тто виждон хам чорасиз булиб колар-ан.
Уйга келганида эри ва кайнонаси бош-ларини куйи солганча хомуш утиришар-ди. Афтидан ишлари юришмаган кури-нади. Гулширин пулни Зохиднинг олди-га куйди:.- Дадаси, мана пул бугунок бориб тулаб келинг.
Эри бир унга, бир онасига, сунг сумка-га каради. Чиндан хам сумка ичидаги пулнинг чуги анчагина эди.
- Кимдан олдинг? - тили гапга зурга ай-ланди.
- Дадам совга килган уйни сотдим.
Зохид кулогига ишонмади. Курсатган шунча ситамларидан кейин хам Гулши-риннинг бу курбонлиги, боз устига уйни киска фурсатда сотганидан хайратда эди. Холида холанинг кузига ёш калки-ди: "Углимнинг бошидан балони даф килгани рост булсин..."
Уша куни Зохид узи ва хисобчиси учун пул тулади. Эртаси куни судда улар за-рарни коплагани инобатга олиниб, суд залининг узидан озод этилди. Хамма енгил тин олди. Гулширин бошига кетма - кет тушган саволлардан сунг бугун биринчи марта кунгли хотиржам торт-ди. Майли, эри уни севмаса хам, мухи-ми - камалмади, болаларининг ёнида.
Болаларини ухлатиб, ётокхонага кирди. Паришон холда ойнага тикилди. Кузла-ри атрофига ажин тушибди. Кузгудан унга хаёт ташвишларидан толиккан аёл тикилиб турарди. Бир пайтлар бу куз-лар бахтдан чаракларди, кунгли хотир-жам эди. Энди эса кузларига гам соя ташлаган. Хаммаси ёлгон экан. Зохид акасининг севгиси хам, шодумон кунла-ри хам сароб экан. Унинг кунглини фа-
кат бир нарса-болаларигина тулдирар-ди. У фарзандларининг кувончи учун бир умр шодлик нималигини билмай утишга тайёр.
Кузгуда Зохиднинг акси куринди. Гулширин унинг кандай кирганини сез-май колибди. Илкис ортига угирилди.
- Сиз?
- Гулширин...-эри гапини айтолмай кий-налди. - Мени кечир...Сенга куп озор бердим...
Гулширин индамади. Бундай дакика-ларда сукут суздан афзалрок. Гапирга-нда хам нима дейди? "Кунинг барибир менга коларкан-ку" дейдими? Йук, Гул-ширин хеч качон бундай дея олмайди.
Уйни бир кун келиб эрига миннат килиш учун сотгани йук.
Зохид унинг сукутини узича тушунди.
- Гул...нахотки кечира олмасанг?
- Зохид ака, нима булса булиб утди. Мен хаммасини елкамдан ошириб, ор-кага ташладим. Биз узимиз учун эмас, болаларимиз учун яшашимиз керак.
- Рахмат сенга...- Зохид унинг куллари-дан тутди. Бир вактлардаги сингари Гулшириннинг бармокларига лаб босди. Гулшириннинг кузларидан томчилаган иссик куз ёшлар Зохиднинг елкасини куйдирди. Хотинини багрига босди: "Ке-чиролсанг кечир..."
КУЛФАТ КЕЛСА КУШ КЕЛАДИ.
Гулширин тонг коронгисида чучиб уй-гониб кетди. Курган тушининг таъсири-дан чиколмай, бир муддат карахт булиб колди. Тушига онаси кирибди.
Бошдан-оёк оппок либос кийган онаси-нинг вужудидан нур ёгилармиш.
"Манзилга етиб келдингизми, дадаси? Хали сизга эрта эди-ку" дермиш. Ранги сулиб колган дадаси онасининг кули-дан каттик тутган эмиш: "Сенсиз сира яшай олмадим, онаси. Сенсиз утган кунларим ёлгон экан. Мени узинг билан олиб кет..." Онаси тириклик чогидаги-дек синик жилмайибди: "Сизни аллака-чон кечирганман, дадаси. Кечирмага-нимда менга бундай либос берилмас-ди", дермиш устидаги нур таралаётган либосга ишора килиб. "Чарчадим, онаси энди юришга холим йук" дермиш дада-си.
"Унда кулимдан тутинг" дебди онаси. Дадаси кул узатиши билан онаси осмо-нга кутарилибди. Куш каби енгил парвоз килганча осмону фалакка кута-рилишибди. Гулширин "Дада, мени таш-лаб кетманг" деганча уларнинг ортидан югурмокчи булибди. Аммо оёклари ерга михлангандац сира кимирламас-миш, овози хам чикмай колибди...
Унинг паришон хаёлларини коридор-даги телефоннинг устма-уст жирингла-ши тузгитиб юборди. У тонгда ва ярим тунда жиринглаган телефондан чучий-ди. Гуё бк пайтда жиринглаган телефон бир фалокат хабарини етказадигандек.
Бошкаларни уйготиб юбормаслик учун шошиб чикди, хавотир аралаш гушакни кутарди. Кунгирок килаётган акаси экан. У каттик хаяжондан гапни нима-дан бошлашни билмасди.
- Гулширин, дадам...дадам...- дерди ну-кул.
- Дадамга нима булди? - шу саволни берди-ю, курган туши ёдига тушди. Юраги бир калкиб кетди.
Уйга келганида эри ва кайнонаси бош-ларини куйи солганча хомуш утиришар-ди. Афтидан ишлари юришмаган кури-нади. Гулширин пулни Зохиднинг олди-га куйди:.- Дадаси, мана пул бугунок бориб тулаб келинг.
Эри бир унга, бир онасига, сунг сумка-га каради. Чиндан хам сумка ичидаги пулнинг чуги анчагина эди.
- Кимдан олдинг? - тили гапга зурга ай-ланди.
- Дадам совга килган уйни сотдим.
Зохид кулогига ишонмади. Курсатган шунча ситамларидан кейин хам Гулши-риннинг бу курбонлиги, боз устига уйни киска фурсатда сотганидан хайратда эди. Холида холанинг кузига ёш калки-ди: "Углимнинг бошидан балони даф килгани рост булсин..."
Уша куни Зохид узи ва хисобчиси учун пул тулади. Эртаси куни судда улар за-рарни коплагани инобатга олиниб, суд залининг узидан озод этилди. Хамма енгил тин олди. Гулширин бошига кетма - кет тушган саволлардан сунг бугун биринчи марта кунгли хотиржам торт-ди. Майли, эри уни севмаса хам, мухи-ми - камалмади, болаларининг ёнида.
Болаларини ухлатиб, ётокхонага кирди. Паришон холда ойнага тикилди. Кузла-ри атрофига ажин тушибди. Кузгудан унга хаёт ташвишларидан толиккан аёл тикилиб турарди. Бир пайтлар бу куз-лар бахтдан чаракларди, кунгли хотир-жам эди. Энди эса кузларига гам соя ташлаган. Хаммаси ёлгон экан. Зохид акасининг севгиси хам, шодумон кунла-ри хам сароб экан. Унинг кунглини фа-
кат бир нарса-болаларигина тулдирар-ди. У фарзандларининг кувончи учун бир умр шодлик нималигини билмай утишга тайёр.
Кузгуда Зохиднинг акси куринди. Гулширин унинг кандай кирганини сез-май колибди. Илкис ортига угирилди.
- Сиз?
- Гулширин...-эри гапини айтолмай кий-налди. - Мени кечир...Сенга куп озор бердим...
Гулширин индамади. Бундай дакика-ларда сукут суздан афзалрок. Гапирга-нда хам нима дейди? "Кунинг барибир менга коларкан-ку" дейдими? Йук, Гул-ширин хеч качон бундай дея олмайди.
Уйни бир кун келиб эрига миннат килиш учун сотгани йук.
Зохид унинг сукутини узича тушунди.
- Гул...нахотки кечира олмасанг?
- Зохид ака, нима булса булиб утди. Мен хаммасини елкамдан ошириб, ор-кага ташладим. Биз узимиз учун эмас, болаларимиз учун яшашимиз керак.
- Рахмат сенга...- Зохид унинг куллари-дан тутди. Бир вактлардаги сингари Гулшириннинг бармокларига лаб босди. Гулшириннинг кузларидан томчилаган иссик куз ёшлар Зохиднинг елкасини куйдирди. Хотинини багрига босди: "Ке-чиролсанг кечир..."
КУЛФАТ КЕЛСА КУШ КЕЛАДИ.
Гулширин тонг коронгисида чучиб уй-гониб кетди. Курган тушининг таъсири-дан чиколмай, бир муддат карахт булиб колди. Тушига онаси кирибди.
Бошдан-оёк оппок либос кийган онаси-нинг вужудидан нур ёгилармиш.
"Манзилга етиб келдингизми, дадаси? Хали сизга эрта эди-ку" дермиш. Ранги сулиб колган дадаси онасининг кули-дан каттик тутган эмиш: "Сенсиз сира яшай олмадим, онаси. Сенсиз утган кунларим ёлгон экан. Мени узинг билан олиб кет..." Онаси тириклик чогидаги-дек синик жилмайибди: "Сизни аллака-чон кечирганман, дадаси. Кечирмага-нимда менга бундай либос берилмас-ди", дермиш устидаги нур таралаётган либосга ишора килиб. "Чарчадим, онаси энди юришга холим йук" дермиш дада-си.
"Унда кулимдан тутинг" дебди онаси. Дадаси кул узатиши билан онаси осмо-нга кутарилибди. Куш каби енгил парвоз килганча осмону фалакка кута-рилишибди. Гулширин "Дада, мени таш-лаб кетманг" деганча уларнинг ортидан югурмокчи булибди. Аммо оёклари ерга михлангандац сира кимирламас-миш, овози хам чикмай колибди...
Унинг паришон хаёлларини коридор-даги телефоннинг устма-уст жирингла-ши тузгитиб юборди. У тонгда ва ярим тунда жиринглаган телефондан чучий-ди. Гуё бк пайтда жиринглаган телефон бир фалокат хабарини етказадигандек.
Бошкаларни уйготиб юбормаслик учун шошиб чикди, хавотир аралаш гушакни кутарди. Кунгирок килаётган акаси экан. У каттик хаяжондан гапни нима-дан бошлашни билмасди.
- Гулширин, дадам...дадам...- дерди ну-кул.
- Дадамга нима булди? - шу саволни берди-ю, курган туши ёдига тушди. Юраги бир калкиб кетди.