha, bilaman, kim o‘qib o‘tiribdi, yozilsa bo‘ldi-da, deydi ko‘pchilik. Noto‘g‘ri bu! Talab aqlga to‘g‘ri keladigan bo‘lishi kerak. Bir necha minglab odamdan bilmagan narsasini talab qilib esankiratmasdan, tegishli hujjatga o‘zgartirish kiritish kerak. O, bu qanchalar ishimizni yengillatgan bo‘lardi...
Ammo kimgadir qiziqmi bu jarayonning oson va mantiqli bo‘lishi?!
Bilmadim...

@psixolingvist


Jalilov. Qaydlar dan repost
"Malapropizm" hodisasi haqida eshitganmisiz? "Malaproprizm" so'zi XVIII asr ingliz-irland dramaturgi Sheridan asarlaridan biri qahramoni Malaprop xonim nomidan olingan. Sheridan bu qahramon ismini fransuzcha "noto'g'ri joylashgan" ma'nosini bildiruvchi mal à propos birikmasidan yasagan. Malaprop xonim o'z nutqida aytmoqchi bo'lgan so'ziga talaffuz jihatdan yaqin, biroq aslida mavjud bo'lmagan so'zlarni ishlatgan.

Klip so'ngidagi dialogda "realitet mashinalar" degan jumla ishlatiladi. Tushunimcha, aslida "raritet mashinalar" demoqchi. "Raritet" - qadimiy va qimmatbaho narsa. "Realitet" degan so'z esa mavjud emas. Bu, nazarimda, malaproprizm hodisasiga misol bo'la oladi - talaffuzi ishlatilmoqchi so'zga yaqin, biroq aslida mavjud bo'lmagan so'z ishlatilgan. Bu komik effekt hosil qilish uchun ataylab qilingan bo'lishi ham mumkin.


Shunchaki... dan repost
#havas
Abdulloh Mahmudov mening Zoom orqali tanishgan, faqat onlayn o'qitgan o'quvchim.
U haqida PMda doim eng yuqori ball olib o'qigan o'quvchim - xolavachchasi - aytgan va qarindoshlar bir - biriga o'xshasa kerak degan yaxshi gumon bilan birga ishlashga rozi bo'lgan edim.
Abdulloh bilan o'tgan o'quv yilidan beri adabiyot kursi doirasida suhbatlashamiz. Asarlar tahlil qilamiz.

U har safar o'ziga xos qarashlari, xulosalari bilan hayratga soladi.

Mana bu xabar esa eng yoqimlisi bo'ldi:
Abdulloh MIT universitetining bakalavriga kirgan 1-o'zbek farzandi bo'libdi.

Faxr tuydim.
Havas qildim.
Tabrikladim.
Duo qildim.
Alloh bizning farzandlarimizga-da mana shunday ta'lim dargohlarida o'qishni nasib qilsin deb astoydil orzu qildim.
Bu xursandchilikni sizlar bilan ham baham ko'ray dedim.
@suvaydo


Kimdir o‘ldi... U 30 yosh edi, balki 20 yosh... Men uni tanimasdim, ammo yig‘ladim... chunki u menga o‘xshab o‘zbekcha gapirardi... Menga o‘xshab ota-onasini, oilasini qadrlardi... U men yashayotgan shaharda yashardi... ishlardi... Garchi hammamiz o‘lishimizni bilsak-da, ajalning alami achchiq... Va... shunchaki... nodonlikka vatandoshim, dindoshim, millatdoshim qurbon bo‘layotganining alami achchiq... Alloh bizga rahm qilsin...

Buni besh yil avval metro qurilishida ishchilarni tuproq bosib qolganda yozgan ekanman. Farg‘onadagi fojia haqida bugun bildim... Unga ham mos tushaverarkan... Oradan besh yil o‘tdi, muammolarimiz o‘zgarmadi.

Hammasining tagida kalta o‘ylash, burnidan nariroqni ko‘rmaslik, mas'uliyatsizlik yotibdi deb o‘ylayman.

"Hech narsa qilmaydi", deb hayotimiz uchun mas'uliyatni g‘ayritabiiy kuchlarga yuklab qo‘yadigan mifologik dunyoqarashimiz sabab shu fojialarga.
Aql insonga bekorga berilmagan... Ishlatish kerak... Nafsni yengish uchun ishlatish kerak.

Hech narsa qilmaydi emas, qiladi! "Doc 1 max" hodisasidagi kabi, metro qurilishida tuproq ko‘chishidagi kabi, Qozog‘istonda yonib kul bo‘lgan avtobusdagi kabi, sanab sanog‘iga yetib bo‘lmaydigan is gazidan zaharlanish va gaz portlashidagi kabi, juda katta miqdorda ro‘y berayotgan avtohalokatlardagi kabi begunoh insonlar, eng achinarlisi, bolalar qurbon bo‘ladi.

Fikrlashga o‘rganishimiz kerak, mas'uliyatli bo‘lishga o‘rganishimiz kerak, degim keladiyu... ammo ona tili ta'limida kommunikativ yondashuvni tatbiq qilayotganda qotib qolgan qarashlarga ikki-uch yillik samarasi u qadar bo‘lmagan kurashlarimni eslasam... shunga asoslanib, ko‘nikilgan, eski yondashvni yengish quyi darajadan boshgansa deyarli imkonsizligini o‘ylasam dahshatga tushaman...

@psixolingvist

2k 1 10 14 80

#mulohaza

Maktab direktorining o‘rinbosari tarbiya (!!!) fanidan darsga kirib, daftari bo‘lmagani uchun bolani tarsakilashi biz jamiyat sifatida unchalik ham rivojlanmaganimizni bildiradi.

O‘qituvchilik tajribam asosida hoynahoy bu daftarsiz kelish bilan namoyon bo‘lgan darsga bepisand munosabat tarixi bir darsdan ko‘proq muddatni qamrab oladi deb taxmin qildim. O‘qituvchi ham bu bepisandlikdan bezib ketgani uchun o‘zini tuta olmagandir, degan yaxshi gumondaman.

Ammo, lekin, biroq...
Zulm zulmni yaratadi, u hech qachon muammoni hal qimaydi. Jamiyatimizda hali bog‘cha opalar, hali o‘qituvchilar tomonidan sodir etilayotgan bu kabi harakatlar barham topishi kerak.

Nima bo‘lishidan qat'i nazar o‘qituvchining o‘quvchini urishga haqi yo‘q.
Kuch ishlatib birovga jismoniy og‘riq berish o‘zini madaniyatli, o‘qimishli deb hisoblagan odam o‘ziga ep ko‘rmaydigan harakat bo‘lishi kerak.

Kaltak yeganidan tarbiyasi yaxshilangan odamni men ko‘rmaganman.

Bolalar juda himoyasiz bo‘ladi aslida va himoyaga, mehrga muhtoj bo‘ladi.

Eslasam, maktabda o‘qituvchilikni endi boshlagan paytimda aynan ikkichi o‘quvchilar bilan yaxshiroq chiqishardim. Ularga imkon darajasida yordam berishga harakat qilganman. Yo‘q, bir ikkichi men sabab a'lochiga aylangan romantik yakun bo‘lmagan. Ammo bolalar darsga kelardi, vazifalarni bajarardi. Badiiy tadbirlarimda jon deb ishtirok etardi.
Esimda bir o‘quvchim diktantdan nuqul ikki olardi. Bir safar qo‘ygan bahoyimning atrofini ko‘k ruchka bilan aylana qilib o‘rab chizib chiqibdi. "Abror, nima qilding?"- desam, "Ikkini qafasga solib qo‘ydim",- degandi. Buning uchun uni urishish xayolimga ham kelmagan, uning bolalarcha fantaziyasiga zavqim kelgan. Nazarimda, ikki olganidan o‘zining pushaymonligi shu tarzda yuzaga chiqqandi.
Maktabda uch yil ishlab bo‘shaganman, ilmiy faoliyat bilan shug‘ullanishni xohlaganim uchun. Ikki-uch yil davomida aynan o‘sha ikkichilarim ko‘rishga kelib turardi.

Hozir ham ko‘chirmakash, dangasa, gap ta'sir qilmaydigan talabalar, hatto doktorantlarga, afsuski, ko‘p duch kelaman. Qayta-qayta ta'kidlanganiga qaramay uy ishini qilmay kelsa, avvallari asabim buzilardi. Hozir yo dars davomida qilib topshirishga majbur qilaman, yoki 0 ini qo‘yib, e'tibor bermaslikka harakat qilaman. Oxir-oqibat talaba bu - kap-katta odam. O‘z harakatlariga mas'uliyatni olishi shart. Eng yomoni bu yerda men ta'lim bo‘yicha plankani tushirishmga to‘g‘ri kelishidir... Milliy universitetdagi bir hamkasbimiz uch yil avval aytganiday, plankamiz plintusdan ham pasayib ketdi... Bunga esa menimcha tizimdagi muammolar sabab...
Buyuk islohotlar bizni sabrsizlik bilan kutyapti...

@psixolingvist


Taxminan ikki-uch yil avval yozilgan xotiralar

Qorni yaxshi ko‘raman. U aql hayron qolishi va tengsiz zavq olishi kerak bo‘lgan yaratiqlardan deb o‘ylayman. Shuning uchun menga u bergan xotiralar yorqin hali ham.
Bolaligim: 1990 yilda yangi hovliga ko‘chganmiz. O‘sha yili qor zo‘r yoqqandi. Hovlimizning etagidan katta yo‘ldagi chiroq ko‘rinib turardi. Uning yorug‘iga qarab qor yog‘yaptimi-yo‘qmi aniq bilsa bo‘lardi. Biz- opacham, ukam va men chana uchganmiz hovlimizda. Zavqimizning cheki yo‘q edi.
Universitet:  nomzodlik  dissertatsiyamning ustida oxirgi tahrirni qilganimda ko‘p ishlaganimdan ko‘zim charchab qolgan. Qor yoqqan edi o‘shanda, qorda ko‘zimni ocholmaydigan bo‘lib qolganman, qordan qaytayotgan nur ko‘zimni og‘ritardi.
Ustozim:  2009-2010-yilgi qishda qor deyarli yog‘madi. Faqat bir marta 2010-yilning 14-fevralida qor yoqqan. O‘sha kuni ilmiy rahbarimga yangi chiqqan Hozirgi o‘zbek adabiy tili kitobini olib borib berganman. Toshkent univermagi (tsum) ning oldidagi "Kapadokiya" kafesida ko‘rishgandik. Rahbarim kitobning pulini beraman, deganlar. Men "yo‘q, olmayman", deganman. Ular "Siz bu kitobni menga obkelib berib yaxshilik qilib bo‘ldingiz. Pulini olishingiz shart", deb berganlar. Shunaqa halol va beta'ma... bebaho inson edilar...
Musofirlik. 2010-yil Gollandiyada birinchi qor yoqqan. Umrida birinchi marta qorni ko‘rgan tayvanlik kursdoshim "boshingdan qazg‘oq to‘kilishiga o‘xsharkan qor yog‘ishi" degandi. Esimda qolgani 16-dekabr. Semestrning oxirgi kuni va Developmental language disorders kursidan taqdimot qilishim kerak edi. William sindromili bolalarda til bilan bog‘liq muammolar mavzusidagi review maqoani taqdimot qilganman. Bundan shunaqa qo‘rqqanman ochig‘i. Ingliz tilida birinchi marta taqdimot qilishim edi. Groningen universiterining academy building i bor, tarixiy bino.O‘sha binodagi auditoriyada bo‘lgan dars. Shukrki, yaxshi o‘tganman. Ertasiga uyga uchishim kerak edi. Kechqurun chemodanni taxlab, "stroopwafel" olmaganim esimga tushib qolgan. Gollandlarning asalli vaflisi.  Soat 8 larmidi... Keyin yotoqxonadan bir oz nariroqdagi supermarketga yo‘l olganman. Qor yog‘ayotgandi. Qor, binolar, chiroqlar yorug‘i- kechagiday ko‘z oldimda turadi.Juda ham yoqimli xotira edi. Chunki uyga ketayotgandim!
Ertalab ham qor tinmagandi. Aeroportga kelsam, mening parvozim bekor qilinibdi. Kayfiyatim tushib ketgan... Aviakompaniya, air Baltic, mehmonxonadan bir kunga joy qibergan. Mehmonxonada "В Петербурге сегодня гроза"  qo‘shig‘ini eshitib o‘tirganman. Ertasiga Transaero bilan uchganman. Christmas arafasidagi Shiphol aeroporti go‘zal, tirband, esda qolarli edi.
2012-yilda ham Gollanidyada qish serqor bo‘lgan. O‘g‘limni har kuni toza havoga aylantirgani obchiqardim. Albatta, o‘qishim kerak bo‘lgan maqola bilan marker yonimda bo‘lardi. Ham aravachani sudrab, ham maqola o‘qirdim.
Keyingi yillardagi qorlar hammasi bolalarim bilan bog‘liq esimda qolgan. Ularga birinchi marta qorbobo yasab berganim, birga qorbo‘ron o‘ynaganimiz...
Qor, men uchun baribir mo‘jiza, go‘zal va betakror. Qorni yaratib Alloh bizga behad marhamat qilgan deb o‘ylayman.

@psixolingvist

20 ta oxirgi post ko‘rsatilgan.