وجه القمر Vajhulqomar

كلمة "أمس" إذا نُكّرت عُرّفت وإذا عُرّفت نُكّرت.

جاء أمسِ - جاء بالبارحة.
جاء الأمس - يمكن أنه قد جاء بالبارحة أو قبلها وقبل من ذلك.

"Kecha" so'zining tarjimasida ishlatiladigan "أمس" agar noaniq holatda bo'lsa, aniq kechagi kunni bildiradi. Aniq holatda esa kechadan oldingi qaysidir bir kun ma'nosini ifodalaydi.

1-misolda:
Kecha keldi - aynan bugundan oldingi kun.
2-misolda:
O'tgan kun keldi - kechadan oldingi yoki undan ham oldingi kun bo'lishi mumkin.

Vajhulqomar

Kecha Gavhar ustozning "Psixologiya va psixoterapiya" shogirdlik kurslari bo'yicha yakuniy imtihon bo'ldi. Kelasi hafta nasib qilsa, sertifikat ham olamiz. Avval darslar haqida ko'p yozardim. Hozir umumiy, qisqa va lo'nda xulosa yozgim keldi.

Dunyo hayotida qaysi cho'qqiga chiqish kerakligini bilardimu, qanday yo'llar, so'qmoqlar borligini, qaysi yo'lda qanday vositalar yordam bera olishini shu darslar davomida o'rgandik.

Xayolimga kelayotgan fikrlar nafsning qaysi illatidan chiqayotgan ovoz ekanligini tahlil qila boshladim.

O'zimizga mos, isbotlangan psixologiya aslida shundoqqina ko'z oldimizda — Balxiy, Farobiy, G'azzoliy asarlarida, shayximizning kitoblarida mavjudligi qaytadan, balki yangi kashf qilingan haqiqat bo'ldi.

Asarlarni tafakkur, klassifikatsiya qilib, solishtirib , umumiylashtirib o'qish odati shakllandi (nisbatan).

Sezgi, tafakkur, xotira va boshqa ruhiy jarayonlardagi normal holat va kasallik o'rtasidagi farqlar bilan tanishuv o'zimizga va yaqinlarimizga yordam berish uchun muhim ilm bo'ldi.

Ayniqsa, depressiya bilan butunlay yangidan tanishdim. Endi depressiyadaman demayman ham, shunday deganlarga oson ishonmasam ham kerak. Biz depressiya deb o'ylagan holat katta ehtimol bilan nevrasteniya bo'lib chiqadi. Depressiya esa anchagina jiddiy holat hisoblanadi.

Psixoterapiya turlari "o'zim va yaqinlarim uchun o'rganaman" degan gapimga yaxshigina javob bo'ldi. O'zim va men kabilarni qiynaydigan noto'g'ri fikrlar, chigal vaziyatlarda samarali bo'ladigan texnikalarni qayta o'qib, soddalashtirib bemalol kundalik hayotda qo'llash mumkin.

Ilm va amalning orasida qanchalik farq borligini angladim. Bu xulosani eng oxiriga saqladim. Chunki yuqorida yozganlarim barchasi o'rganganlarim, amal qilayotganlarim deyolmayman. Lekin ilm dengizidan amal daryosiga tezroq o'tkazib olish niyatidaman. (Olgan ilmlarimiz ko'p, dengiz kabi. Amallarimiz esa aslida daryodan ham kichik).

Masalan, biz eng ko'p qoqiladigan yaxshi va yomon qadar Allohdan ekanligi mavzusini misol qilib olsak. Juda ko'pchiligimizda bu hissiy idrok yoki ilm darajasida qolgan. Boshimizga kelgan narsa Alloh taolodan ekanligini, bir barg ham Uning iznisiz to'kilmasligini juda yaxshi bilamiz. Hatto 3-bosqichga ham o'tgandirmiz — boshimizga kelgan ilk kunlarda jazo bo'lib ko'ringan hodisa aslida ne'matlarning boshlanishi ekanligini vaqt o'tib ko'ramiz va "har narsada hikmat bor ekanda" deymiz.

O'zim va atrofimdagi ko'pchilikdan kelib chiqib ayta olamanki, undan keyingi bosqichlarga o'tdik, desak yolg'on bo'lar. "Falonchi nimadir qilmaganda edi, bunday bo'lmasdi" degan gap tilimizdan chiqqanini, aqlimizdan o'tganini ham sezmay qolamiz. Aslida esa keyingi bosqichlarda qadar haqidagi ilm dalillar bilan sobit bo'lib, amallarimizni nazorat qilishi, fikrlarimizga singib ketishi, tuy'gularimizni ham boshqarishi kerak edi.

Yuqoridagi bosqichlarni o'ylash davomida kundalik hayotdan misol orqali tasavvur qildim, nozik nuqtam — kitoblarim. Buyurtma qilgan kitobim kech qoldi, aksiga olib usti ham qirilgan.

Taqdir ekanligini tushunarman, har narsa Alloh taoloning irodasi bilan bo'lishini bilarman, lekin bu yetmaydi. Hislarimni nazorat qilishim — g'azablanmasligim, amallarimni boshqarishi — yetkazib beruvchiga nolimasdan yaxshi muomala qilishim, shundagina chin aqida shakllangan bo'lar.

Vajhulqomar

Aqida — e'tiqodlar majmuasi bo'lib, insonda e'tiqod shakllanishi uchun uni yaxshi bilishi kerak bo'ladi. Ya'ni e'tiqod yoki aqida quyidagicha shakllanadi:

1. Hissiy idrok, ya'ni his qilamiz va tushunamiz.
2. Ilm, ma'rifat hosil bo'ladi.
3. Vaqt o'tishi bilan u ilm dalillar bilan sobit bo'lib, taqdiqlanadi.
4. Bu ilmga nisbatan mustahkam ishonch shakllanadi.
5. Endi bu ma'rifat aqlga, amalga ta'sir o'tkazadi.
6. Mazkur ilm fikrlarimizga aylanadi, his-tuyg'ularimizni nazorat qiladi, harakatlarimizni boshqadi. Shundagina u bizdagi aqida aylangan bo'ladi.

"Mo'minning me'roji" kitobi asosida tayyorlandi.

Vajhulqomar

I. Nafsi ammora (yomonlikka buyuruvchi nafs)
1. Shirk
2. Kufr
3. G’aflat
4. Jaholat
5. Gunohlarga sho’ng’imoq
6. Kibr
7. Hirs
8. Baxillik
9. G’azab
10. Hasad
11. Nafrat
12. Shahvat

II. Nafsi lavvoma (malomat qiluvchi nafs)
1. Fisq
2. Jahl
3. Ujb
4. Uyquni yaxshi ko’rish
5. Yeb-ichishga ruju qo’yish
6. Hirs
7. Qahr-u nadomat
8. Bezak va saltanat havasli bo’lish
9. Odamlar bilan murosasizlik

III. Nafsi mulhima (ilhomlangan nafs)
1. Ilm
2. Tavba
3. Sabr
4. Shukr
5. Juvonmardlik
6. Qanoat
7. Bardosh

IV. Nafsi mutmainna (xotirjam nafs)
1. Amal
2. Tavakkul
3. Ochlik
4. Riyozat
5. Ibodat
6. Tafakkur

V. Nafsi roziya (Allohdan rozi nafs)
1. Ixlos
2. Behuda va befoyda so’zlarni tark etish
3. Allohni zikr qilish

VI. Nafsi marziya (Alloh undan rozi bo'lgan nafs)
1. Allohdan boshqasini tark qilish.
2. Allohning maxluqlariga lutf bilan muomalada bo’lish.
3. Allohga yaqinlashish.
4. Allohning maxluqotlari haqida tafakkur qilish.
5. Allohning taqsimotiga rozilik.
6. Allohning ilm-u ma’rifatini egallash.

VII. Nafsi komila (Payg'ambarlar va avliyolar nafsi)

Muhammad Zohid Qutquning "Nafs nimadir?" kitobi asosida tayyorlandi

Vajhulqomar

Ekzistensial krizis – bu insonning hayot ma’nosi, qadriyatlari va o‘zligini shubha ostiga qo‘yishi natijasida yuzaga keladigan ichki inqiroz holatidir. Bu holatda inson "Men kimman?", "Hayotimning ma’nosi bormi?", "Men to‘g‘ri yo‘ldamanmi?" kabi chuqur savollar bilan kurashadi.
Ekzistensial krizis sabablari:
Hayotiy o‘zgarishlar – Yaqin kishining vafoti, kasallik, ajralish, ish yo‘qotish.
O‘lim haqidagi fikrlar – Inson o‘z hayotining chegaralanganligini tushuna boshlaydi.
Qarorlar va tanlovlar – Kelajakda qanday yo‘l tanlash haqida ichki kurash.
Qadriyatlar inqirozi – Oldin e’tiqod qilgan narsalarining ahamiyatini yo‘qotishi.
Maqsad yo‘qolishi – Oldin belgilangan maqsadga erishilgandan keyin yoki unga yetishish imkonsiz bo‘lib qolganda bo‘shliq hissi paydo bo‘lishi.
Ekzistensial krizis belgilari:
Hayot ma’nosiga shubha qilish
Yolg‘izlik va tushkunlik hissi
Ichki bo‘shliq, hech narsa qiziq tuyulmasligi
O‘lim haqida fikrlash
Qaror qabul qilishda qiynalish
Ushbu krizisdan qanday chiqish mumkin?
Hayot ma’nosini qayta aniqlash – O‘z qadriyatlaringizni chuqurroq o‘rganish.
O‘zligini anglash – Ichki sezgilar va istaklaringizga quloq solish.
Yangi maqsadlar qo‘yish – Hayotga ma’no beradigan yangi yo‘nalish topish.
Terapiya va ichki refleksiya – Ekzistensial terapiya, yozish texnikalari, fikr yuritish amaliyotlari.
Muloqot qilish – O‘z his-tuyg‘ularini ishonchli insonlar yoki psixoterapevt bilan baham ko‘rish.

Internet manbalari asosida tayyorlandi

Vajhulqomar

Blog yuritish haqida hech tasavvur ham qilib ko'rmagandim. "Kanal oching, qizlar mendan so'rayverishadi, kanaliz bo’lsa, guruh ochganizda e'lon qilib turasiz", deb Marvarid ochtirgan. Bu yerdagi ayol-qizlarning aksariyati uning tavsiyasi bilan qo'shilgani uchun Marini tanishtirishga hojat yo'q bo’lsa kerak.

Arab tilidan dars berishni 2020-yil 1-kursni bitirganimda boshlagandim. Bolalarga individual dars o'tardim. O'zim juda qisqa vaqt bir o'quv markazida online o'qiganman. O'sha markaz ishga taklif qilgandi. Hatto taklifni qabul qilganimda ham o'qituvchi bo'laman, deb o'ylamasdim. Miyamning bir chetida Cambridge universitetida o'qish fikri doimiy "propiskada" edi.

Dars berish bo'yicha metodlarni bilmasdim, dars beradigan tanishlarim, kursdoshlarim ham yo'q edi maslahat olishga. Ko’p repititorlarga borganim, turli ustozlarning turli metodlari bo'yicha o'qiganim juda qo'l kelgan.

Avvalo, o’zim qaysi metodda yaxshi o'rgangan bo'lsam, o'shani qo'llashga, o'qituvchilarda men uchun xato ko'ringan uslublardan qochishga harakat qilganman. Ikkinchidan, uslublarni tajribada qo'llab ko'rardim, tez-tez metod o'zgartirardim.

Shunda ham kurslarimda xatolar kam emas. Lekin shu paytgacha ko'pchilikka foydali bo'lib kelyapti. @vajhulqomar_students kanaliga ba'zi fikrlarni joylab boraman. Eng avval o’zim o'qib chiqib xursand bo'laman, shukr qilaman. U natijalarga doim 3 sababni aytaman:
1. Allohning menga, o'quvchiga bergan fazli.
2. O'quvchining tirishqoqligi.
3. Qo'ldan kelgancha bergan ta'limim.

Ro'yxat boshidagilardan qay biridir bo'lmasa, 3-sababning o'zi hech nima qilib berolmaydi.

Assalomu alaykum va rohmatullohu va barokatuh.

Ustoz darslariz judayam ajoyib, manga judayam yoqadi, qunt bilan o'rganaman.

Mari sizdan o'rganishni boshlaganda darslarizni maqtardila, "qattiqqo'lla", talabchan, oson usulda o'rgatadi, xotiram sust bo'sayam manam o'rganvoldim derdi😁. O'shanda qachondir manam arab tilini shu ustozdan o'rganaman deb niyat qilgandim. Allohga shukur nasib qilganakan. Mana ikkinchi oy darslarimiz davom etyapti hozir, hech ham afsuslanmadim. Harflarni ham juda oson, esda qolishga qo'l keladigan qilib, guruhlarga bo'lib o'rgatdiz. Bu metodlar hammasini judayam yaxshi eslab qolishga yordam berdi.

In sha Alloh siz bilan oxirigacha shu tilni o'rganish niyatim bor.
Alloh doim kuch-quvvat bersin. Ilm berishda charchamang🌷.

"Arabic from Alif" kursi talabasi

Baxtli yashagan odam o'z baxtini hech kimga ko'z-ko'z qilmaydi.

Shoira Isakova

Fikrlashaylik derdimu, lekin qisqa, lo'nda haqiqat, izohga hojat yo'q bo'lgan gap ekan.

Ba'zida ayol uchun eng yoqimli savol "o'zingizni qanaqa his qilyapsiz?" yoki shu ma'nodagi savol bo’lsa kerak deb o'ylab qolaman. "Yaxshimisiz?" emas, uni har kim so'raydi, lekin javob aslo qiziq emas, shunchaki suhbatning kirish so'zi xolos.

"O'zingizni qanday his qilyapsiz?" degan savolni eshitgan ayol ich-ichidan o'kinib yig'lashi faqat kinolarda bo’lmaydi. Har birimizda bunday holatlar bo'lgan, bo'lib turadi. Lekin unday savol beradigan odam topilmagani uchun ichimizda qolib ketaveradi.

Yana kinolarga murojaat qilamiz (oxirgi 5 yildan beri umuman kino ko'rolmayman). Hayotida qanaqadir qiyinchilikka uchragan ayol jamiyatdagilarga shu sohada yordam beruvchi qahramonga aylanadiyu, masalan, chekka qishloqdan kurashlar bilan to'siqlarni yengib o'tib o'qishga kirgan, o'z yo'lini topgan qiz boshqa ayollarning ta'lim olishi uchun kurashadi.

Menda jaa bunchalik emasu, shunga o'xshash kichkina holat paydo bo'libdi. Onalik davriga endi kirgan barcha tanishlarimdan chin dildan hol so'rashni xohlayman, yolg'iz emasligini, hozirgi holati o'tkinchi ekanligini aytgim keladi. Tug'ruqdan keyingi kunlarini yashayotgan ayollarga uning muammolarini yechib berasizmi, yo'qmi, bu muhimmas. Muhimi undan hol so'rashingiz, uni tinglovchi bir yaqini borligini his qildirishingiz, deb fikri ojizimni shu joyida yakunlayman.

P.s.: aynan tug’ruqdan keyingi davrni aytganimning sababi:
1) yaqin davrda boshimdan o'tgani;
2) qizlik, kelinlik bir taraf, onalik umuman boshqa taraf, ya'ni umuman yangi bosqich ekan. Shunga ko'pchilikda ko'nikish davri, gormonlar deganlaridek.

*Lekin ayniqsa shu safar qayta-qayta so'rayverganlar uchun ochdim. O'zi deyarli har doim kamida 10—15 talab, odam so'raydi, ochildi deb e'lon berganimda esa guruhda asosan avval so'ramagan qizlarni ko'raman.

Shu joyiga bir she'r:

Har bahorda shu bo'lar takror,
Har bahor ham shunday o'tadi...

So'radingiz ochdik* — "Arabic from Alif" kursiga yangi guruh

⚡️Bu tilni ilk harfidan boshlab to erkin o'qish va yozishgacha o'rganmoqchi bo'lganlar uchun

2 oy davom etadi.

Bir oy uchun to'lov: 290 ming so'm

💻Haftada 2 ta video dars
2 ta qo'shimcha mashg'ulot
1 marta online jonli dars

📝Har bir talabadan vazifani o'zim qabul qilib olaman. Yubormasangiz "vazifa qani?" degan xabar kelaveradi.

✅Qabul qilinadi: 10 nafar talaba

📆Boshlanish sanasi: 10-fevral

🔍Qo'shimcha ma'lumotlar bu yerda: https://t.me/c/1560658029/2322

📲Sinov darsi mavjud. Murojaat uchun: @vajhulqomar_admin

📍Bitiruvchilar fikrlari: @vajhulqomar_students

Kanalda na bir xarita bor, na hashtag, na tizim, na marketing. Bir yo'q bo'lib ketaman, bir ketma-ket yozaman. Ayniqsa, oxirgi paytlar bir narsa yozishni o'ylasam, 3-4 kunlab o'ylab yuraman, fikrim o'zgarmasa yozaman. Ko'p postlar o'ylashning o'zida tug'ilmasdanoq o'lyapti. Lekin yozganlarimning ko'pi chin dildan chiqqan so'zlar bo'ladi. Barchasiga qaramay, kuzatishda davom etayotganingiz uchun rahmat🤍

Aytgancha, endi kanalda nafaqat smayliklar, izoh yo'q, balki tarqatish qismini ham o'chirib qo'ydim. Kimgadir ilingan narsangiz bo'lsa, linkni shu yerdan olishingiz mumkin: @vajh_ulqomar

Hozirgi dunyoqarashim bo'yicha top3 "psixologlar":

🔹 G'azzoliy
🔹 Oiz Qarniy
🔹 Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf

P.s.: Ro'yxatning ko'rinmas boshida turadigan 2 tasini yozmasam ham bilasiz)

Bir kursdosh dugonamiz bor. U qizni taniganimdan beri hayotini Qur'oni Karimni o'qish, o'rganish bilan yashaydi deb, bilaman. Yumshoq fe'lli, ko'ngilchan, samimiy. Yuzidagi nurni ko'rmaslik qiyin.

Yaqinda u qizda men avval hech e'tibor bermagan jihatni topdim — hissiyotga beriluvchan bo'lishiga qaramay psixologik kurs yoki konsultatsiya so'ragani, shu haqida gapirganini eslolmadim.

Qur'on bilan yashasak, psixologga ishimiz tushmaydimi? Menimcha, ha! Shunday deb o'ylab qoldim. Lekin 5 oy avval shu fikrim bormidi? Bor bo'lsa ham, uning kuchi bilan o'zimni qo'lga olib, isloh qila olarmidim? Yo'q! Yuqoridagi fikrga kelishimga oxirgi o'qigan kursim — haqiqiy psixologiya bilan tanishuv yordam berdi. Bir tanishimiz aytgandi, agar bir musulmon tug'ilganidan boshlab chin Islomda ulg'aysa, hech qanday psixologga ishi tushmaydi, deb. Ha, lekin nafsni tarbiyalash, farzand tarbiyasi bo'yicha ilmlar endi ommalashyapti. Jamiyatimizda sof Islomda katta bo'lgan shaxslarni topish juda qiyin.

Ko'p holatlarda boshiga musibat kelgan bir musulmon yo'lini yo'qotib, nima qilishini bilmay qoladi. Shunday vaziyatlarda yana o'z yo'limizga qaytishimiz yoki to'g'ri yo'lni topishimizga psixologiya bir ko'prik vazifasini o'taydi.

Endi psixologiyaning o'ziga kelsak, uning haqiqiysini botilidan ajratib olish bugungi kunda juda mushkul. Fitratimizga yaqinlashishga yordam beradigan psixologiyani topib olishimiz kerak. Strelkalar aylanib ham, o'rgilib ham O'sha yo'lni ko'rsataverishi kerak. O'zini sevish, oynaga qarab nimadirlarni e'tirof etish, o'ziga ishonchni oshirish, o'tmishdagi travmalar va unga sabab bo'lgan insonlarni kechirish mashqlari, shukronalik yozish kabilarni uqtiradigan psixologiyani emas.

Hech qanday quvonch, xursandchilik yetuk farzand yetishtirgan onaning quvonchi, xursandchiligichalik bo'lolmaydi.

Yo'lda radio to'lqinlarida shu jumlani eshitib qoldim. Kun oxiriga yetib, farzandim uxlagandan keyin o'sha kun uchun belgilagan rejalarimni ko'zdan kechiraman, ulgurganlarim ba'zan ko'p, ba'zan hammasini bajaraman, ba'zan juda kam chiqadi. Shunda g'alati tushkun kayfiyat paydo bo'ladi. Qilgan ishlarimni sanasam bir qo'limning barmoqlarini ham to'ldirmaydi. Keyin e'tibor bersam, faqat kitob o'qish, dars qilish, dars berish kabi amallarni hisobga olar ekanman.

Keyin fikrlashni sal o'zgartirdim. Har bir qilgan ishim - uy ishlari, bola bilan o'ynash, yuvintirish, ovqatlantirish, parvarishlash kabi oddiy ko'ringan kundalik ishlarni ham eslab, "shunchasiga ulguribmaney" deya boshladim. Bunaqa paytda, ayniqsa, yaqinlarimizning so'z bilan qo'llab-quvvatlashi, farzand tarbiyasi eng muhim katta bir ishligini eslatishlari ko'p yordam beradi.

Ertaga fevral oyi boshlanadi. Yaqinda Yahyo qori 1 yoshga to'ladi. Bugun mittivoyligida uxlashini tomosha qilib o'tirishlarim yodimga tushdi. Ko’pincha ayni vaqtdan zavqlanishni unutib qo'yamiz. Shoshilib yashaymiz. Prioritetlarni to'g'ri qo'ymaymiz.

Masalan, oxirgi paytlarda uxlaydigan paytini kutish, tezroq ishlarimni qilib olishga shoshilish kabi odatlar paydo bo'lgandi. Odamda xotirjamlik bo'lmas ekan bunaqada. Qo'l-oyoq bir ish bilan band, xayolda esa boshqa ishlarni bajarish fikri. 2 karra charchatarkan insonni.

Stop! O'zi menga muhimi nima? Qaysi ishni hozir qilishim shart, qayta imkon bo'lmaydi? Qaysilarini keyinchalik bajarsam ham bo'laveradi? Shu narsalarni o'zimga tez-tez eslatib turishim kerak ekan.