Tibbiyot haqida

#hamshiralik #ikkinchi
122-Savol: Isitgich (grelka) qo`llash uchun ko’rsatma va mone’liklarni sanab bering.

Isitgich (grelka) tibbiyotda fizioterapevtik maqsadlarda issiqlik terapiyasi uchun qo‘llaniladi. U qon aylanishini yaxshilash, og‘riqni kamaytirish va shikastlangan to‘qimalarni tiklashga yordam beradi. Ammo, grelka har doim ham xavfsiz bo‘lmasligi mumkin, shuning uchun uni qo‘llashdan oldin ko‘rsatmalar va moneliklarni bilish muhim.

Isitgich qo‘llash uchun ko‘rsatmalar:
1. Og‘riqni yengillashtirish:
o Mushaklarning spazmlari va zo‘riqishlarini kamaytirish.
o Bel og‘rig‘i (radikulit, lyumbago) yoki bo‘yin-mushak zo‘riqishlarida.
o Hayz sikli bilan bog‘liq qorin pastki qismidagi og‘riqlar.
2. Yallig‘lanishni kamaytirish:
o Suyuqlikni so‘rilishini yaxshilash uchun shikastlanish joylarida (faqat o‘tkir davr o‘tganidan so‘ng).
3. Qon aylanishini yaxshilash:
o Sovuqdan keyin teri va to‘qimalarning tiklanishini qo‘llab-quvvatlash.
o Isitish orqali mahalliy qon aylanishini kuchaytirish.
4. Siydik chiqarish yo‘llarining spazmlarini yengillashtirish:
o Siydik yo‘llari yoki buyraklar kolikasida.
5. Hazm qilish tizimidagi muammolar:
o Oshqozon-ichak spazmlarida (masalan, meteorizm, kolit).
6. Bronxospazmlarni kamaytirish:
o Bronxitda balg‘am ajralishini osonlashtirish uchun.

Isitgich qo‘llash uchun moneliklar:
1. Yallig‘lanishning o‘tkir bosqichi:
o Har qanday o‘tkir yallig‘lanish jarayonida (masalan, appenditsit, peritonit).
o Isitish yallig‘lanishni kuchaytirishi mumkin.
2. Haroratning ko‘tarilishi:
o Bemorning tana harorati yuqori bo‘lsa, grelka ishlatish tavsiya etilmaydi.
3. Qon ketishi xavfi:
o Ichki qon ketishi (masalan, oshqozon-ichak yarasi, gemorroy).
o Ayollarda og‘ir hayz ko‘rish paytida.
4. Jarohatlar va o‘smalar:
o Yangi shikastlanish yoki jarohatlarda (suyuqlik yig‘ilishini oshirishi mumkin).
o Qon aylanishini oshirishi tufayli yomon sifatli o‘smalarda.
5. Teri shikastlanishlari:
o Kuygan, jarohatlangan yoki teri yuqumli kasalliklarida.
6. Yurak-qon tomir kasalliklari:
o Yurak ishemik kasalligi, gipertoniya yoki yurak yetishmovchiligi.
7. Nafas olish yo‘llari yallig‘lanishining o‘tkir bosqichi:
o Masalan, pnevmoniya yoki yuqori nafas yo‘llarining o‘tkir infeksiyalari.
8. Diabet va polinevropatiya:
o Bu holatlarda bemor teri sezgirligini yo‘qotgan bo‘lishi mumkin, bu esa kuyish xavfini oshiradi.
9. Tromboz va emboliya:
o Tromblarning harakatlanish xavfini oshirishi mumkin.

E’tibor beriladigan jihatlar:
• Isitgichni har doim mato yoki sochiqqa o‘rab qo‘llash kerak, to‘g‘ridan-to‘g‘ri teriga tegmasligi uchun.
• Grelkani o‘rtacha haroratda ishlatish (ortiqcha issiqlik teri kuyishiga olib kelishi mumkin).
• Isitish vaqtini 20–30 daqiqadan oshirmaslik kerak.
• Kichik bolalarda yoki qariyalarda ehtiyotkorlik bilan qo‘llash lozim.

Xulosa:
Isitgich organizmni mahalliy issiqlik bilan ta’minlashda samarali vosita bo‘lishi mumkin, ammo uni qo‘llashda ko‘rsatmalar va moneliklarga qat’iy rioya qilish muhimdir. Isitgichni noto‘g‘ri ishlatish yallig‘lanishni kuchaytirishi yoki boshqa asoratlarni keltirib chiqarishi mumkin. Shuning uchun grelkadan foydalanishdan oldin shifokor yoki hamshira bilan maslahatlashish tavsiya etiladi.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

#hamshiralik #ikkinchi
121-Savol: Ishlatilgan tuvak yoki siydikdonlarni zararsizlantirish qanday amalga oshiriladi?

Tuvak va siydikdonlar sog‘liqni saqlash muassasalarida bemorlarning fiziologik ehtiyojlarini qondirish uchun qo‘llaniladigan vositalar bo‘lib, ular gigiyena talablariga qat’iy rioya qilgan holda tozalanishi va zararsizlantirilishi kerak. Bu jarayon kasalxonalarda infektsiyalarning oldini olishda muhim o‘rin tutadi.

Zararsizlantirishning asosiy maqsadi:
1. Tuvak yoki siydikdonda qolgan bioqoldiqlardagi mikroorganizmlarni yo‘q qilish.
2. Nosokomial (kasalxona ichidagi) infektsiyalarni tarqalishining oldini olish.
3. Tibbiyot xodimlari va boshqa bemorlarni zararlanish xavfidan himoya qilish.

Zararsizlantirish jarayoni:
1. Tayyorgarlik:
• Shaxsiy himoya vositalarini kiyish:
o Qo‘lqop, niqob, maxsus fartuk va ko‘zoynaklar.
• Zararsizlantirish joyini tayyorlash (maxsus idish yoki zararsizlantirish xonasi).

2. Tuvak yoki siydikdonni bo‘shatish:
• Tuvak yoki siydikdonni bo‘shatishda ehtiyotkorlik bilan harakat qilish.
• Tuvak yoki siydikdon ichidagi suyuqlik va bioqoldiqlarni maxsus kanalizatsiya tizimiga yoki ko‘zda tutilgan idishga tashlash.

3. Dastlabki tozalash:
• Suv bilan chayish:
o Tuvak yoki siydikdonni suv bilan yaxshilab chayib tashlash.
o Chayishdan keyin ifloslangan suyuqlikni maxsus kanalizatsiya tizimiga yo‘naltirish.

4. Dezinfeksiyalash:
• Dezinfeksion eritma tayyorlash:
o Tavsiya etilgan dezinfeksion vositalardan foydalanish (masalan, xlorli eritma, fenol asosidagi eritmalar).
o Dezinfeksion vositalarning konsentratsiyasi va ekspozitsiya vaqtiga rioya qilish (masalan, xlorli eritma uchun 0,5–1% konsentratsiya va 30 daqiqa).
• Tuvak yoki siydikdonni eritmaga solish:
o Vositalarni dezinfeksion eritmaga to‘liq botirilgan holda 30–60 daqiqa davomida ushlab turish.
• Dezinfeksiyadan so‘ng suv bilan yuvish:
o Vositalarni toza suv bilan yaxshilab chayib tashlash.

5. Quritish va saqlash:
• Tuvak yoki siydikdonlarni toza joyda quritish:
o Maxsus quritish moslamasidan yoki havoda quritishdan foydalanish.
• Qurigan tuvak yoki siydikdonlarni steril va toza joyda saqlash.

6. Oxirgi bosqich:
• Ishlatilgan shaxsiy himoya vositalarini tashlash va qo‘llarni antiseptik bilan tozalash.
• Dezinfeksion vositalar saqlanadigan joyni tozalash va gigiyenik talablarni ta’minlash.

E’tibor berish kerak bo‘lgan jihatlar:
1. Dezinfeksion vositalarning to‘g‘ri tanlanishi:
o Tibbiy muassasaning sanitariya qoidalariga mos keladigan vositalardan foydalanish.
2. Zararsizlantirish texnikasiga rioya qilish:
o Har bir bosqichda gigiyenik qoidalarga qat’iy rioya qilish.
3. Muntazam monitoring:
o Dezinfeksion vositalarning konsentratsiyasi va samaradorligini tekshirish.

Nosokomial infektsiyalarning oldini olish uchun qo‘shimcha choralar:
1. Tuvak va siydikdonlar faqat bir bemor uchun individual foydalanilishi kerak.
2. Bemorga foydalanilgan tuvak yoki siydikdonni boshqa joyga tegizmaslik uchun ehtiyotkorlik bilan olib tashlash.
3. Har foydalanishdan so‘ng zararsizlantirish majburiy amalga oshirilishi kerak.

Xulosa:
Tuvak va siydikdonlarni to‘g‘ri zararsizlantirish nosokomial infektsiyalarning oldini olish va bemorlar hamda tibbiyot xodimlarining xavfsizligini ta’minlash uchun muhim. Shaxsiy himoya vositalariga rioya qilish, to‘g‘ri dezinfeksion vositalarni tanlash va zararsizlantirish texnikasini qat’iy bajarish gigiyenik talablarga javob beradi.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

#hamshiralik #ikkinchi
120-Savol: Qabziyatda bemorga hamshiralik parvarishini ko’rsatish.

Qabziyat – bu ichakning harakat faoliyati buzilishi natijasida ichni muntazam va oson bo‘shata olmaslik holati. Bu ko‘p hollarda noqulaylik, qorin og‘rig‘i, to‘qimalarning shishishi kabi simptomlar bilan birga keladi. Hamshiraning vazifasi bemorning ichak faoliyatini normallashtirishga qaratilgan parvarish choralarini amalga oshirish va bemorga ushbu holatni boshqarishga yordam berishdir.

Hamshiralik parvarishining asosiy maqsadlari:
1. Ichak harakatini stimulyatsiya qilish va osonlashtirish.
2. Bemorning holatini yengillashtirish va simptomlarni kamaytirish.
3. Qabziyat sabablarini aniqlashda shifokorga yordam berish.
4. Qabziyatning takrorlanishini oldini olish uchun bemorga maslahat berish.

Hamshiralik parvarishi bosqichlari:
1. Bemorning holatini baholash:
• Kuzatish:
o Qabziyat davomiyligi va bemorning umumiy holati.
o Qorin shishishi, og‘riq, noqulaylik belgilari.
o So‘nggi ich ketish va najasning shakli, qattiqligi haqida ma’lumot olish.
• Kuzatiladigan sabablar:
o Oziqlanish rejimi, jismoniy faollik darajasi.
o Dori vositalari (qaysi dorilar ich qotishini keltirib chiqargan bo‘lishi mumkin).
o Surunkali kasalliklar (masalan, gemorroy, ichak yallig‘lanishi).

2. Qabziyatni yengillashtirish uchun choralar:
a) Ratsional oziqlanish:
• Parhezni tuzishda yordam berish:
o Tavsiya etiladi:
- Tolaga boy oziq-ovqatlar (masalan, yangi sabzavot va mevalar, suli yormasi, yong‘oqlar, qatiq).
- Suyuqliklarni ko‘p ichish (kuniga 1,5–2 litr).
- Qo‘shimcha o‘simlik yog‘lari qo‘shilgan taomlar.
o Taqiqlanadi:
- Yog‘li, qovurilgan, xamirli mahsulotlar.
- Spirtli ichimliklar, kuchli choy va qahva.
• Ovqatlanish rejimini tashkil qilish:
o Ovqatni kichik porsiyalarda, lekin tez-tez qabul qilish.
b) Ichakni stimulyatsiya qilish:
• Tabiiy vositalar:
o O‘rik yoki olxo‘ri quritmasi, qatiq yoki kefir iste’moli.
• Tashqi usullar:
o Qorin sohasi massaji (soat mili bo‘ylab yengil harakatlar bilan).
c) Faollikni oshirish:
• Bemorni jismoniy faollikka undash (masalan, yurish, maxsus qorin mushaklari mashqlari).

3. Dorivor vositalarni qo‘llash:
• Laksativ vositalar:
o Faqat shifokor ko‘rsatmasi bo‘yicha (masalan, Duphalac, Forlax).
• Glyitserinli shamlar:
o Ichni bo‘shatishni yengillashtirish uchun.
• Mikroklizma:
o Og‘ir holatlarda (masalan, Microlax) foydalanish.

4. Gigienik parvarish:
• Teri va shilliq qavatni toza saqlash.
• Ichakni bo‘shatgandan keyin gigiyenik qoidalarga rioya qilish.

5. Psixologik qo‘llab-quvvatlash:
• Bemorni xotirjam bo‘lishga undash, chunki stress ich qotishini kuchaytirishi mumkin.
• Bemor bilan ochiq muloqot qilib, muammoni hal qilish uchun maslahat berish.

6. Asoratlarning oldini olish:
• Qabziyatning jiddiy asoratlari (gemorroy, anal yoriqlar) yuzaga kelishini kuzatish.
• Agar qon aralash najas, qattiq og‘riq yoki boshqa xavfli alomatlar kuzatilsa, shifokorni zudlik bilan xabardor qilish.

Profilaktika choralari:
1. To‘g‘ri ovqatlanish:
o Tolaga boy oziq-ovqatlarni kundalik ovqatlanish rejimiga kiritish.
2. Suyuqlikni yetarlicha iste’mol qilish:
o Ichakni namlash va najasni yumshatish uchun suyuqlik normasi.
3. Jismoniy faollik:
o Yurish, suzish yoki boshqa mashqlarni odatiy hayot tarziga kiritish.
4. Ichakni muntazam bo‘shatish:
o Ichakni bo‘shatish ehtiyojini kechiktirmaslik.
5. Stressdan saqlanish:
o Tinchlantiruvchi mashqlar va dam olish texnikalarini qo‘llash.

Xulosa:
Qabziyatda hamshira bemorning ichak harakatini normallashtirish, oziqlanish va suyuqlik iste’molini boshqarish, hamda simptomlarni kamaytirishga qaratilgan kompleks parvarish choralarini amalga oshiradi. To‘g‘ri parvarish va muntazam monitoring bemorning holatini yengillashtirish va takroriy qabziyatni oldini olishda muhim rol o‘ynaydi.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

#hamshiralik #ikkinchi
119-Savol: Diareyada hamshiralik parvarishi.

Diareya – bu ichak harakatlarining ko‘payishi va siydikdek suyuqlik bilan to‘ldirilgan najas chiqarilishi bilan xarakterlanadigan holatdir. Bu suvsizlanish, elektrolit balansining buzilishi va boshqa jiddiy asoratlarga olib kelishi mumkin. Hamshiraning vazifasi bemorning holatini kuzatish, suvsizlanishni oldini olish va tiklash choralarini ko‘rishdan iborat.

Hamshiralik parvarishining maqsadlari:
1. Bemorning suyuqlik va elektrolit balansini tiklash.
2. Diareyani qo‘zg‘atgan sababni aniqlashda shifokorga yordam berish.
3. Diareya tufayli yuzaga keladigan asoratlarning oldini olish.
4. Bemorga gigiyena va parhez bo‘yicha tavsiyalar berish.

Hamshiralik parvarishi bosqichlari:
1. Bemorning holatini baholash:
• Kuzatish:
o Diareyaning davomiyligi va intensivligi.
o Najasning holati (rangi, hidi, qon yoki shilliq aralashmalari).
• Simptomlarni baholash:
o Suvsizlanish alomatlari: og‘iz qurishi, tez-tez siydik chiqarmaslik, pulsning tezlashishi, qon bosimining pasayishi.
o Bosh og‘rig‘i, holsizlik, ko‘ngil aynishi.
• Tana harorati va umumiy holat:
o Isitma va intoksikatsiya belgilarini kuzatish.

2. Suyuq va elektrolit balansini tiklash:
• Rehidratsiya terapiyasi:
o Og‘iz orqali rehidratsiya:
- Maxsus rehidratsiya eritmalari (masalan, Regidron) yoki sho‘r suv va shirin eritmalar.
- Suvni kichik porsiyalarda, lekin tez-tez ichirish.
o Tomir ichiga suyuqlik yuborish:
- Og‘ir suvsizlanishda shifokor ko‘rsatmasi bilan fiziologik eritma yoki Ringer eritmasini yuborish.
• Elektrolitlarni tiklash:
o Kaliy, natriy va xlor ionlari muvozanatini saqlash.

3. Dori-darmonlarni qo‘llash:
• Antidiarrheal vositalar:
o Faqat shifokor tavsiyasiga ko‘ra (Loperamid kabi preparatlar).
• Enterosorbentlar:
o Aktiv uglerod, Smekta, yoki boshqa sorbentlar toksinlarni zararsizlantirish va chiqarishga yordam beradi.
• Probiotiklar va prebiotiklar:
o Ichak mikroflorasini tiklash uchun (Linex, Bifidumbakterin).
• Antibiotiklar:
o Faqat bakteriologik infeksiya tasdiqlanganda shifokor tomonidan buyuriladi.

4. Gigiyena va xavfsizlikni ta’minlash:
• Qo‘l gigiyenasi:
o Bemorni qo‘lni yuvish qoidalariga rioya qilishga o‘rgatish.
o Tibbiyot xodimlari qo‘lqoplardan foydalanishi shart.
• Shaxsiy gigiyena:
o Bemorning gigiyenasini ta’minlash, najasdan keyin terini tozalash.
• Karantin choralarini ko‘rish:
o Agar diareya yuqumli tabiatga ega bo‘lsa, bemorni izolyatsiya qilish.

5. Oziqlanishni tashkil qilish:
• Tibbiy parhez:
o Yengil hazm bo‘ladigan, ichakni bezovta qilmaydigan mahsulotlarni tanlash.
o Tavsiya etiladi:
- Guruch qaynatmasi, suyuq pyure, banan, yogurt.
- Suvda pishirilgan bo‘tqalar (masalan, suli, guruch).
o Taqiqlanadi:
- Qovurilgan, yog‘li, achchiq, gazlangan ichimliklar, sut mahsulotlari.
• Ovqatlanish rejimi:
o Tez-tez va oz-ozdan ovqatlanish (sutkasiga 5–6 mahal).

6. Bemorning ahvolini muntazam kuzatish:
• Harorati, yurak urishi va qon bosimini kuzatish.
• Suvsizlanishning dinamikasini baholash.
• Najasning holati va diareya tez-tezligini kuzatish.

7. Bemorni va qarindoshlarini o‘rgatish:
• Suvsizlanish xavfini tushuntirish va kerakli rehidratsiya choralarini o‘rgatish.
• Oziq-ovqat va ichimlik suvi gigiyenasiga rioya qilish.
• Qayta diareya rivojlanishini oldini olish uchun xavfli oziq-ovqatlardan saqlanish.

Favqulodda holatlarda:
• Darhol shifokorni chaqiring, agar:
o Qon aralashgan diareya kuzatilsa.
o Suvsizlanishning og‘ir darajasi bo‘lsa (uyquchanlik, hushning yo‘qolishi).
o Doimiy qusish yoki ich ketish bo‘lsa.
o Isitma yoki intoksikatsiya alomatlari oshsa.

Xulosa:
Diareyada hamshira bemorning suvsizlanish va asoratlar xavfini kamaytirish uchun rehidratsiya terapiyasini o‘z vaqtida qo‘llashi, gigiyenik qoidalarga rioya qilishini ta’minlashi va bemor holatini muntazam kuzatishi zarur. Yaxshi tashkil etilgan parvarish bemorning tezroq tiklanishiga va hayot sifati yaxshilanishiga yordam beradi.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

#hamshiralik #ikkinchi
118-Savol: Allergik holatlarda birinchi tibbiy yordam korsatish nimadan iborat?

Allergik holat organizmning muayyan moddalarga (allergenlarga) bo‘lgan giperreaksiyasi natijasida yuzaga keladi. Allergik reaktsiyalar yengil qichishishdan tortib hayot uchun xavfli bo‘lgan anafilaktik shokgacha bo‘lishi mumkin. Allergik holatlarda birinchi yordam ko‘rsatish tezkor va aniq bo‘lishi kerak.

Allergik holatlar turlari va belgilari:
1. Yengil allergik reaktsiya:
• Qichishish, toshma, urtikariya (teridagi qizil dog‘lar).
• Burun oqishi (rinit), ko‘z yoshlanishi, hapqirish.
• Bo‘g‘imlarda og‘riq.
2. O‘rta darajadagi allergik reaktsiya:
• Ko‘z, lablar, yuz yoki qo‘l-oyoqlarning shishishi (Kvinke shishi).
• Nafas olishda qiyinchilik (laringospazm, bronxospazm).
• Ko‘ngil aynishi, qusish, diareya.
3. Og‘ir allergik reaktsiya (anafilaktik shok):
• Qon bosimining tushishi, yurak urishining tezlashishi.
• Teri oqarishi, sovuq ter.
• Hushdan ketish, ongning yo‘qolishi.
• Nafas olishning to‘xtashi.

Birinchi yordam ko‘rsatish bosqichlari:
1. Allergen ta’sirini to‘xtatish:
• Allergen bilan kontaktdan darhol bemorni uzoqlashtirish:
o Oziq-ovqat: Yutilgan bo‘lsa, qayt qilishga undash (o‘z-o‘zidan).
o Hasarot chaqishi: Chaqish joyidan darhol doringni olib tashlash.
o Teri kontakti: Allergik moddalarni yuvib tashlash (suv va sovun bilan).

2. Bemorni qulay holatga keltirish:
• Bemorni o‘tirgan yoki yotgan holatga keltiring:
o Nafas olish qiyin bo‘lsa: Boshni ko‘tarib, tikroq holatga o‘tkazing.
o Hushsiz bo‘lsa: Yonboshlab yotqizib, tilni havo yo‘llariga tushishining oldini oling.

3. Antigistamin dorilarni qo‘llash:
• Yengil reaktsiyalar uchun:
o Antigistamin vositalarini bering (masalan, loratadin, suprastin, yoki tsetirizin).
• Kvinke shishi yoki bronxospazm: Shifokor kelguniga qadar bronxodilatator (masalan, salbutamol inhaleri) yoki antigistamin preparatlari kiritilishi mumkin.

4. Nafas olish va yurak faoliyatini nazorat qilish:
• Nafas olish qiyinlashgan bo‘lsa, tez yordam chaqiring.
• Kislorod terapiyasini boshlang (agar imkoniyat bo‘lsa).
• Hushdan ketgan bo‘lsa va nafas olish yoki yurak urishi to‘xtasa:
o Sun’iy nafas va yurakni bilvosita massaj qilishni boshlang.

5. Og‘ir holatlarda (anafilaktik shok):
• Adrenalin kiritish:
o 0,1% adrenalin (0,3–0,5 ml) mushak orasiga yuboriladi.
o Qon bosimi ko‘tarilmasa yoki nafas olish tiklanmasa, 5–15 daqiqada yana bir marta adrenalin yuborilishi mumkin.
• Kortikosteroidlar:
o Shifokor ko‘rsatmasiga ko‘ra (masalan, prednizolon yoki deksametazon) yuboriladi.
• Infuzion terapiya:
o Qon bosimini tiklash uchun fiziologik eritmalar tomchilab yuboriladi.

6. Shoshilinch tibbiy yordamni chaqirish:
• Tez tibbiy yordam chaqiring, ayniqsa:
o Anafilaktik shok belgilari bo‘lsa.
o Nafas olish yoki yurak faoliyati buzilsa.
o Reaktsiya tezlik bilan kuchayib borsa.

Ehtiyot choralar:
1. Bemorni o‘z holiga tashlab qo‘ymang: Har bir bosqichda kuzatib boring.
2. Ko‘rsatilgan dorilarni noto‘g‘ri dozada qo‘llamang.
3. Allergik reaktsiyadan keyin mutaxassisga murojaat qiling:
o Keyingi reaktsiyalarning oldini olish choralarini ko‘rish uchun allergolog ko‘rigiga yuboring.

Profilaktika:
1. Allergenlardan iloji boricha uzoq bo‘lish.
2. Antigistamin preparatlarini ehtiyot chorasi sifatida yonida olib yurish.
3. Oldin allergik reaktsiya bo‘lgan bemorlarga adrenalin avtoinjektorini berish va undan foydalanishni o‘rgatish.
4. Allergiya haqida yaqinlarini va shifokorlarni ogohlantirish.

Xulosa:
Allergik holatlarda birinchi yordamning asosiy maqsadi bemorning hayotini saqlab qolish, allergik reaktsiyaning kuchayishini to‘xtatish va asoratlarni minimallashtirishdir. Tezkor va to‘g‘ri chora ko‘rish hayot uchun xavfli bo‘lgan holatlarning oldini olishda muhim rol o‘ynaydi. Tez tibbiy yordam chaqirish va bemor holatini monitoring qilish birlamchi ahamiyatga ega.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

#hamshiralik #ikkinchi
117-Savol: Gipotermiya holatida hamshira taktikasi qanday bo’lishi kerak?

Gipotermiya – bu tana harorati 35°C dan pastga tushib ketgan holat bo‘lib, organizmning issiqlikni yo‘qotish va ishlab chiqarish o‘rtasidagi muvozanat buzilishi natijasida yuzaga keladi. Bu holat tezkor va to‘g‘ri yordamni talab qiladi, chunki u bemorning hayotiga xavf tug‘dirishi mumkin.

Hamshiraning taktikasi:
1. Holatni baholash va dastlabki choralarni ko‘rish:
• Bemorning umumiy holatini baholash:
o Tana haroratini o‘lchash (termometr yordamida).
o Hush holatini aniqlash (hushyor yoki hushini yo‘qotgan).
o Nafas olish va yurak urishini tekshirish.
• Gipotermiyaning darajasini aniqlash:
o Engil (32–35°C): titroq, terining oqarishi.
o O‘rtacha (28–32°C): titroq to‘xtashi, hushning yo‘qolishi, yurak urishi pasayishi.
o Og‘ir (28°C dan past): nafas va yurak faoliyatining sekinlashuvi yoki to‘xtashi.
2. Favqulodda choralar:
• Bemorni issiq muhitga o‘tkazish:
o Tezda sovuq joydan olib chiqish yoki issiq xonaga kiritish.
• Bemorning kiyimlarini yechib, quruq va issiq kiyimlar bilan almashtirish.
• Issiq o‘rash:
o Adyol, termal ko‘rpa yoki maxsus qutqaruv yopinchiqlari bilan o‘rash.
• Agar bemorning kiyimlari nam bo‘lsa:
o Zudlik bilan kiyimni almashtirish va quritish.
3. Issiqlikni tiklash:
• Ichki isitish:
o Iliq ichimliklar berish (masalan, iliq suv, choy, shirin ichimliklar).
o Eslatma: Spirtli ichimlik yoki haddan tashqari issiq ichimliklar berish tavsiya etilmaydi.
• Tashqi isitish:
o Issiq suv to‘ldirilgan grelka yoki elektr grelka yordamida bemorning qo‘ltiq osti, qo‘llari, oyoqlari va qorin sohasini isitish.
o Eslatma: To‘g‘ridan-to‘g‘ri teriga emas, balki yumshoq mato orqali qo‘llash kerak.
4. Nafas olish va yurak faoliyatini kuzatish:
• Agar bemor nafas olmayotgan bo‘lsa:
o Sun’iy nafas va yurakni bilvosita massaj qilishni boshlash.
• Nafas olishni monitoring qilish:
o Kislorod terapiyasini qo‘llash (agar mavjud bo‘lsa).
5. Shoshilinch tibbiy yordamni chaqirish:
• Gipotermiyaning o‘rtacha yoki og‘ir darajasida (tana harorati 32°C dan past) darhol tez tibbiy yordam chaqirish.
6. Bemorning holatini kuzatish:
• Tana harorati qayta ko‘tarilayotganini tekshirish.
• Yurak urishi va nafas olishni muntazam monitoring qilish.
• Hushga kelgan bemor bilan muloqot qilish va uning ahvolini tinchlantirish.

Gipotermiya holatida bajarilmasligi kerak bo‘lgan harakatlar:
1. Bemorni keskin isitmaslik:
o Juda issiq suvga solish yoki to‘g‘ridan-to‘g‘ri issiq havo bilan isitish yurak faoliyatini buzishi mumkin.
2. Jismoniy harakat qilishga majburlamaslik:
o Jiddiy gipotermiyada harakat qilish yurakni ortiqcha zo‘riqtiradi.
3. Spirtli ichimliklar bermaslik:
o Spirt qon tomirlarini kengaytirib, issiqlik yo‘qotilishini kuchaytiradi.

Profilaktika choralarini tushuntirish:
1. Sovuqdan himoya qilish:
o Qishda sovuqdan yaxshi izolyatsiya qiluvchi kiyim kiyish.
2. Namlikdan himoya qilish:
o Yomg‘irda yoki qorli ob-havoda nam kiyimlardan saqlanish.
3. Ovqatlanish va suyuqlik iste’moli:
o Energiya bilan boy oziq-ovqat iste’mol qilish va suyuqlik balansini saqlash.
4. Vaqtida yordam chaqirish:
o Gipotermiya belgilarini erta aniqlash va yordamga murojaat qilish.

Xulosa:
Gipotermiya holatida hamshiraning asosiy vazifasi – bemorning tana haroratini tiklash, uning xavfsizligini ta’minlash va asoratlarning oldini olishdir. Harakatlar ketma-ket va ehtiyotkorlik bilan amalga oshirilishi, shuningdek, bemorning holati tibbiy yordam kelguniga qadar doimiy kuzatuv ostida bo‘lishi zarur. Tezkor va samarali yordam bemorning hayotini saqlab qolishda hal qiluvchi rol o‘ynaydi.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

#hamshiralik #ikkinchi
116-Savol: Qandli diabet kasalligida hamshiralik parvarishini aytib bering.

Qandli diabet (diabetes mellitus) – bu insulin ishlab chiqarish yoki undan foydalanish buzilishi bilan bog‘liq surunkali kasallik bo‘lib, qonda glyukoza darajasining oshishi bilan tavsiflanadi. Ushbu kasallikda hamshiraning vazifasi bemorning umumiy holatini kuzatish, parvarish qilish, muolajalarni bajarish va bemorni kasallikni boshqarishga o‘rgatishdan iborat.

Hamshiralik parvarishining maqsadlari:
1. Qandli diabetning asoratlarini oldini olish.
2. Qon glyukozasini nazorat qilishni ta’minlash.
3. Bemorga o‘z holatini boshqarishga yordam berish.
4. Kasallik bilan bog‘liq muammolarni erta aniqlash.
5. Gigiena va umumiy parvarishni amalga oshirish.

Hamshiralik parvarishining asosiy yo‘nalishlari:
1. Bemorning holatini kuzatish va monitoring qilish:
• Glyukoza darajasini kuzatish:
o Qon va siydikda glyukoza miqdorini muntazam o‘lchash (gluometr yordamida).
• Umumiy holatni baholash:
o Arterial qon bosimi va yurak urishini nazorat qilish.
o Tana vaznini kuzatish.
o Diabetning asoratlari (polinevropatiya, retinopatiya, nefropatiya) alomatlarini kuzatish.

2. Oziqlanishni boshqarish:
• Diabetga mos bo‘lgan individual ovqatlanish rejimini tuzishda yordam berish.
• Bemorga quyidagilarni tushuntirish:
o Glyukemik indeks va oziq-ovqatning energiya qiymati haqida ma’lumot.
o Shakar, oq non, yog‘li va qovurilgan ovqatlardan cheklanish.
o Sabzavotlar, proteinlar va murakkab uglevodlar bilan boyitilgan dietaga rioya qilish.

3. Davolashni amalga oshirish:
• Insulin terapiyasini boshqarish:
o Insulin inyeksiyalarini to‘g‘ri va vaqtida kiritish.
o Bemorni insulinni mustaqil qabul qilishga o‘rgatish.
• Gipoglikemiya yoki giperglikemiya holatlarini boshqarish:
o Tezkor yordam ko‘rsatish (masalan, gipoglikemiya holatida shirin choy yoki glyukoza eritmasi berish).
• Dori vositalarini qabul qilish:
o Peroral gipoglikemik preparatlarni qabul qilishni nazorat qilish.

4. Gigiyena va umumiy parvarish:
• Teri va oyoq parvarishi:
o Diabetik oyoq asoratlarining oldini olish uchun teri va tirnoqlarni parvarish qilish.
o Qattiq poyabzallarni ishlatmaslik va oyoqlarni namlanishdan himoya qilish.
• Og‘iz bo‘shlig‘ining gigiyenasiga rioya qilish.

5. Bemorni o‘rgatish va maslahat berish:
• Diabet bilan yashash ko‘nikmalarini o‘rgatish:
o O‘z-o‘zini kuzatish uchun gluometrdan foydalanish.
o Gipoglikemiya va giperglikemiya belgilari va ularga javob berish choralarini o‘rgatish.
• Jismoniy faollikning ahamiyati haqida tushuntirish:
o Yurish, suzish va boshqa yengil jismoniy mashqlar qon glyukozasini nazorat qilishga yordam beradi.
• Stressni boshqarish va ruhiy farovonlikni qo‘llab-quvvatlash.

6. Profilaktika va asoratlarning oldini olish:
• Nosokomial infektsiyalarni oldini olish va gigienaga qat’iy rioya qilish.
• Diabetik retinopatiya, nefropatiya va boshqa asoratlarni erta aniqlash uchun muntazam tibbiy tekshiruvlarni tashkil qilish.

7. Favqulodda holatlarda yordam:
• Gipoglikemiya (qon glyukoza darajasining tushishi):
o Tez yordam ko‘rsatish: shakarli suv, glyukoza tabletkalari yoki shirin choy berish.
o Qattiq holatlarda shifokorni chaqirish.
• Giperglikemiya (qon glyukoza darajasining oshishi):
o Insulin kiritish bo‘yicha ko‘rsatma olish.
o Bemorga suyuqlik ichirish va shoshilinch yordam tashkil qilish.

Hamshiralik parvarishining ahamiyati:
• Qandli diabetning surunkali kasallik ekanligini inobatga olib, bemorning hayot sifatini yaxshilash.
• Diabet bilan bog‘liq asoratlarni minimallashtirish.
• Bemorga kasallikni boshqarishda yordam berish orqali psixologik va emotsional qo‘llab-quvvatlash.

Xulosa:
Qandli diabetda hamshiraning vazifasi nafaqat muolajalarni bajarish, balki bemorning kasallikni boshqarishga o‘rgatish va uning sog‘lig‘ini monitoring qilishdir. Muntazam parvarish va bemorga bilim berish orqali diabetning asoratlarini kamaytirish va bemorning hayot sifatini oshirishga erishish mumkin.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

#hamshiralik #ikkinchi
115-Savol: Anemiyaning sabablari nima?

Anemiya – bu organizmda qizil qon hujayralari (eritrotsitlar) yoki gemoglobin miqdorining pasayishi bilan tavsiflanadigan holat. Gemoglobin kislorod tashishda asosiy rol o‘ynaydi, shuning uchun uning kamligi turli tizimlarning kislorod bilan ta’minlanishida yetishmovchilikka olib keladi. Anemiyaning sabablari turli xil bo‘lib, ular quyidagicha tasniflanadi:

1. Qon yo‘qotish (gemorragik sabablar):
• O‘tkir qon yo‘qotish:
o Travma yoki jarohatlar natijasida ko‘p miqdorda qon ketishi.
o Ichki qon ketish (masalan, oshqozon-ichak yarasi, bachadon qon ketishi).
• Surunkali qon yo‘qotish:
o Oshqozon-ichak yo‘llaridagi qon ketish (masalan, gemorroy, gastrit, kolit).
o Ayollarda og‘ir hayz ko‘rish (menorragiya).
o Parazitlar bilan infektsiyalanish (masalan, gijjalar qon ketishiga sabab bo‘lishi mumkin).

2. Eritrotsitlarning yetarli darajada ishlab chiqarilmasligi:
• Oziq moddalar yetishmovchiligi:
o Temir tanqisligi: Gemoglobin sintezi uchun zarur bo‘lgan temirning yetishmasligi (eng keng tarqalgan sabab).
o Vitamin B12 yetishmovchiligi: Pernitsioz anemiyaga olib keladi.
o Foliy kislotasi yetishmovchiligi: Qon ishlab chiqarilishining buzilishi.
• Gormonal muammolar:
o Qalqonsimon bez kasalliklari (gipotireoz).
o Eritropoetin ishlab chiqarilishining yetishmasligi (buyrak yetishmovchiligi sababli).
• Suyak ko‘migi kasalliklari:
o Aplastik anemiya (suyak ko‘migi faoliyatining buzilishi).
o Lezional kasalliklar (masalan, leykemiya).

3. Eritrotsitlarning ortiqcha parchalanishi (gemolitik sabablar):
• Irsi kasalliklar:
o O‘roq hujayrali anemiya (eritrotsitlarning shakli o‘zgargan).
o Talassemiya (gemoglobin sintezining buzilishi).
• Autoimmun gemolitik anemiya:
o Immun tizimining eritrotsitlarga qarshi antitela ishlab chiqarishi.
• Infektsiyalar:
o Malariya paraziti eritrotsitlarni yo‘q qiladi.
• Kimyoviy yoki dorilar ta’siri:
o Ba’zi dorilar eritrotsitlarning parchalanishiga olib kelishi mumkin.

4. Qonning tarkibiy buzilishlari:
• Kronik kasalliklar:
o Yurak-qon tomir yoki buyrak kasalliklari.
o Surunkali yallig‘lanish (masalan, artrit, sil, saraton).
• Zaharli moddalar ta’siri:
o Qo‘rg‘oshin zaharlanishi.
o Kimyoviy moddalarning ta’siri.

5. Ovqatlanish va turmush tarziga bog‘liq sabablar:
• Notekis ovqatlanish:
o Temir, vitamin B12, foliy kislotasi yetishmovchiligi.
• Vegetarian yoki vegan parhezlar:
o Temir va B12 manbai bo‘lgan oziq-ovqatlarning cheklanishi.
• Alkogolizm:
o Qon hujayralarini ishlab chiqarish uchun zarur bo‘lgan vitaminlar so‘rilishining buzilishi.

Anemiyaga olib keluvchi qo‘shimcha omillar:
• Homiladorlik: Qon hajmi oshishi sababli temirga ehtiyoj ortadi.
• Qon donorlari bo‘lish: Qonning tez-tez topshirilishi qizil qon hujayralarining kamayishiga olib kelishi mumkin.
• Surunkali infektsiyalar: Organizmning resurslari infektsiyaga qarshi kurashga sarflanadi.
• Gepatit va boshqa jigar kasalliklari: Qon hujayralari parchalanishining tezlashishi.

Xulosa:
Anemiyaning sabablari ko‘p qirrali bo‘lib, organizmning suyuqlik balansidan to gormonal va genetik omillargacha bo‘lgan jarayonlarga bog‘liq. Anemiyani davolash uchun uning sababini aniqlash juda muhim. Temir va vitaminlar bilan boyitilgan ovqatlanish, zarur bo‘lsa, dori vositalari bilan davolash va sog‘lom turmush tarziga rioya qilish anemiyadan himoyalanishda asosiy omillardir.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

#hamshiralik #ikkinchi
114-Savol: Virusli gepatit “B”ning yuqish yo`llari qaysi?

Virusli gepatit B (HBV) qon orqali yuqadigan jigar kasalligidir. Ushbu infeksiyaning yuqish yo‘llari bir nechta bo‘lib, ular insonning biologik suyuqliklari orqali amalga oshadi. Quyida virusli gepatit B ning yuqish yo‘llari batafsil ko‘rsatilgan:

1. Qon orqali yuqish (gematogen yo‘l):
• Qon yoki qon mahsulotlari orqali virus yuqtirish.
• Misollar:
o Steril bo‘lmagan ignalar, shpritslar, yoki jarrohlik asboblaridan foydalanish.
o Qon quyish (donor qoni virus bilan zararlangan bo‘lsa).
o Tibbiyot xodimlari o‘tkir yoki igna orqali jarohatlanib yuqtirishi mumkin.
o Steril bo‘lmagan vositalar bilan tibbiy muolajalar (masalan, stomatologik muolajalar, tatuirovka, pirsing, manikyur va pedikyur).

2. Jinsiy yo‘l orqali yuqish:
• Himoyasiz jinsiy aloqada HBV yuqishi.
• Tavsif:
o Jinsiy yo‘l orqali yuqadigan eng keng tarqalgan viruslardan biridir.
o Sperma, qin suyuqligi yoki boshqa jinsiy sekretsiyalar orqali yuqadi.

3. Onadan bolaga yuqish (vertikal yo‘l):
• Homiladorlik, tug‘ruq yoki emizish davomida virus yuqishi.
• Tavsif:
o Onasi HBV bilan zararlangan bo‘lsa, virus homila yoki chaqaloqqa yuqishi mumkin.
o Tug‘ruq jarayonida virus yuqish xavfi yuqori.
o Emizishda yuqish ehtimoli past, ammo ona ko‘krak sutida qon yoki jarohat mavjud bo‘lsa, yuqishi mumkin.

4. Uy-ro‘zg‘or orqali yuqish (kam uchraydi):
• Virus uy-ro‘zg‘or vositalari orqali (tish cho‘tkasi, tirnoq qaychisi, ustara kabi) yuqishi mumkin.
• Misollar:
o Bemor bilan bir xil gigiyenik vositalardan foydalanish.

5. Qon bilan ifloslangan yuzalar orqali:
• Virus tashuvchining qon tomchilari bo‘lgan yuzalarga tegib yuqtirish (agar teri yoki shilliq qavatda jarohat bo‘lsa).
• Virus tashqi muhitda uzoq vaqt davomida tirik qolishi mumkin (7 kun va undan ortiq).

HBV yuqmaydigan yo‘llar:
• Odatdagi ijtimoiy aloqalar orqali (qo‘l siqish, quchoqlash).
• Havo-tomchi yo‘li orqali (yo‘tal, aksirish).
• Birgalikda ovqatlanish yoki ichimlik idishlaridan foydalanish.

Profilaktika choralari:
1. Vaksinatsiya:
o Gepatit B ga qarshi vaksina bu virusdan eng samarali himoya hisoblanadi.
2. Shaxsiy gigiena:
o Gigienik vositalarni boshqa odamlar bilan ishlatmaslik (tish cho‘tkasi, tirnoq qaychisi, ustara).
3. Himoyalangan jinsiy aloqa:
o Himoya vositalaridan (prezervativ) foydalanish.
4. Tibbiy muolajalar:
o Steril asbob-uskunalardan foydalanish.
5. Homiladorlik davrida nazorat:
o Homilador ayollarni gepatit B ga tekshirish va tug‘ilgan chaqaloqlarga zudlik bilan immunoglobulin va vaksina qilish.

Xulosa:
Virusli gepatit B qon va biologik suyuqliklar orqali yuqadigan kasallikdir. Yuqish yo‘llarini bilish va profilaktika choralariga rioya qilish orqali virusdan himoyalanish mumkin. Vaksinatsiya virusli gepatit B ga qarshi eng samarali himoya hisoblanadi.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

#hamshiralik #ikkinchi
113-Savol: Virusli gepatit turlarini aytib bering.

Virusli gepatitlar jigarni yallig‘lanishiga olib keluvchi virusli infektsiyalardir. Ular qo‘zg‘atuvchi virus turiga qarab bir nechta turlarga bo‘linadi. Har bir turda infektsiya tarqalishi, belgilari va asoratlari o‘ziga xosdir.

Asosiy virusli gepatit turlari:
1. Gepatit A (HAV):
• Qo‘zg‘atuvchisi: Hepatit A virusi (HAV).
• Yuquv yo‘llari:
o Fekal-oral yo‘l orqali (ifloslangan suv va oziq-ovqat orqali).
o Shaxsiy gigiena qoidalariga rioya qilmaslik.
• Davr:
o Qisqa muddatli, o‘tkir shaklda kechadi.
o Surunkali holatga o‘tmaydi.
• Belgilar:
o Isitma, holsizlik, ko‘ngil aynishi, teri va ko‘z oqining sarg‘ayishi (sariqlik).
• Profilaktika:
o Gigiena qoidalariga rioya qilish.
o Vaksinatsiya.

2. Gepatit B (HBV):
• Qo‘zg‘atuvchisi: Hepatit B virusi (HBV).
• Yuquv yo‘llari:
o Qon orqali (ignalar, qon quyish, jarrohlik).
o Jinsiy yo‘l bilan.
o Onadan bolaga (vertikal yo‘l bilan).
• Davr:
o O‘tkir va surunkali shaklda kechishi mumkin.
o Surunkali holatlar jigar sirrozi va jigar saratoniga olib kelishi mumkin.
• Belgilar:
o Qorin og‘rig‘i, qusish, charchoq, teri va ko‘z oqining sarg‘ayishi.
• Profilaktika:
o Vaksinatsiya.
o Qon bilan ishlashda ehtiyot choralariga rioya qilish.

3. Gepatit C (HCV):
• Qo‘zg‘atuvchisi: Hepatit C virusi (HCV).
• Yuquv yo‘llari:
o Qon orqali (ignalar, qon quyish).
o Kamdan-kam jinsiy yo‘l bilan.
• Davr:
o Asosan surunkali shaklda kechadi.
o Ko‘pincha asimptomatik, ammo jigar sirrozi va jigar saratoniga olib kelishi mumkin.
• Belgilar:
o Charchoq, qorin og‘rig‘i, qusish, sariqlik kam kuzatiladi.
• Profilaktika:
o Vaksina mavjud emas.
o Qon bilan ishlashda ehtiyot choralariga rioya qilish.

4. Gepatit D (HDV):
• Qo‘zg‘atuvchisi: Hepatit D virusi (HDV, delta virus).
• Yuquv yo‘llari:
o Qon orqali (ignalar, qon quyish, jarrohlik).
o Jinsiy yo‘l bilan.
o Onadan bolaga.
• Xususiyatlari:
o HDV mustaqil holda yuqumli bo‘la olmaydi, faqat HBV bilan birga infeksiyalanadi.
• Davr:
o Jiddiy holatlarda o‘tkir va surunkali gepatit rivojlanadi.
• Belgilar:
o HBV bilan bir xil.
• Profilaktika:
o Gepatit B vaksinasini olish HDVdan himoya qiladi.

5. Gepatit E (HEV):
• Qo‘zg‘atuvchisi: Hepatit E virusi (HEV).
• Yuquv yo‘llari:
o Fekal-oral yo‘l orqali (ifloslangan suv va oziq-ovqat orqali).
• Davr:
o O‘tkir shaklda kechadi.
o Homilador ayollarda xavfli bo‘lishi mumkin.
• Belgilar:
o Gepatit A bilan o‘xshash: sariqlik, ko‘ngil aynishi, isitma.
• Profilaktika:
o Gigiena qoidalariga rioya qilish.
o Toza suv iste’mol qilish.

Kam uchraydigan virusli gepatit turlari:
1. Gepatit G (HGV):
• Qo‘zg‘atuvchisi: Hepatit G virusi (GBV-C).
• Yuquv yo‘llari:
o Qon orqali.
• Xususiyatlari:
o Ko‘pincha simptomlarsiz kechadi.
o Jigarni shikastlash ehtimoli past.
2. TTV va SEN virusi bilan bog‘liq gepatit:
• Qo‘zg‘atuvchisi: TTV va SEN virusi.
• Xususiyatlari:
o Qon orqali yuqadi.
o Kam uchraydi va jigar shikastlanishi bilan kam bog‘liq.

Xulosa:
Virusli gepatitning asosiy turlari A, B, C, D va E bo‘lib, har biri yuquv yo‘llari, kechish shakli va profilaktika choralari bo‘yicha farqlanadi. Gepatit B va C surunkali shaklga o‘tishi va jigar sirrozi yoki saratoniga olib kelishi bilan xavfli hisoblanadi. Gepatit A va E esa odatda o‘tkir shaklda kechadi va o‘z-o‘zidan tuzaladi. Vaqtida tashxis qo‘yish va profilaktika choralariga rioya qilish gepatitning oldini olish va asoratlarini kamaytirishda muhim ahamiyatga ega.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

#hamshiralik #ikkinchi
112-Savol: Ko`krak sutining afzalliklarini sanab bering.

Ko‘krak suti – bu chaqaloqning tabiiy oziqlanishi uchun mo‘ljallangan ideal oziq modda bo‘lib, uning o‘sishi, rivojlanishi va sog‘lom bo‘lishi uchun zarur bo‘lgan barcha moddalarni o‘z ichiga oladi. Ko‘krak suti nafaqat chaqaloqning jismoniy salomatligini, balki uning emotsional va immunologik holatini ham qo‘llab-quvvatlaydi.

Chaqaloq uchun ko‘krak sutining afzalliklari:
1. To‘liq va tabiiy oziqlanish:
• Ko‘krak suti chaqaloqning barcha oziq moddalariga bo‘lgan ehtiyojini qondiradi.
• O‘z tarkibida oqsillar, yog‘lar, uglevodlar, vitaminlar va minerallar muvozanatli holda mavjud.
2. Immunitetni mustahkamlash:
• Ko‘krak suti tarkibidagi immunoglobulinlar, leykotsitlar va antitelalar chaqaloqni infektsiyalardan himoya qiladi.
• Chaqaloqni diareya, o‘rta quloq yallig‘lanishi (otit), nafas yo‘llari infektsiyalari va boshqa kasalliklardan himoya qilishga yordam beradi.
3. Oson hazm bo‘lishi:
• Ko‘krak suti chaqaloqning hazm qilish tizimi uchun maxsus moslashgan.
• Undagi fermentlar (masalan, lipaza) yog‘larni oson parchalashga yordam beradi.
4. Allergiya xavfining kamayishi:
• Sun’iy sut aralashmalaridan farqli o‘laroq, ko‘krak suti allergik reaktsiyalar chaqirmaydi.
• Allergik kasalliklarning rivojlanish xavfi pasayadi.
5. Miya rivojlanishiga ijobiy ta’sir:
• Ko‘krak suti tarkibidagi DHA (dokozageksaen kislotasi) va ARA (arakidon kislotasi) kabi yog‘ kislotalari miya va ko‘z to‘qimalarining rivojlanishiga yordam beradi.
• Emizilgan bolalar yuqori intellektual rivojlanish ko‘rsatkichlariga ega bo‘lishi mumkin.
6. Suyaklarni mustahkamlash:
• Ko‘krak suti tarkibidagi kalsiy va fosfor suyaklarning o‘sishi va rivojlanishini qo‘llab-quvvatlaydi.
7. Issiqlik va emotsional qulaylik:
• Chaqaloq uchun ko‘krak suti faqat oziq-ovqat emas, balki ona bilan yaqinlik va emotsional xavfsizlik manbai hisoblanadi.

Ona uchun ko‘krak suti bilan emizishning afzalliklari:
1. Tug‘ruqdan keyingi tiklanishni tezlashtirish:
• Emizish davomida chiqariladigan oksitotsin gormoni bachadonning qisqarishiga yordam beradi, bu qon ketishini kamaytiradi va tug‘ruqdan keyingi tiklanishni tezlashtiradi.
2. Sog‘liqni himoya qilish:
• Emizish onalarda ko‘krak bezi va tuxumdon saraton xavfini kamaytiradi.
• Osteoporoz (suyaklarning mo‘rtlashuvi) rivojlanish xavfini pasaytiradi.
3. Emotsional bog‘lanishni mustahkamlash:
• Emizish ona va bola o‘rtasidagi emotsional aloqani kuchaytiradi.
4. Moddiy tejamkorlik:
• Ko‘krak suti sun’iy aralashmalardan farqli o‘laroq, bepul va har doim mavjud.
5. Vaznni normallashtirish:
• Emizish davomida ko‘p kaloriyalar sarf bo‘ladi, bu onaning tug‘ruqdan keyingi vaznni tezroq normallashtirishiga yordam beradi.

Atrof-muhit va jamiyat uchun afzalliklari:
1. Ekologik tozalik:
• Ko‘krak suti ishlab chiqarish atrof-muhitga zarar yetkazmaydi, sun’iy aralashmalar esa ko‘p energiya va xomashyo talab qiladi.
2. Kasalliklarning kamayishi:
• Emizilgan bolalarda infektsion kasalliklarning kamroq rivojlanishi sog‘liqni saqlash tizimiga bo‘lgan yukni kamaytiradi.

Xulosa:
Ko‘krak suti chaqaloq uchun tabiiy va ideal oziq moddadir. U chaqaloqning sog‘lom o‘sishi va rivojlanishini ta’minlab, immunitetni mustahkamlashga va kasalliklarning oldini olishga yordam beradi. Shu bilan birga, ona salomatligi va emotsional farovonligiga ham ijobiy ta’sir ko‘rsatadi. Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti (WHO) chaqaloqlarni kamida 6 oylikgacha faqat ko‘krak suti bilan oziqlantirishni tavsiya etadi.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

👨‍⚕ Shifokorlar uchun

Rentgenologiya mutaxassisligining test savollariga javoblarini tugatay deb qoldik, kimga kerak bo'lsa adminga murojaat qilishingiz mumkin!

Umumiy stomatologiya mutaxassisligining ikkinchi toifa savollariga javoblarini tugatay deb qoldik, kimga kerak bo'lsa adminga murojaat qilishingiz mumkin!

Tayyor bo'lgan mutaxassisliklarning ro'yxatini kanalga zakrepit qilganmiz.

Boshqa mutaxassisliklarning javoblarini zakazga tayyorlab beramiz!

Admin: @toifa_javobi

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

👩‍⚕ Hamshiralar uchun!
2 toifa javoblari
1 toifa javoblari
Oliy toifa javoblari kanalga tashlangan!

👩‍⚕ Doyalar (akusherkalar) uchun!
2 toifa javoblari
1 toifa javoblari
Oliy toifa javoblari

Yuqorida keltirilgan toifalarning pdf variantidagi javoblari tayyor. Kimga kerak bo'lsa adming murojaat etishlari mumkin!

Boshqa mutaxassisliklarning javoblarini zakazga tayyorlab beramiz!

Admin: @toifa_javobi

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Xulosa:
Zimnitskiy sinamasi buyraklarning funksional holatini baholash uchun muhim diagnostik usuldir. Bu usul bemorning siydik chiqarish tizimidagi buzilishlarni aniqlashda va davolash taktikasini belgilashda katta ahamiyatga ega. Tahlil natijalari asosida shifokor kasallikni aniqlash va davolash choralarini ko‘radi.

yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

#hamshiralik #ikkinchi
111-Savol:Zimnitsskiy sinamasi nima?

Zimnitskiy sinamasi – bu buyraklarning konsentratsiya va ajratish funksiyalarini baholash uchun amalga oshiriladigan maxsus diagnostik laboratoriya usuli. Ushbu sinama orqali siydikning sutka davomida yig‘ilgan qismlarining miqdori va zichligi o‘rganiladi, bu esa buyraklarning filtratsiya va suyuqlikni qayta so‘rish qobiliyatini aniqlashga yordam beradi.

Sinamaning maqsadi:
1. Buyraklarning suyuqlikni konsentratsiyalash va suyultirish qobiliyatini baholash.
2. Buyraklarning sutkalik diurezni tartibga solishdagi ishtirokini tekshirish.
3. Buyraklar faoliyatidagi buzilishlar (masalan, surunkali buyrak yetishmovchiligi, glomerulonefrit, pielonefrit) haqida ma’lumot olish.

Zimnitskiy sinamasining o‘tkazilish tartibi:
1. Tayyorgarlik:
• Bemor odatdagi ovqatlanish va suyuqlik iste’molini davom ettiradi.
• Sinama o‘tkazilishidan oldin maxsus parhezga rioya qilish talab qilinmaydi, lekin haddan tashqari ko‘p suyuqlik ichish tavsiya etilmaydi (sutkada 1,5–2 litr doirasida bo‘lishi kerak).
2. Siydik yig‘ish:
• Siydik sutkaning har 3 soatida yig‘iladi, jami 8 qism:
1. 06:00–09:00
2. 09:00–12:00
3. 12:00–15:00
4. 15:00–18:00
5. 18:00–21:00
6. 21:00–24:00
7. 24:00–03:00
8. 03:00–06:00
• Har bir qismini alohida idishga yig‘ib, vaqtni aniq belgilash kerak.
• Agar bemor belgilangan vaqt ichida siydik chiqarmasa, bu haqida qayd qilinadi.
3. Ma’lumotlarni qayd qilish:
• Siydikning har bir qismidagi miqdor va zichlikni laboratoriya sharoitida aniqlash.
• Sutkalik umumiy siydik hajmini hisoblash.

Laborator tahlilda baholanadigan ko‘rsatkichlar:
1. Siydikning umumiy hajmi:
o Buyraklar tomonidan ajratilgan sutkalik siydik miqdorini aniqlash.
o Normalda sutkalik siydik hajmi 1,5–2 litr bo‘ladi.
2. Siydikning zichligi (nisbiy og‘irlik):
o Har bir yig‘ilgan qismning zichligini aniqlash.
o Siydik zichligi normalda 1.003–1.035 oralig‘ida bo‘ladi.
3. Kun va tun diurezi:
o Kunduzi ajratilgan siydik hajmi (06:00–18:00) va tun davomida ajratilgan siydik hajmini (18:00–06:00) taqqoslash.
o Normalda kunlik diurez tungi diurezdan 2–3 marta ko‘proq bo‘ladi.
4. Buyraklarning konsentratsiya va suyultirish funksiyasi:
o Siydik zichligining minimal va maksimal ko‘rsatkichlari farqi (normalda 0.012–0.016).

Natijalarni talqin qilish:
Norma:
• Siydikning umumiy hajmi: 1500–2000 ml.
• Siydik zichligi: 1.003–1.035.
• Kunlik diurezning tungi diurezga nisbati: 2:1.
Patologik holatlar:
1. Hipoizostenuriya (zichlikning pasayishi, 1.012 dan past bo‘lishi):
o Buyraklarning konsentratsiya qobiliyatining buzilishi.
o Kuzatiladi: Surunkali buyrak yetishmovchiligi, pielonefrit.
2. Hiperizostenuriya (zichlikning oshishi, 1.035 dan yuqori bo‘lishi):
o Buyraklarning ortiqcha konsentratsiya qobiliyati.
o Kuzatiladi: Qandli diabet, qon quyuqlanishi, ko‘p miqdorda oqsil yo‘qotish.
3. Nokturiy (tungi diurezning kunlikdan oshishi):
o Yurak-qon tomir yetishmovchiligi, buyrak kasalliklari.
4. Poliuriya (sutkalik siydik hajmi 2000 ml dan yuqori):
o Qandli diabet, qandli bo‘lmagan diabet, ortiqcha suyuqlik iste’moli.
5. Oliguriya (sutkalik siydik hajmi 500 ml dan kam):
o Buyrak filtratsiyasining pasayishi, suyuqlik tanqisligi.
6. Anuriya (sutkalik siydikning ajralmasligi):
o Buyrak yetishmovchiligi, suyuqlikning jiddiy yo‘qotilishi.

Zimnitskiy sinamasining ahamiyati:
1. Buyrak funksiyasini aniqlash:
o Buyraklarning filtratsiya, qayta so‘rish va konsentratsiya qobiliyatlarini tekshirish imkonini beradi.
2. Kasalliklarni tashxislash:
o Surunkali buyrak yetishmovchiligi, pielonefrit, yurak-qon tomir kasalliklari kabi holatlarni aniqlashga yordam beradi.
3. Davolash samaradorligini baholash:
o Buyrak faoliyatining yaxshilanishini yoki yomonlashishini kuzatish.

#hamshiralik #ikkinchi
110-Savol: Og`iz bo`shlig`ini gigiyenik parvarishlashda hamshiraning o’rni nimadan iborat?

Og‘iz bo‘shlig‘ini gigiyenik parvarishlash bemorning umumiy salomatligini saqlashda muhim ahamiyatga ega. Ayniqsa, og‘ir holatdagi yoki yotoqda davolanayotgan bemorlarning og‘iz bo‘shlig‘ini parvarishlashda hamshiraning roli katta. Bu parvarish bemorning infeksiyalardan himoyalanishiga, og‘iz bo‘shlig‘ida yallig‘lanish yoki infektsiyalar rivojlanishining oldini olishga qaratilgan.

Hamshiraning vazifalari:
1. Og‘iz bo‘shlig‘ini gigienik tozalash:
o Tishlar, til va og‘iz shilliq qavatini muntazam tozalash orqali mikroorganizmlarni yo‘q qilish.
o Tish toshlari va bakterial qoldiqlarning to‘planishining oldini olish.
2. Infeksiyalarni oldini olish:
o Og‘iz bo‘shlig‘ida infeksion jarayonlar rivojlanishini bartaraf etish uchun antiseptik vositalardan foydalanish.
3. Bemorning qulayligini ta’minlash:
o Og‘iz bo‘shlig‘ining toza va nam holda saqlanishi bemorning qulayligini oshiradi va ovqatlanish jarayonini osonlashtiradi.
4. Asoratlarning oldini olish:
o Yallig‘lanish (stomatit, gingivit) va yara paydo bo‘lishining oldini olish.

Og‘iz bo‘shlig‘ini gigiyenik parvarishlash texnikasi:
1. Bemorni tayyorlash:
• Bemorni qulay holatda o‘tkazish yoki yotqizish (masalan, yarim o‘tirgan holat).
• Agar bemor hushsiz bo‘lsa, boshi bir tomonga buriladi.
2. Kerakli vositalarni tayyorlash:
• Tish cho‘tkasi yoki gigiyenik tamponlar.
• Antiseptik eritmalar (masalan, furatsilin, xlorheksidin).
• Toza suv.
• Quruq steril doka va qog‘oz sochiq.
3. Og‘iz bo‘shlig‘ini tozalash:
• Tishlar: Tish cho‘tkasi yordamida tishlarni yaxshilab tozalash.
• Til: Til yuzasidagi qoldiqlarni steril tampon yoki cho‘tka bilan tozalash.
• Shilliq qavat: Nam steril tampon bilan shilliq qavatni artish.
4. Og‘izni chayish yoki namlash:
• Bemorga antiseptik eritma bilan og‘izni chayish uchun yordam berish.
• Agar bemor chayqay olmasa, nam tampon bilan shilliq qavatni artish.
5. Og‘izni quritish:
• Steril doka yordamida ortiqcha namlikni olib tashlash.
6. Vasiylik va monitoring:
• Parvarishlashdan keyin og‘iz bo‘shlig‘ini tekshirish.
• Yallig‘lanish yoki shikastlanish alomatlari bo‘lsa, shifokorga xabar berish.

Hamshiraning o‘rni va mas’uliyati:
1. Profilaktika:
• Bemorning holatiga qarab gigienik parvarishlash rejimini belgilash.
• Og‘iz bo‘shlig‘i kasalliklarini oldini olish.
2. Shaxsiy gigiena qoidalariga rioya qilish:
• Hamshira steril asbob-uskunalardan foydalanishi va o‘z qo‘lini gigienik qoidalarga muvofiq tayyorlash.
3. Bemorning holatini baholash:
• Og‘iz bo‘shlig‘ida o‘zgarishlar (qizarish, yara, toshmalar) yuzaga kelganda, bu haqida shifokorga xabar berish.
4. Maxsus vositalarni tanlash:
• Bemorning holatiga mos antiseptik va gigiyenik vositalarni tanlash.
5. Bemorni o‘rgatish:
• Bemorga va uning qarindoshlariga og‘iz bo‘shlig‘ini mustaqil parvarishlashni o‘rgatish.

Parvarishlashda ehtiyot choralar:
1. Antiseptik vositalarni me’yorida qo‘llash.
2. Qattiq bosimdan saqlanish (shilliq qavatni shikastlamaslik uchun).
3. Bemor qulayligini ta’minlash (keskin harakatlardan saqlanish).
4. Infektsiyaning tarqalishini oldini olish uchun steril usullarga rioya qilish.

Xulosa:
Og‘iz bo‘shlig‘ini gigiyenik parvarishlashda hamshiraning roli bemorning umumiy salomatligini saqlash, infeksiyalarni oldini olish va og‘iz bo‘shlig‘idagi kasalliklarni bartaraf etishda juda muhim. Hamshira gigiena qoidalariga qat’iy rioya qilishi va bemorga gigiyenik parvarishlashning ahamiyatini tushuntirishi lozim. Bu bemorning sog‘lomlik va qulayligini ta’minlashga yordam beradi.

yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

#hamshiralik #ikkinchi
109-Savol: Gemotransfuzion shokda birinchi yordam nima uchun hamshira nima qilishi kerak?

Gemotransfuziya shoki – bu qon quyish jarayonida yuzaga keladigan og‘ir asorat bo‘lib, bemorning immun tizimi donor qoniga yoki qon mahsulotlariga qarshi reaksiya berganida yuzaga keladi. Bu holat shoshilinch tibbiy yordamni talab qiladi, chunki gemotransfuziya shoki hayot uchun xavfli bo‘lishi mumkin.

Gemotransfuziya shokining belgilari:
1. Umumiy belgilari:
o Qattiq titroq va tana haroratining ko‘tarilishi.
o Bosh og‘rig‘i, ko‘ngil aynishi yoki qayt qilish.
o Qattiq bel og‘rig‘i va ko‘krakda bosim hissi.
o Nafas olishning qiyinlashishi.
o Qon bosimining tushishi.
2. Teri va ko‘zning holati:
o Teri oqarishi yoki qizarishi.
o To‘shmalar yoki shilliq qavatlarning shishishi.
3. Qon aylanish tizimiga ta’siri:
o Yurak urishining tezlashishi (taxikardiya).
o Arterial bosimning keskin pasayishi (shok holati).
4. Buyrak faoliyatiga ta’siri:
o Siydikning kamayishi yoki to‘xtashi.
o Siydikda qon aralashmalari.

Gemotransfuziya shokida birinchi yordam:
1. Qon quyishni darhol to‘xtatish:
• Hamshira qon quyishni darhol to‘xtatadi:
o Infuzion tizimni darhol chiqarib, venaga steril fiziologik eritma ulaydi (masalan, 0,9% natriy xlorid eritmasi).
o Qon mahsuloti qolgan qismini saqlab qo‘yadi, bu diagnostik tahlil uchun zarur.
2. Shoshilinch yordam ko‘rsatish:
• Bemor holatini barqarorlashtirish:
o Bemorni yotqizish (oyoqlarni yuqoriga ko‘tarish orqali qon aylanishini yaxshilash).
o Kislorod terapiyasini boshlash (niqob yoki burun kateteri orqali kislorod berish).
• Tomir ichiga infuziya:
o Shok holatini bartaraf etish uchun venaga fiziologik eritma yoki boshqa suyuqliklar yuboriladi.
3. Shifokorga darhol xabar berish:
• Hamshira hodisa haqida zudlik bilan shifokorni xabardor qiladi.
• Shifokorning ko‘rsatmalari asosida dori vositalarini tayyorlaydi va zarurat bo‘lsa, kiritadi:
o Antigistaminlar (allergik reaktsiyani bartaraf etish uchun, masalan, difenhidramin).
o Kortikosteroidlar (immun tizimini bostirish uchun).
o Adrenalin yoki noradrenalin (shok holatida qon bosimini oshirish uchun).
4. Monitoring va kuzatish:
• Bemorning holatini doimiy kuzatib borish:
o Qon bosimi, yurak urishi, nafas olish va tana haroratini muntazam nazorat qilish.
o Siydik chiqarishni kuzatish (buyrak faoliyatini baholash uchun).
5. Qon va qoldiq mahsulotni laboratoriyaga yuborish:
• Qon mahsulotining qoldig‘i va bemorning qon namunasi laboratoriyaga yuboriladi:
o Qon mosligi va reaksiyaning sababini aniqlash uchun tahlil o‘tkaziladi.
6. Hujjatlashtirish:
• Gemotransfuziya shoki holati haqida tibbiy hujjatlarda batafsil yozuv olib borish:
o Quyilgan qonning turi, miqdori, seriya raqami.
o Reaksiya va uning ko‘rinishi, ko‘rilgan choralar va ularning natijalari.

Hamshiraning muhim vazifalari:
1. Muammoni tezda aniqlash va reaksiyani to‘g‘ri baholash.
2. Qon quyishni to‘xtatib, venaga zudlik bilan fiziologik eritma yuborishni boshlash.
3. Shifokorni chaqirish va ko‘rsatmalar asosida dori vositalarini qo‘llash.
4. Bemorni tinchlantirish va qulay holatga keltirish.
5. Laboratoriyaga qon mahsulotlarini va bemor namunasini yuborish.
6. Tibbiy hujjatlarni to‘g‘ri va to‘liq to‘ldirish.

Xulosa:
Gemotransfuziya shokida bemor hayotiga xavf tug‘ilishi mumkin bo‘lgani sababli, hamshira tezkor, ehtiyotkor va samarali yordam ko‘rsatishi lozim. Bu qon quyishni to‘xtatish, bemorning umumiy holatini yaxshilash va shifokor ko‘rsatmalari asosida shoshilinch yordam choralarini amalga oshirishni o‘z ichiga oladi. Jarayonni to‘g‘ri bajarish orqali bemorning holati barqarorlashtiriladi va jiddiy asoratlar oldi olinadi.

yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

#hamshiralik #ikkinchi
108-Savol: Qon preparatlarini quyish texnikasini aytib bering.

Qon preparatlarini quyish jarayoni (gemotransfuziya) bemorga qon yoki qon mahsulotlarini (plazma, eritrotsit massasi, trombotsitlar va boshqalar) tomir ichiga yuborish jarayonidir. Ushbu muolaja qat’iy texnika va sanitariya-gigiena talablariga rioya qilgan holda bajarilishi lozim.

Qon quyishdan oldin bajarilishi kerak bo‘lgan tayyorgarlik ishlari:
1. Bemor holatini baholash:
o Bemorning qon quyishga ko‘rsatmalarini aniqlash (masalan, anemiya, qon yo‘qotish, trombotsitopeniya).
o Allergik anamnezni aniqlash va qon quyishga qarshi ko‘rsatmalarni istisno qilish.
2. Donor qonini tekshirish:
o Donor va bemor qon guruhini va rezus-faktorini mosligini aniqlash.
o Biologik moslik sinovini o‘tkazish:
- Donor qonidan 10–15 ml yuboriladi va bemorning reaktsiyasi kuzatiladi (5–10 daqiqa ichida harorat, nafas olish, qon bosimining o‘zgarishi kuzatiladi).
3. Qon preparatini tayyorlash:
o Qon yoki qon mahsulotlari to‘g‘ri saqlanganligiga ishonch hosil qilish.
o Preparatning yaroqlilik muddatini va uning tashqi holatini tekshirish (hemoliz, pufakchalar yoki quyuqlashish mavjudligini aniqlash).
4. Qon quyish uchun zarur vositalar tayyorlash:
o Steril infuzion tizim (tomonlar, filtrlari bilan).
o Antiseptiklar (masalan, spirt yoki yod).
o Qon bosimi va pulsni kuzatish uchun qurilmalar.

Qon quyish texnikasi bosqichlari:
1. Tomirga kirish:
• Venaga kateter yoki igna o‘rnatiladi (odatda kubital vena ishlatiladi).
• Tomir kirish joyi antiseptik bilan ishlov beriladi.
2. Infuzion tizimni ulash:
• Infuzion tizimning filtri qon preparatini qabul qilish uchun ulab qo‘yiladi.
• Tizimdan havo chiqarib yuboriladi.
3. Qon preparatini yuborish:
• Qon sekinlik bilan, belgilangan tezlikda quyiladi (odatda 40–60 tomchi/minut).
• Bemorning umumiy holati kuzatiladi (qon bosimi, puls, harorat, nafas olish).
4. Biologik moslik sinovi:
• Dastlabki 10–15 ml qon sekinlik bilan quyiladi va bemorning reaktsiyasi kuzatiladi:
o Allergik reaktsiyalar (qichishish, toshma).
o Nafas olish qiyinchiliklari yoki ko‘ngil aynishi.
o Tana haroratining ko‘tarilishi.
• Agar reaktsiyalar kuzatilmasa, qon quyish davom ettiriladi.
5. Qon quyishni davom ettirish:
• Qon preparati belgilangan hajmda va tezlikda tomir ichiga yuboriladi.
• Jarayon davomida bemor ahvoli doimiy nazorat qilinadi.
6. Jarayonni tugatish:
• Infuzion tizimni chiqarib, venaga antiseptik ishlov beriladi va steril bog‘lam qo‘yiladi.
• Qoldiq qon mahsuloti saqlash uchun alohida idishga joylashtiriladi (reaktsiyalar yuzaga kelgan holatda laborator tahlil uchun).

Qon quyishdan keyin bajariladigan ishlar:
1. Bemorni kuzatish:
o Bemor 2–3 soat davomida kuzatuvda bo‘lishi kerak.
o Tana harorati, qon bosimi va umumiy ahvoliga e’tibor qaratiladi.
2. Hujjatlarni rasmiylashtirish:
o Quyilgan qon yoki preparatning turi, hajmi, seriya raqami va sanasi qayd etiladi.
o Bemorning jarayonga bo‘lgan reaktsiyasi yoziladi.

Ehtiyot choralar va nojo‘ya reaksiyalarni oldini olish:
Ehtiyot choralar:
• Qon guruhini va rezus-faktorini noto‘g‘ri aniqlashdan saqlanish.
• Biologik moslik sinovini qat’iy bajarish.
• Qon quyishda infuzion tizimning filtridan foydalanish.

Nojo‘ya reaksiyalar:
1. Gemolitik reaksiyalar:
o Notog‘ri qon guruhi yoki rezus-faktorda qon quyilganda yuzaga keladi.
o Belgilari: isitma, bel og‘rig‘i, siydikda qon.
2. Allergik reaksiyalar:
o To‘shma, qichishish, tana harorati oshishi.
3. Piretik reaksiyalar:
o Tana harorati keskin ko‘tarilishi.
4. Haddan tashqari yuklanish:
o Qon yoki suyuqlik hajmi ko‘pligi yurak-qon tomir tizimiga yuklama oshishiga olib keladi.

Xulosa:
Qon preparatlarini quyish texnikasi yuqori e’tibor, aniqlik va sanitariya-gigiena qoidalariga qat’iy rioya qilishni talab qiladi. Bu jarayonda bemorning holatini doimiy nazorat qilish, nojo‘ya reaksiyalarni oldini olish va yuzaga kelgan holatlarda zudlik bilan javob berish muhimdir. Jarayonni to‘g‘ri amalga oshirish bemorning hayotini saqlashda va sog‘lig‘ini tiklashda muhim ahamiyatga ega.

@tibbiyot_haqida