Shakar — havo va suvmi? yoki usiz ham yashay olamizmi?
Bu postda shakarning foyda va zararlari haqida gaplashamiz. Shakarsiz yashash mumkinmi yo'qmi degan savolga javob qidiramiz.
Shakarning foydalari1. Oshqozonda tez so'riladi. Tana va miyani tezda quvvat bilan ta'minlaydi.
Lekin shuni ham unutmaslik kerakki — qanchalik tez quvvat bergan bo'lsa, bu quvvat shunchalik tez tugaydi.
2. Shakar = arzon dofamin. Tez kayfiyatni ko'taradi.
Lekin xuddi quvvatga o'xshab — qanchalik tez ko'targan bo'lsa, shunchalik tez tushiradi.
3. Gipoglikemiya(qondagi qanda miqdorining pastligi)da shakar iste'moli muhim. Bunaqa insonlar uchun shakar iste’mol qilish qondagi glyukoza darajasini tezda va samarali tarzda oshirishi hamda bosh aylanishi, holsizlik yoki hushdan ketishning oldini olishi mumkin.
4. Tan olish kerak, ratsionimizga/hayotimizga maza qo'shadi.
Boshqa foydalarini topa olmadim.
Endi zararlari haqida Me'yorida iste'mol qilinsa zarari yo'q. Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti (JSST)ga ko'ra shakar kunlik energiya iste’molimizning 10% yoki undan kamroq qismini tashkil etishini tavsiya qiladi.
Bu kattalar uchun kuniga taxminan 12 choy qoshiq (50 gramm) shakarga teng. Bu 50 grammga meva va sabzavotlardagi tabiiy ravishda uchraydigan shakar ham kiradi.
Me'yoridan ortiq shakar iste’moli qondagi glyukoza darajasini ko‘tarib, sog‘lik bilan bog'liq quyidagi jiddiy muammolarini keltirib chiqarishi mumkin:
— qandli diabet
— yurak kasalligi
— yo‘g‘on ichak saratoni
— me’da osti bezi saratoni
— qon bosimining oshishi
— xolesterin miqdorining ko‘payishi
— buyrak kasalligi
— jigar kasalligi
— ko‘z to‘r pardasining zararlanishi
— mushak va asab tolalarining shikastlanishi
— tish kariyesi
— tanadagi yallig‘lanishlar
— teri qarishi
— haddan tashqari ovqatlanish
— semizlik
Shakarning laqabi bekorga — "oq zaxar" emas.
Shakarsiz yashab qolishning iloji bormi?Googledan ham, ChatGPTdan ham so'rab ko'rdim. Tanamizning to‘g‘ri ishlashi uchun unga sun'iy shakarning umuman keragi yo'q. Tabiiy mahsulotlardagi shakarning o'zi yetadi.
Shakar qo'shilgan mahsulotlarni meva va sabzavotlarga almashtirsangiz kifoya.
Sun'iy shakarsiz yashashning foydalari:— yuqorida sanab o'tilgan kasalliklarga chalinish ehtimolingiz kamayadi
— tabiiy mahsulotlar sun'iy shakardan farqli o'laroq sizni sifatli energiya bilan ta'minlaydi
— quvvat va kayfiyat sun'iy shakarning hisobiga tez ko'tarilib-tushmagani uchun stabil energiya va kayfiyatda yurasiz
— qayta ishlangan oziq-ovqatlardan voz kechib sog'lom ovqatlanishga majbur bo'lasiz
— do'konda xarid qilishingiz mumkin bo'lgan mahsulotlar soni keskin kamaygani hisobiga vaqtingiz tejaladi
— sizda ongli iste'mol madaniyati shakllanadi
— nafs tarbiyalanadi
Shakardan voz kechib yashash qiyinmi?Sun'iy shakar 70%dan ortiq qayta ishlangan oziq-ovqatlarda, hatto siz o‘ylamagan — ketchup, mayonez va ba'zi non kabilar tarkibida ham mavjud. Shuning uchun undan butunlay voz kechish uchun ma’lum darajada iroda kuchi talab etiladi.
Eng oson yo'li — uyda shakar qo'shilgan mahsulotlarning bo'lmasligi.
Buning uchun do'konda biror narsa olishdan oldin qayta ishlangan oziq-ovqat yorliqlarini sinchkovlik bilan o‘qishingizga to'g'ri keladi.
Yaxshi tomoni — agar siz ko‘p miqdorda shakar iste’mol qilishga o‘rganib qolgan bo‘lsangiz, ta’m sezish qobiliyatingizning moslashishi uchun biroz vaqt kerak bo‘lishi mumkin.Lekin vaqt o‘tishi bilan, ilgari unchalik shirin tuyulmagan taomlar tabiiy ravishda shirinroq tuyula boshlaydi va shakarga bo‘lgan ehtiyojingiz kamaya boshlaydi.
Bizda esa — "Shakarsiz bir oy" #challenge'ini boshlaganimizga 22 kun bo'ldi. Oson bo'lmayapti. Lekin, Alhamdulillah, shu vaqt ichida bir gramm ham shakar yemadim. Yuqrida sanab o'tilgan barcha foydalarni o'zimda his qilyapman.
Shakarli hayot shirin. Shakarsiz hayot esa undan ham shirinroq va eng muhimi sog'lom.
@tafakkur_blogi
