Ishoning, kitobni shunchaki varaqlashdan nariga o'tmayapsiz!Aslida o‘qish biz o‘ylagandek oddiy ish emas. Britaniyalik yozuvchi, tarjimon va tanqidchi Tim Parks
“O‘qish, qayta o‘qish va boshqa sirlar” haqida yozgan esse to‘plamida bizning kitob bilan bo‘lgan munosabatimizni tubdan qayta ko‘rib chiqishga undaydi.
Parksning asosiy da’vosi:
O‘qish — bu faqat sahifalarni ko‘zdan kechirish emas. Bu — faol, ongli, ishtirokli jarayon. Har bir satrni tushunib, his qilib, ba’zida undan norozi bo‘lib, ba’zida unga hayrat bilan javob berib, muallif bilan bahsga kirishishdir.
U kitobxonlarga bir noodatiy taklifni beradi:
Kitobni qo‘lingizga olganingizda, qalam ham qo'lingizda bo'lsin. Izoh yozing. Qaydlar qiling.
Muallif aytgan fikrga e’tiroz bildiring, ba’zida hattoki uni to‘g‘rilab qo‘ying. Bunday qilish bilan siz oddiy o‘quvchi emas, balki hamkor, hamfikr va hatto tanqidiy fikray oluvchi kishiga aylanasiz.
Bir marta o‘qish yetmaydi.
Tim Parksga ko‘ra, har bir asarni qayta o‘qish kerak. Chunki birinchi o‘qish faqat tanishuv bo‘lsa, ikkinchi va uchinchi o‘qishlar chuqur anglash, nozik detallarni sezish va kitobning sizdagi aks-sadosini eshitish imkonini beradi.
Bu fikrni u Francis Baconning mashhur so‘zi bilan mustahkamlaydi:
“Ba’zi kitoblar tatib ko‘riladi, ba’zilari yutiladi, ayrimlari esa chaynab, hazm qilinadi.”
Mutolaa qilish bu – ichki dunyoni kengaytirishdir.
Parks ommabop mualliflarning mashhurligiga shubha bilan qaraydi. U badiiy asarlarni
“trend”ga qarab emas, balki “fikr” asosida tanlash kerakligini aytadi. U kitobxonni erkin o‘qishga, tanqidiy fikrlashga, va eng muhimi, muallifdan cho‘chimay, o‘zi bilan teng muhokama qilishga chaqiradi.
Bu nega muhim?Chunki mutolaa — bu hayot. Mutolaa bizni shunchaki bilimli emas, balki ichki olami boy, savol bera oladigan, his qiladigan insonlarga aylantiradi. Tim Parkning yozganlari bizni xotirjamlik bilan kitob varaqlashdan olib chiqib, o‘ylashga, so‘roq qilishga va hatto qarshilik ko‘rsatishga undaydi.
Endi o‘zingizga savol bering:
Kitobni o‘qiyapsizmi yoki faqat varaqlayapsizmi?©
Mutolaa zavqdir@Tirik_Kitobuz – Bizga qo'shiling✅