Odamlarga qarab turib ular haqida xulosa chiqarishni yaxshi ko’ramiz. Lekin shu xulosamiz qanchalik yuzaki fikrlarga asoslanganligini hech o’ylab ko’rganmisiz? To’liq “hikoya”ni bilmasdan turib qanchalik tez kimnidir takabbur, dangasa yoki omadli deb ta’riflaymiz? Bundan ham yomoni – bu to’xtamga kelishimizda faqat gumon yoki atrofdagilarning fikri/taassurotlari ro’l o’ynab qolmaydimi?
Achchiq haqiqat shundaki, biz yashayotgan jamiyatda
"sirtdan baholash madaniyati" ichki mazmun-mohiyatini pisand qilmaydi; odamlarni aslida kimligiga qarab emas, balki tashqi ko’rinishi, o’tmishi, kimningdir ular haqda aytgan so’zlari bilan baholaymiz. O’zimiz shu holga tushganimizda esa, bizni tushunishlarini, haqiqatni bilmasdan turib gapirmasliklarini xohlab qolamiz.
G’iybat tufayli qanchadan qancha oilalar buzilyapti, do’stlik rishtalari uzilyapti... Sizga kimdir
“Falonchi bunaqa odam ekan” desa, bu gap sizning o’sha odam haqidagi fikringizga qanchalik ta’sir qiladi? Agar bu ma’lumotni siz yaqin insoningizdan eshitsangiz bormi, o’ylab ko’rib ham o’tirmasdan bu gapni faktdek qabul qilasiz, shundaymi?
O’zi nimaga birovning qadr-qimmati kimningdir gapi bilan belgilanishi kerak? Yaqinda bitta o’rto’g’im bilan gaplashib qolgandik. Yoshligidan otasi qilgan xato uchun doim javob berib kelgan ekan. Tasavvur qiling sizning nazoratingiz ostida bo’lmagan narsa uchun butun umr jamiyat bosimi ostida yashashingiz kerak. Lekin bu yigit men taniydiganlar orasida eng bilimli, keng fikrlaydigan va ochiqko’ngil insonlardan bittasi, juda ko’p muvaffaqiyatlarga erishgan.
“Men haqimdagi gap-so’zlar bilan ishim yo’q. O'z qadr-qimmatimni
bilaman, hayotdagi qadriyatlarim va maqsadlarimni aniq qilib olganimdan keyin hayot ancha yengillashdi” degandi. Bunday irodani afsuski ko’pchilik o’zida topa olmaydi va gap-so’zlarni deb hayoti barbod bo’ladi. Shu tufayli ham odamlarda “qoni bir-da!” degan noto’g’ri stereotiplar shakllanadi. Dinimizda ham insonning qadri oilaviy kelib chiqishi yoki ajdod/avlodlarining xatolari bilan belgilanishi emas, balki uning o'z amallari, niyatlari va imoniga bog'liqligi haqida oyatlar mavjud.
Improve yourself, not their image of you.
@shokhrukhs_diary