Yomon Gumon Nabiy sollallohu alayhi vasallam insonlarni qalbi tomonidan buzilishini bilar edilar. Shuning uchun ham sahobalarni turli buzuq xayollarga berilishdan qaytarganlar:
"Gumondan saqlaninglar, zero, yomon xayollar, shubhasiz, eng yolg‘on kalomlardir! Taxmin qilmang, josuslik qilmang, bir-biringiz bilan musobaqalashmang, bir-biringizga hasad qilmang, bir-biringizga jahl qilmang, dushmanlik qilmang. Ey odamlar, og‘a-ini bo‘linglar!".
Ibn Qayyim rohimahulloh ko‘pincha Abu Bakr ibn Ayyoshning bir gapini takrorlaydi:
"Abu Bakr va Umar roziyollohu anhumo sizdan ko‘p ro‘zasi va ko‘p namozi tufayli o‘zib ketmagan. Ular qalbidagi narsa bilan sizdan o‘zib ketgan!".
Insonlar haqida yomon gumon qilish qalbni eng ko‘p buzuvchi narsa hisoblanadi.
Ahli xabarlar rivoyat qilishlaricha, Ibrohim ibn Adham rohimahulloh bir kuni as'hoblari bilan o‘tirganida ular o‘tirgan joydan as'hoblaridan biri o‘tib qoladi. U bularga salom bermasdan o‘tib ketadi. Shunda Ibrohimning as'hoblaridan biri shunday deydi:
- Ko‘rdingizmi, u bizni ko‘rib turib salom bermasdan o‘tib ketdi?
Ibrohim rohimahulloh dedi:
- Ehtimol biror tashvishi bordir. Tashvishi bor insonning ko‘ziga hech narsa ko‘rinmaydi.
So‘ngra Ibrohim ibn Adham uning ortidan borib so‘radi:
- Senga nima bo‘ldi. Bizni ko‘rib turib salom bermasdan o‘tib ketding?!
U dedi:
- Xotinim tug‘ayotgan edi. Menda unga lozim bo‘ladigan narsalar yo‘q!
Ibrohim rohimahulloh o‘tirgan majlisiga qaytib borib as'hoblariga dedi:
- Bir emas, ikki gunoh qilibmiz. Biri yomon gumon qilganimiz bo‘lsa. Ikkinchisi uni muhtoj bo‘lgunicha tashlab qo‘yganimiz, holidan xabar olmaganimizdir!
So‘ngra Ibrohim ibn Adham rohimahulloh darrov uyiga bordi. Uyida ikki dinor puli bor ekan. Ularni olib bozorga bordi. Bozordan bir dinorga go‘sht, asal, yog‘ va un sotib oldi. So‘ngra darrov haligi as'hobinikiga bordi. Eshigini taqillatganida ichkaridan to‘lg‘oq azobidan qiynalayotgan ayolning "Kim u?", degan ovozi eshitildi. Ibrohim: "Eshik oldidagi narsalarni olinglar", deb qaytib ketdi.
Ayol eshikni ochdi. Oziq-ovqatlar ustida bir dinor pul ham turgan edi. Ayol narsalarni olib duo qildi:
"Allohim! Ibrohim ibn Adhamning bu kunini unutma!".
Bu dunyo shafqatsiz dunyodir. Har kuni insonlarni yanchadi. Birovning uyida ijarada turib ijara pulini topa olmaydiganlar qancha. O‘ziga lozim bo‘lgan bir quticha dorini sotib ololmaydiganlar qancha. O‘g‘lining shartnoma pulini to‘lay olmay yurgan otalar qancha. Qarzini to‘lash vaqti kelib to‘lashga pul topa olmay yurgan qarzdorlar qancha. Bunaqalar ko‘p...
Endi shunaqalar ko‘chada oldingizdan qovog‘ini uyib, salom bermasdan o‘tib ketsa malomat qilasizmi?
Ehtimol gardanidagi g‘am va qarz yuki og‘irlik qilib sizni ko‘rmagandir. Insonlar haqida yomon gumon qilmang.
Sizni uyiga chaqirmaydigan kishi baxil bo‘lmaydi. Ehtimol faqirligini, uyining nurayotganini sizga ko‘rsatgisi kelmayotgandir.
Biror bir munosabat bilan uyushtirgan ziyofatingizga kelmagan kishi ehtimol sizga sovg‘a olishga pul topa olmagandir...
Insonlarga rahmingiz kelsin!
@hasankhojaBlog
