Noma'lum maktublar (2)
Aziz do'stim,
O'tkan kuz boshida Pol Osterning "Nyu-York trilogiyasi"ni tugatdim. Uyquga yotganimda bir tuni, shiftga tikilib, o'zimga savol bergandim: "Biz o'zimizni qanchalik yaxshi bilamiz?" Bu kitoblarni o'qib chiqish xuddi kimningdir labirinti ichida adashib qolganday his qildirdi - o'zimnikimi yoki boshqa odamniki, aniq bilmayman.
Detektivlarni hikoyalari haqida o'ylaganimda, har doim javoblarni topuvchi odamlar ko'zimga kelardi. Ammo Oster boshqacha detektiv yaratadi - bunda sirlar tugamaydi, savollar ko'payadi, oxirida esa izquvar o'zini ham yo'qotib qo'yadi. "Shisha shahar"dagi detektiv asta-sekin kuzatilayotgan odamga aylanadi. "Arvohlar"da esa Blu ismli izquvar shunchaki Blek degan yozuvchini kuzatadi. Vaqt o'tishi bilan, Blu o'zi ham Blekning hikoyasiga aylanib borayotganini tushunadi.
Men bu kitoblarni o'qib, ba'zida o'zimni kuzatayotganday his qilardim. Xuddi kimdir qog'ozga tushirayotgan so'zlar mening hayotimni akslantirayotganday. Hech shunday his qilganmisan sen? Bu juda qo'rqinchli, lekin ajoyib ham bir vaqtda.
"Qulflangan xona"da esa yozuvchi haqidagi hikoya bor - u o'zini yo'qotish uchun yozadi. Men ham ba'zan shunday qilaman. So'zlarning ortiga yashirinaman. Hikoya yozaman va o'sha hikoyada o'zimni yo'qotaman. Bu erkinlikmi yoki qochishmi - bilmayman.
Oster aytmoqchiki, bizning kimligimiz - bu boshqalar bizni qanday ko'rishi, biz o'zimizni qanday ko'rishimiz, va biz kim bo'lishni xohlashimizning qorishmasi. Ba'zan o'zimizni yo'qotamiz, chunki bu uch narsa bir-biriga mos kelmaydi ko'p hollarda.
Trilogiyaning eng qo'rqinchli joyi - bu yolg'izlik. Barcha qahramonlar boshqalar bilan birga bo'lsa ham, o'zlarini yolg'iz his qilishadi. Meni ham shunday paytlarim bo'lgan. Seni-chi?
Bilmayman, bu kitob meni nima uchun shunchalik o'yga toldirdi. Ehtimol, men ham o'zimning kim ekanligimni bilmasdirman.
Doimo o'ylaringda,
Men
P.S. Agar bu kitoblarni o'qisang, o'zingni yo'qotishga tayyor bo'l. Ammo qo'rqma - yo'qolish ham o'zingni topishning bir yo'li.