#Ҳикоялар
МАРВАРИД ФИКРЛАР:
ҲАЁТ
(ҳикоя)
“Мен ҳар куни шу йўлакдан ишга қайтаман. Турли одамларни кўраман, турли хил воқеаларга гувоҳ бўламан. Бир оз синчковроқман. Ҳамма нарсага эътибор қаратишни ёқтираман. Буни кўрганлар балки сал ғалатироқ деб ҳам ўйлаши мумкин. Лекин бу мени қизиқтирмайди. Тўғри, журналистика соҳасида айтарли қалам тебратиб, бир жойни обод қилмаган бўлсам-да, ёзишни, китоб ўқишни жуда яхши кўраман…”
Эшик тақиллаб Фаррухнинг хаёли бўлинди. Ёзувдан бош кўтариб қаради. Хотини экан. Кечки овқатга чиқишни айтиб кетди. Майли деди-ю, яна кундалик ёзишга тутинди. Сабаби у ёзгиси келган вақтда овқат ҳам, иш ҳам кўзига кўринмайди. Лекин, қурғур илҳом деганлари “ҳа” деганда келавермайди-да. Аслида буюк ёзувчилар айтишган: илҳомни кутиб юраверсанг, ҳеч қачон арзирли асар ёза олмайсан, деб.
Фаррух шундай хаёллар билан яна нигоҳини дафтарга қаратди.
“Вақтнинг ўтишини қара, – деб бошлади фикрининг илк жумлаларини. Чунки вақт ҳақида кўп ўйларди, – кечагина ўйнаб юрган бола эдим, бугун эса болалари билан ўйнаётган отаман. Ҳар гал кундалик ёзишга ўтирганимда вақт ҳақида тўлиб-тошиб ёзгим келади, лекин қурғур бу вақтнинг қадрига ўзим етмасам ўзгаларга нимани ҳам илинардим. Ёзгандан кейин ўқувчи сенинг қоралаган нарсангдан бир нима олсин-да…
Бу воқеаларнинг бўлганига ҳам анча бўлди. У пайтларда ёш эдик. Кўрганларимиз қанчалик ҳайратланарли бўлса, шунчалик оддий ҳолатдек қабул қилардик. Бобом раҳматли кунда кунора даштдан ўзининг яхши кўрган эшаги билан ёвшон чопиб келарди. Ёвшон аравага чунонам устамонлик билан босилардики, нақ уч метрча келарди. Бу манзарни эсга олишим, у ҳақда ҳайрат билан эслашимга сабаб бор. Биринчидан, бобом анча кексайиб қолган эди. Иккинчидан, оёқлари бир оз оқсарди. Учинчидан эса, бу ҳолатдан орадан йигирма йилча вақт ўтиб энди ҳайратланаяпман. Бобомга бу куч қаердан келарди, араванинг устига қандай чиқиб тушарди?! Саволлар кўп. Ҳали бу умрнинг арзимасгина қисмини босиб ўтган бўлсам-да, кўп ҳайратли воқеаларни кўрдим. Биз ҳайратланмаганларимиз эса кундан кун техникавий тараққиёт сари одимлаётган дунё олдида ўзимизнинг ожизлигимизни кўрсатмаслик учун бир баҳонадир, холос.
Яна воқеаларни бобомнинг ҳаёти билан боғлайман. Чунки у кишининг ҳаёт йўли мен учун ҳайратланарли. Сабаби оддий – у фақат меҳнат қиларди. Ҳайратланарли нарсалар эса меҳнатнинг оқибатидан келади.
90-йилларнинг боши, ёз. Бобомнинг боғларидаги мева-чевалар ғарқ пишадиган давр. Кўпинча бобомнинг ёнларида ўралашиб юраман. Кичиккина кўрпачасига ўтириб олиб хомток қилаётганлари кечагидек кўз олдимда туради. Нима учиндир ўша даврларни соғинаман. Сабаби – у даврнинг одамлари бошқача эди. Ўзгача меҳр-оқибат, ўзгача самимийлик бор эди. Ҳозир эса ундан-да юксакроқ меҳр оғушидамиз, бироқ ҳайратланарли жиҳати – уларнинг ҳаммасини моддий манфаат босиб кетаёгандек. Одамлар тирикчилик ғамида ўзини ўтга-чўққа уради. Биров билан иши йўқ. Бежиз ҳайрат ҳақида гапириб, уни бобомнинг ҳаёти билан боғламадим. Сабаби олдинлар ҳам одамлар меҳнат қилишган, лекин меҳрни, оқибатни ҳам унутишмаган. Бир пайтлар бир ота-онадан пул олиб мактабга қатнаган ака-ука вақти келиб пулга талашса ҳеч ким ҳайратланмаяпти. Қизи отасига севган йигити борлигини айтса ота ҳайратланмаяпти. Ачинарлиси, хориж сериали қаҳрамонлари бир қизга талашиб, тортишиб қолса ҳамма ҳайратланади. Ундан-да ҳайратланарлиси – ҳамма жой ҳайратга тўла-ю, лекин бу нарсалардан ҳеч бир одам ҳайратга тушмайди. Чунки у одамнинг ўз ҳаёти, ўз йўли ва ўзининг ҳайратланадиган нарсалари бор. Вақт ўтиши билан руҳий жиҳатдан ожизлашиб боряпмиз…”
– Дадаси, овқатингиз совиб қолди!
– Ҳозир!
“Чой ичишга кетаяпман. Кундалигимни қолган жойидан кейинроқ давом эттираман”.
Фаррух кундалигига шундай деб ёздию дастурхон ёнига шошилди.
– Ҳа, бунча иштиёқ билан нималарни ёзяпсиз? – келиши билан саволга тутди хотини.
– Ўзим, шунчаки, ҳар замонда у-бу нарсани қоралагим келади. Вақтида қоғозга тушириб қўймасам, ёдимдан кўтарилиб кетади.
– Дадаси, шу ёзувчиликни қаердан ҳам ўргангансиз-а? Ундан кўра тузукроқ жойга бошлиқ бўлмайсизми ёки тижорат билан шуғулланмайсизми? Ёзув-чизув билан оила боқиб бўларканми?
МАРВАРИД ФИКРЛАР:
ҲАЁТ
(ҳикоя)
“Мен ҳар куни шу йўлакдан ишга қайтаман. Турли одамларни кўраман, турли хил воқеаларга гувоҳ бўламан. Бир оз синчковроқман. Ҳамма нарсага эътибор қаратишни ёқтираман. Буни кўрганлар балки сал ғалатироқ деб ҳам ўйлаши мумкин. Лекин бу мени қизиқтирмайди. Тўғри, журналистика соҳасида айтарли қалам тебратиб, бир жойни обод қилмаган бўлсам-да, ёзишни, китоб ўқишни жуда яхши кўраман…”
Эшик тақиллаб Фаррухнинг хаёли бўлинди. Ёзувдан бош кўтариб қаради. Хотини экан. Кечки овқатга чиқишни айтиб кетди. Майли деди-ю, яна кундалик ёзишга тутинди. Сабаби у ёзгиси келган вақтда овқат ҳам, иш ҳам кўзига кўринмайди. Лекин, қурғур илҳом деганлари “ҳа” деганда келавермайди-да. Аслида буюк ёзувчилар айтишган: илҳомни кутиб юраверсанг, ҳеч қачон арзирли асар ёза олмайсан, деб.
Фаррух шундай хаёллар билан яна нигоҳини дафтарга қаратди.
“Вақтнинг ўтишини қара, – деб бошлади фикрининг илк жумлаларини. Чунки вақт ҳақида кўп ўйларди, – кечагина ўйнаб юрган бола эдим, бугун эса болалари билан ўйнаётган отаман. Ҳар гал кундалик ёзишга ўтирганимда вақт ҳақида тўлиб-тошиб ёзгим келади, лекин қурғур бу вақтнинг қадрига ўзим етмасам ўзгаларга нимани ҳам илинардим. Ёзгандан кейин ўқувчи сенинг қоралаган нарсангдан бир нима олсин-да…
Бу воқеаларнинг бўлганига ҳам анча бўлди. У пайтларда ёш эдик. Кўрганларимиз қанчалик ҳайратланарли бўлса, шунчалик оддий ҳолатдек қабул қилардик. Бобом раҳматли кунда кунора даштдан ўзининг яхши кўрган эшаги билан ёвшон чопиб келарди. Ёвшон аравага чунонам устамонлик билан босилардики, нақ уч метрча келарди. Бу манзарни эсга олишим, у ҳақда ҳайрат билан эслашимга сабаб бор. Биринчидан, бобом анча кексайиб қолган эди. Иккинчидан, оёқлари бир оз оқсарди. Учинчидан эса, бу ҳолатдан орадан йигирма йилча вақт ўтиб энди ҳайратланаяпман. Бобомга бу куч қаердан келарди, араванинг устига қандай чиқиб тушарди?! Саволлар кўп. Ҳали бу умрнинг арзимасгина қисмини босиб ўтган бўлсам-да, кўп ҳайратли воқеаларни кўрдим. Биз ҳайратланмаганларимиз эса кундан кун техникавий тараққиёт сари одимлаётган дунё олдида ўзимизнинг ожизлигимизни кўрсатмаслик учун бир баҳонадир, холос.
Яна воқеаларни бобомнинг ҳаёти билан боғлайман. Чунки у кишининг ҳаёт йўли мен учун ҳайратланарли. Сабаби оддий – у фақат меҳнат қиларди. Ҳайратланарли нарсалар эса меҳнатнинг оқибатидан келади.
90-йилларнинг боши, ёз. Бобомнинг боғларидаги мева-чевалар ғарқ пишадиган давр. Кўпинча бобомнинг ёнларида ўралашиб юраман. Кичиккина кўрпачасига ўтириб олиб хомток қилаётганлари кечагидек кўз олдимда туради. Нима учиндир ўша даврларни соғинаман. Сабаби – у даврнинг одамлари бошқача эди. Ўзгача меҳр-оқибат, ўзгача самимийлик бор эди. Ҳозир эса ундан-да юксакроқ меҳр оғушидамиз, бироқ ҳайратланарли жиҳати – уларнинг ҳаммасини моддий манфаат босиб кетаёгандек. Одамлар тирикчилик ғамида ўзини ўтга-чўққа уради. Биров билан иши йўқ. Бежиз ҳайрат ҳақида гапириб, уни бобомнинг ҳаёти билан боғламадим. Сабаби олдинлар ҳам одамлар меҳнат қилишган, лекин меҳрни, оқибатни ҳам унутишмаган. Бир пайтлар бир ота-онадан пул олиб мактабга қатнаган ака-ука вақти келиб пулга талашса ҳеч ким ҳайратланмаяпти. Қизи отасига севган йигити борлигини айтса ота ҳайратланмаяпти. Ачинарлиси, хориж сериали қаҳрамонлари бир қизга талашиб, тортишиб қолса ҳамма ҳайратланади. Ундан-да ҳайратланарлиси – ҳамма жой ҳайратга тўла-ю, лекин бу нарсалардан ҳеч бир одам ҳайратга тушмайди. Чунки у одамнинг ўз ҳаёти, ўз йўли ва ўзининг ҳайратланадиган нарсалари бор. Вақт ўтиши билан руҳий жиҳатдан ожизлашиб боряпмиз…”
– Дадаси, овқатингиз совиб қолди!
– Ҳозир!
“Чой ичишга кетаяпман. Кундалигимни қолган жойидан кейинроқ давом эттираман”.
Фаррух кундалигига шундай деб ёздию дастурхон ёнига шошилди.
– Ҳа, бунча иштиёқ билан нималарни ёзяпсиз? – келиши билан саволга тутди хотини.
– Ўзим, шунчаки, ҳар замонда у-бу нарсани қоралагим келади. Вақтида қоғозга тушириб қўймасам, ёдимдан кўтарилиб кетади.
– Дадаси, шу ёзувчиликни қаердан ҳам ўргангансиз-а? Ундан кўра тузукроқ жойга бошлиқ бўлмайсизми ёки тижорат билан шуғулланмайсизми? Ёзув-чизув билан оила боқиб бўларканми?