#қисқа_савол_жавоблар
ВАЪДАНИ БАЖАРМАСЛИК ГУНОҲМИ?
CАВОЛ: Кимгадур бирон нарсани (пул)ни ваъда қилиб ёки бугун тайёр бўлади деб айтилган вақтга қилиб бера олмасам, айтган гапимни устидан чиқа олмасам, бунинг ҳукми қандай бўлади? Жавоб учун олдиндан раҳмат.
ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Мусулмон киши ҳаром бўлмаган бирор ишга ёки нарсага ваъда берса, ваъдасини устидан чиқишга имкон қадар ҳаракат қилиши лозимдир. Бирор киши ваъдасини устидан чиқиш ниятида ваъда бериб, бирор (жўяли) узр сабабли ваъдасини бажара олмаса, гуноҳкор бўлмайди.
عن زيد بن أرقم عن النبي صلى الله عليه وسلم قال إذا وعد الرجل أخاه ومن نيته أن يفي له فلم يف ولم يجئ للميعاد فلا إثم عليه. (رواه أبو داود)
Зайд ибн Арқам розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам “Киши биродарига ваъдасига вафо қилиш ниятида ваъда берса, лекин ваъдасига вафо қила олмаса, ваъдалашган жойга кела олмаса, у кишига гуноҳ йўқ”, дедилар. (Имом Абу Давуд ривояти)
Аммо, ваъдани бажаришда сусткашлик қилса ёки бажармаслик ниятида ваъда берса-ю ваъдасини бажармаса, қаттиқ гуноҳкор бўлади. Чунки ваъда бериб, узрсиз уни бажармаслик шаръан ҳаром иш бўлиб, мунофиқлик аломатидандир (“Мирқот ул-Мафотиҳ” китоби). Валлоҳу аълам.
Манба: Ўзбекистон мусулмонлари идораси Фатво ҳайъати
"Ислом молияси"дан қўшимча изоҳ: бугунги кунда жамиятда ваъдабозлик ва ваъдага вафо қилмаслик авж олган. Бу муаммо айниқса молиявий муносабатларда жуда кўп муаммоларга сабаб бўлмоқда. Иккита ибодатли (сиртдан қараганда) инсон бир бирига берган ваъдасига жиддий сабабсиз вафо қилмаслиги оддий хол бўлиб қолди. Ислом молия муассасалари мушорака ва музораба каби шерикчиликка асосланган молиявий битимларни эмас, асосан муробаҳа каби нархи ва шакли анъанавий кредитларга ўхшаган қиммат насия савдо битимларидан фойдаланишига ҳам жумладан шу иллат сабабчи, чунки шерикчилик битимига киришиш учун томонлар ишончли бўлиши, бир бирига берган ваъдасига жиддий қараши, ўзаро муносабатларда ишонч ва омонатдорлик юқори даражада бўлиши лозим.
ВАЪДАНИ БАЖАРМАСЛИК ГУНОҲМИ?
CАВОЛ: Кимгадур бирон нарсани (пул)ни ваъда қилиб ёки бугун тайёр бўлади деб айтилган вақтга қилиб бера олмасам, айтган гапимни устидан чиқа олмасам, бунинг ҳукми қандай бўлади? Жавоб учун олдиндан раҳмат.
ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Мусулмон киши ҳаром бўлмаган бирор ишга ёки нарсага ваъда берса, ваъдасини устидан чиқишга имкон қадар ҳаракат қилиши лозимдир. Бирор киши ваъдасини устидан чиқиш ниятида ваъда бериб, бирор (жўяли) узр сабабли ваъдасини бажара олмаса, гуноҳкор бўлмайди.
عن زيد بن أرقم عن النبي صلى الله عليه وسلم قال إذا وعد الرجل أخاه ومن نيته أن يفي له فلم يف ولم يجئ للميعاد فلا إثم عليه. (رواه أبو داود)
Зайд ибн Арқам розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам “Киши биродарига ваъдасига вафо қилиш ниятида ваъда берса, лекин ваъдасига вафо қила олмаса, ваъдалашган жойга кела олмаса, у кишига гуноҳ йўқ”, дедилар. (Имом Абу Давуд ривояти)
Аммо, ваъдани бажаришда сусткашлик қилса ёки бажармаслик ниятида ваъда берса-ю ваъдасини бажармаса, қаттиқ гуноҳкор бўлади. Чунки ваъда бериб, узрсиз уни бажармаслик шаръан ҳаром иш бўлиб, мунофиқлик аломатидандир (“Мирқот ул-Мафотиҳ” китоби). Валлоҳу аълам.
Манба: Ўзбекистон мусулмонлари идораси Фатво ҳайъати
"Ислом молияси"дан қўшимча изоҳ: бугунги кунда жамиятда ваъдабозлик ва ваъдага вафо қилмаслик авж олган. Бу муаммо айниқса молиявий муносабатларда жуда кўп муаммоларга сабаб бўлмоқда. Иккита ибодатли (сиртдан қараганда) инсон бир бирига берган ваъдасига жиддий сабабсиз вафо қилмаслиги оддий хол бўлиб қолди. Ислом молия муассасалари мушорака ва музораба каби шерикчиликка асосланган молиявий битимларни эмас, асосан муробаҳа каби нархи ва шакли анъанавий кредитларга ўхшаган қиммат насия савдо битимларидан фойдаланишига ҳам жумладан шу иллат сабабчи, чунки шерикчилик битимига киришиш учун томонлар ишончли бўлиши, бир бирига берган ваъдасига жиддий қараши, ўзаро муносабатларда ишонч ва омонатдорлик юқори даражада бўлиши лозим.