Репост из: Laboratoriya 🔬
Shishlarning turlari va patofiziologiyasi:
Saratonning har xil turlari va ularning rivojlanish mexanizmlari
1. Saratonning turlari
Saraton o'smalari turli mezonlarga ko'ra tasniflanishi mumkin. Asosiy tasnif o'simta rivojlanadigan to'qimalarning turiga asoslanadi:
- Karsinomalar: epiteliya hujayralaridan rivojlanadigan o'smalar.
- Misollar: o'pka saratoni, ko'krak saratoni, yo'g'on ichak saratoni.
- Sarkomalar: biriktiruvchi to'qima yoki qo'llab-quvvatlovchi tuzilmalardan kelib chiqadigan o'smalar.
- Misollar: osteosarkoma (suyak saratoni), liposarkoma (yog 'to'qimalari saratoni).
- Leykemiya: gematopoetik to'qimalarga va aylanma qon hujayralariga ta'sir qiluvchi o'smalar.
- Misol: o'tkir miyeloid leykemiya.
- limfomalar: limfa tizimining o'smalari.
- Misollar: Xodgkin kasalligi, Xodgkin bo'lmagan limfoma.
- Melanomalar: melanotsitlardan, pigment melanin ishlab chiqaradigan hujayralardan rivojlanadigan o'smalar.
- Misollar: teri melanomasi, xoroidal melanoma (ko'z).
2. Shishlarning patofiziologiyasi
O'simta patofiziologiyasi normal hujayralar o'simta hujayralariga aylanish mexanizmlarini qamrab oladi.
Saraton patofiziologiyasining asosiy mexanizmlari:
- Genetik mutatsiyalar: mutatsiyalar hujayra oʻsishi va boʻlinishini boshqaruvchi genlarda (onkogenlar va oʻsmani bostiruvchi genlar) toʻplanadi.
- Misollar: TP53 genidagi mutatsiyalar (o'smani bostiruvchi gen) va RAS gen (onkogen).
- Epigenetik o'zgarishlar: DNK ketma-ketligini o'zgartirmasdan gen tartibga solishdagi o'zgarishlar, masalan, DNK metilatsiyasi va giston modifikatsiyasi.
- Cheksiz o'sish: hujayra siklini nazorat qilish va apoptotik mexanizmlarni yo'qotish, natijada hujayralarning cheksiz bo'linishi.
- Angiogenez: o'smalar o'zlarini kislorod va ozuqa moddalari bilan ta'minlash uchun yangi qon tomirlarining o'sishini rag'batlantiradi.
- Modda: VEGF (qon tomir endotelial o'sish omili).
- Invazivlik va metastaz: o'simta hujayralari qo'shni to'qimalarni bosib olish va qon aylanish va limfa tizimlari orqali tananing boshqa qismlariga tarqalish qobiliyatiga ega bo'ladi.
- Immunitetdan qochish: o'simta hujayralari turli mexanizmlar, jumladan, immun nazorat nuqtasi inhibitörlerini chiqarish orqali tananing immunitet tizimidan qochishi mumkin.
3. Etiologik omillar
- Genetik moyilliklar: Masalan, BRCA1 va BRCA2 genlarining irsiy mutatsiyalari.
- Atrof-muhit omillari: Masalan, tamaki tutuni, asbest kabi kanserogenlarga ta'sir qilish.
- Virusli infektsiyalar: Ba'zi viruslar HPV (inson papillomavirusi) va Epstein-Barr virusi kabi saratonga olib kelishi mumkin.
Ushbu turdagi va mexanizmlarni tushunish saraton kasalligini tashxislash, davolash va oldini olishning samarali usullarini ishlab chiqish uchun asosdir.
🔬 @Laboratoriya_07