Oʼlim , bu xammani boshida bor narsa , buni normal qabul qilish xammaga xam emas. Oʼlim bu dunyodagi yagona xaqiqiy narsa , boy xam kambagʼal xam , baxtliyam , baxtsiz xam oxir oqibat oʼladi. Toʼgʼri atrofdagi koʼpchilik otasini , onasini , akasini , ukasini va boshqa qarindoshlarini oʼlimini normal qabul qilishi mumkin , lekin oʼzini oʼliminichi ? San oʼz oʼlimingni qanday tasavvur qilasan , kel bir tasavvur qilib koʼramiz.
Deylik oʼlim toʼshagidasan , manimcha xamma qarindosh urugʼlaring , yoshu qari atrofingni oʼrab olgan , shunda boshiga kalpachok kiyvogan shifokor aytyapti: umid yuq , rozi rizoligilarni ovolilar. Shunda atrofingdagilarni xammasi sanga qarab moʼltayishadi , ayrimlar chindan , ayrimlar yolgʼondan koʼziga yosh oladi , sani oʼlimingni koʼrish uchun , viloyatdagi qarindoshing , shaxarni bir chetidagi ammangni qizini oʼgʼli , xolangni qudasini nevarasi , karochche xamma jamu jam , xamma sani atrofini oʼrab olgan , a san boʼsa oʼlagʼoymayapsanda , bu joning chiqagʼoymayaptida. Xamma sani qulogʼing tagida kalima aytish bilan band , zora shu tiling bu ajib kalimani aytagʼoysada.. lekin , lekin tiling bu kalimaga xech kelishmayapti , shu paytgacha bodiday sayragan tiling , oʼlim gʼargʼara qilgan payt xech aylanmayaptida , san uni aytolmaysan , chunki tiriklik chogʼingda bu kalimani aytishga arzigulik bir ish qilmagansan. Shu payt shuncha vaqt bekorga yashaganing , savoblarni bosib gʼamlavomaganingga afsuslanasan , lekin xar doimgidek endi kech , kallang abetdan keyin ishlagani bu safar xam sanga foyda bermadi. Shu payt bolang , nevarang , kuyoving , qizing va xokazolaring sani marakangga necha kilo osh damlash , nechta non olish , necha kishilik joy qilish va marakangga ketadigan xarajatlarni maslaxatlashib oʼtiribti , san bularni xammasini eshitib , lek bir soʼz deyishga majoling boʼlmay jimgina kuzatib oʼtiribsan. Shu payt oyoqlaring muzlab , koʼzing tepaga tortib joning uzuldi… ayrimlar rostan , ayrimlar qasddan va ayrimlar umuman yigʼlashmadi , va soʼngida xamma , raxmatli yaxshi odam edi deb qoʼyishdi. Endi san bu xayot uchun vapshe begonasan , endi sani isming xam yuq , sanga berilgan ism " mayit " uzuogʼiii " raxmatli " . Shu bilan xammasi boshlandi , san uchun ogʼir damlar. Dastlab yuvilding , poklanding , kafanlanding , bir ikta qarindoshlaring kafanni yirtgudek dod voy solib yigʼlashdi , janozangga kelgan koʼpchilik san uchun mas , bir-birini dardini aytib yigʼlaydi , odamlar keladi yigʼlaydi , odamlar ketadi va xammasi oʼz muammolarini gaplashib oʼtirishadi va shunday qilib sani oʼzing yotgan uyni derazasidan olib chiqishdi , tumonat odam yigʼildi , sani sekin yirga qoʼyishdi , imom jamoatga bu dunyoda necha yil yashaganingni atdi , va jamoatdan rozilik soʼradi , xamma bir ovozdan rozimiz deb qoʼyishdi ,nu ularni orasida norozilari xam bor edi , ular oʼsha san dilini ogʼritgan koʼshning ,qarz olib qaytarmagan joʼrang edi, jamoatni 75% ini vapshe tanimaysan ,xa deguncha qabring boshidasan ,sani extiyotlab qabringga qoʼyishdi , uni ustidan gishlar ,va soʼnggi gʼishing xam qoʼyib boʼlindi ,qabr ichi qorongʼu ,unda xozircha faqat bir oʼzingsan ,ustingga tuproq tashlanilyapti ,buni sezib turibsan ,xaqqingga mulla quron tilovat qildi ,baxtga qarshi xech qaysi farzandlaring quron tilovat qilishni bilmaydi , ularga oʼrgatmagaingdan afsuslanasan , bilasan endi afsuslardan foyda yuq , shu bilan qabristondan chiqayotgan oxirgi qadam tovushlarini eshitib turibsan , u qadam tovushlari sani savol javobdan toʼsib turibdi , va xash-pash degunda qabristonda xech kim qolmadi. San savol javobing shu yerda boshlandi…..
