#shaxsiy_fikr
Shukurkim, ijtimoiy tarmoqlar rivojlanib, ko'rmagan bilmagan narsamiz, eshitmagan haqiqatimiz, tanimagan odamimiz qolmadi.
Biz hamma narsadan xabardormiz.
Avvallari bilmaganni googlega yozardik, 5minutdan yarim soatgacha vaqtimiz kerakli malumotni izlashga ketardi va biz shunisiga ham xursand edik. Keyinchalik endi chatgpt chiqdi va biz endi har narsada bilimdonmiz. Chatgpt bo'lsa bas.
Zamonamizning aksariyatini usti turli ranglarga bo'yalgan ammo ichi bo'm bo'sh ko'zaga o'xshataman.
Biror sohani mukammal bilmaydi, lekin har sohadan xabari bor, so'rasangiz o'sha sohada fan doktori, professor.
Avvalgilar bir ilmni o'rganish uchun avvalo ustoz izlagan. Ustozni qadrlab, har darsda qunt qilgan, ustoz ursa ham indamagan. Ota-onalar o'zi bolasini etib "go'shti sizniki, suyagi bizniki" deyishgan. Hozirchi? Bolasi borib "ustozim mani urdi" desa, ustozimiz aytgandek lozimini oq bayroq qilib ko'tarib keladi ayrim ota-onalar, bolamni urishga qanday haddi sig'di deb.
Natija?
Natijada bola ielts ga yetgulik ingliz tilini biladi xolos. Matematika yoddan chiqqan, jahon tarixi uyoqda tursin o'z tarixini bilmaydi. Hozir nechanchi asr desangiz, 14-asr deydi. "O'tkan kunlar" asarini kim yozgan desa Durdona Qurbonova deydi.
Biz ta'lim tizimini ayblashimiz kerakmas. Chunki o'sha talim tizimida o'qib katta bo'lgan ota-onamiz haligacha ingliz tilidan o'rgangan 50 ta so'zini yodda saqlagan, matematikadan misollarni ishlab, kimyodan savolingizga javob beradi. Ular biror fanni "nega kerak o'zi bu?" Deb o'rganishmagan.
Tibbiyotdan gapirsam "hammaning ham tibbiy savodi yo'q sizdek" dedi bir kishi. Nega? Hayot unikimi? Nega o'rganmaydi unda? ichayotgan dorisining tarkibini, nimaga qo'llanilishini o'qib chiqish uchun qanaqadir kursda o'qish shartmas. Qutisi ichida qo'llanmasi bor. Google, chatgpt bor. Zamonaviy xonadonda tug'ilish kerakmas, mening ham ota-onam SSSR odamlari. Rus tilini bilmayman deydi, YouTube ga kirib rus tili darslarini boshlashdan uni kim qaytarib turibdi?
"Eshakning yuki kamaysa, o'ynoqqa tushadi" degan maqol bor. Yani eshakning yuki kamaysa, dangasa bo'lib, kuchini behuda narsalarga sarflaydi.
Ota-onamiz bizga bergan tarbiyasini xato topib, bolamizga boshqacha tarbiya berishni istaymiz.
Bolamizga har gapida ho'p deb, hammasini muhayyo qilamiz. Yo'q demaymiz. Bolada hali tushunmaydi deymiz, lekin bola 70-80% narsani 3-5 yoshigacha qabul qilishini tushunmaymiz. Bolaga yo'q deyish uni cheklash emas, balki boriga qanoat qilishni o'rgatish ekanligini fahmlamaymiz.
Ota-onamiz, ustozlarimiz buni bilgan. Faqat tushuntirishni bilmagan. Chiroyli gap bilan tushuntirolmagan. Kimdir kaltak bilan, kimdir so'kish bilan tushuntirgan. Biz esa bu tarbiya usulini xato deb topib, endi qiynalib qolyapmiz.
* Bintu Malik