Maqsad emas, TIZIM
Maqsad – bu kelajakda amalga oshirishni rejalashtirgan muhim vazifadir. Bizni bolalikdan maqsad qo‘yish va unga erishish yo‘lida ortga qaramay intilishga o‘rgatishgan. Ammo yo‘l yurganingizda maqsadingiz sizga arzimas yoki amalga oshmaydigan bir narsa ekanligini tushunib qolsangiz-chi? Yoki maqsadingizga erishib, ertasi kuni uyg‘onib, hayotingizning mazmuni faqat shu maqsad bo‘lganini anglab, o‘zingizni baxtsiz his qilsangiz-chi?
Maqsadlarni, odatda, faqatgina istagan narsasiga erishganida baxtli bo‘lishiga ishonadiganlar qo‘yadi. Ular qolgan vaqt davomida o‘zlarini baxtsiz sezishadi.
Tizimga tayanadigan odamlar esa ayni damda, hozirgi vaqtda baxtli bo‘lishni bilishadi. Ular har kuni hayotini yaxshilash yo‘lida biror ish qiladi va muvaffaqiyatsizlikka uchrasa ham, tushkunlikka tushmay, to‘g‘ri deb hisoblagan ishlarini davom ettiraveradi.
Mark Sukerbergning tizimi – yaxshi o‘qish, mamlakatning eng nufuzli universitetiga kirish, texnologiyalarga oid bilim va ko‘nikmalarni rivojlantirish edi. Markka omad kulib boqdi – u yoshligida milliarderga aylandi, chunki Facebook’ni yaratdi. Ammo baribir u boshqa yo‘l bilan ham muvaffaqiyatga erishgan bo‘lardi: boshqa bir startap yaratishi yoki yirik kompaniyaning yuqori maoshli xodimi bo‘lib ishlashi mumkin edi.
Uorren Baffetning investitsiya tizimi esa past baholangan kompaniyalarni izlab topish, ularning aksiyalarini sotib olish va vaqt o‘tishi bilan ular qayta baholanishini kutishga asoslangan. Bu yondashuv aksariyat investorlarning odatiy maqsadlaridan tubdan farq qiladi. Masalan, ko‘pchilik bir yillik muddatda aksiyalarni sotib olib, 20% foyda olishni maqsad qiladi. Aksariyat hollarda ular bu maqsadga erisha olmaydi va o‘zlarini omadsiz his qiladi.
Tizim nafaqat biznesda, balki hayotning barcha sohalarida samarali ishlaydi.
20 kilogramm vazn tashlash – bu maqsad, to‘g‘ri ovqatlanish esa tizimdir. Marafonni uch yarim soatda yugurib o‘tish – bu maqsad, muntazam mashq qilish esa tizim.
Tizimning muddatlari yo‘q va uning natijalari ko‘pincha sezilmaydi. Biz esa odatda ulkan maqsadga erishgan odamlarni muvaffaqiyatli deb bilamiz. Ular milliardlab mablag‘ ishlab topadi, Olimpiya medallarini qo‘lga kiritadi, Nobel mukofotini yoki “Oskar”ni yutadi. Biroq, bunday maqsadlarga faqat ozchilik erishadi. Yana chuqurroq o‘ylab ko‘rsangiz, bu ajoyib muvaffaqiyat ortida tizim yotganini ko‘rasiz.
Olimpiya chempioni, ehtimol, medal olishni orzu qilgandir, lekin eng muhimi, u bolaligidan kun sayin mashq qilib, musobaqalarda qatnashgan. U har lahzada medalni o‘ylamagan, aksincha, o‘z mahoratini oshirib, natijalarni yaxshilashga intilgan. Bundan tashqari, muvaffaqiyatli tarixlarning soya tomonida minglab sportchilar bor: ular ham Olimpiya oltinini orzu qilishgan, ammo uni hech qachon qo‘lga kirita olishmagan. Chunki shunday yuksak maqsad – Olimpiya medali, hatto eng mehnatkash va iste’dodli inson uchun ham imkoniyatlar jihatidan nolga yaqin.
© Skott Adams
