The Stranger

​​Oxirgi marta Toshkent borganimda Zabarjad Media sovgʻasi bilan qaytdim – "Taxtlar oʻyini". Bu kitob va kino haqidagi qoʻshimcha maʼlumotlar kitobning oʻzidan katta. Hatto Wikipediada eng koʻp maqolalar shu kitob haqidaligini oʻqigandim.

Oʻzbek tilida ham uning ixlosmandlari bisyor. Tahliliy maqolalar tiqilib yotibdi. Biroq men mutolaani kitobning oʻzidan boshlashni maʼqul koʻrdim. Men bu kitob haqida uning mashhurligidan boshqa hech narsani bilmayman. Na yozilish tarixidan, na undagi ramzlardan, na ma'no-mazmunidan xabarim bor. Bu olamni oʻz koʻzim bilan koʻrib, oʻzim kashf qilmoqchiman.

Qaysidir asarning zoʻrligi haqida koʻp eshitsangiz mutolaa chogʻida sizga ham zoʻr tuyuladi koʻp hollarda. Unda qanday ramzlar borligi haqida oʻqisangiz sizga ham shunday ramzlar borday tuyuladi. Begona olamga birovning taassuroti bilan kirsangiz olamni uning koʻzi bilan koʻrasiz. Bu ba'zida asardagi asl mohiyatni koʻrishingizga toʻsqinlik qilishi ham mumkin.

Demak, boshladik.

​​Charlz Uilan – "Yalangʻoch iqtisodiyot"

Ochigʻi bu kitobdan ancha narsa oʻrganaman deb oʻylagandim. Shu bois dastlabki boblar yoqmasa ham oʻqishda davom etdim. Biroq sahifalar ilgarilagani sayin ham vaziyat oʻzgarmadi.

Muallif mavzudan mavzuga, misoldan misolga tinimsiz sakragan. Boblar orasidagi bogʻliqlik nari tursin, bir bob ichida ham matn oʻzaro bogʻlanmagan. Har bir bob juda uzun boʻlishiga qaramay oʻsha bobda tanlangan mavzu ochib berilmagan.

Iqtisodning ahamiyati, bozor iqtisodi, davlatning iqtisodga aralashuvi kabi mavzular haqida uzoq gapni choʻzadi muallif, biroq katta hajmli boblarda bitta ixcham maqoladagichalik ham maʼlumot bera olmaydi. Kitobdagi ba'zi xatboshilarni alohida ajratsa ma'no kasb etayotganday tuyuladi. Ammo toʻliq oʻqib chiqilganda chalkashliklar va gʻalizliklar koʻzga tashlanadi.

Ta'bir joiz boʻlsa, kitobni iqtisodiyot haqida emas, Amerika iqtisodiyoti haqida deyish mumkin. Faqat Amerikaning oʻziga xos boʻlgan masalalar juda koʻp. Deyarli butun kitob shunday misollardan iborat. Mamlakatning iqtisodiy va siyosiy hayotidagi mayda tafsilotlarga shu qadar koʻp oʻrin ajratilganki, ular siz uchun hech qanday maʼno kasb etmaydi. Hatto koʻp misollarni tushunmaysiz. Tushungan taqdiringizda ham sizga biror foyda bermaydi.

Xullas, iqtisodiyotga qiziqsangiz oʻqishingiz mumkin boʻlgan eng oxirgi kitob shu. Bu sohaga qiziqmasangiz oʻqib ham oʻtirmang.

Shuni ham aytib oʻtishim kerakki, Asaxiyning boshqa kitoblariga solishtirganda bunisida uslubiy va imloviy xatolar tez-tez koʻzga tashlanib turdi.

@salimov_blogi

​​Garchi hali oʻqilmagan yangi kitoblar bisyor boʻlsa-da gohida ilgari oʻqigan kitoblarimni qayta oʻqib turaman. Baʼzan undan yangi narsalar topsam, ba'zan oldingi fikrim oʻzgaradi. Jumladan, Stiven Kovining "Muvaffaqiyatli insonlarning yetti koʻnikmasi" kitobini ilk oʻqiganimda yoqqandi. Undagi ba'zi iqtiboslar tilimga oʻrnashgan. Biroq qayta mutolaada oldingiday zavq va manfaat olmadim. Shunday boʻlsa-da bu safar boshqa jihatlari eʼtiborimni tortdi.

Stiven Kovi boshqalar bilan munosabatimizni bankka depozit, ya'ni mablagʻ qoʻyishga oʻxshatadi. Siz bankka doimiy mablagʻ qoʻyib borsangiz, u koʻpayib boradi, ishonchli zaxirangiz vazifasini oʻtaydi, muhtoj boʻlganingizda undan foydalanishingiz mumkin. Depozit qoʻymasdan turib undan foydalana olmaysiz. Depozitingizni toʻliq ishlatib qoʻysangiz ham shunday.

Odamlar bilan munosabatimiz ham shunaqa. Kimgadir va'da bersak va uni bajarsak oʻsha kishining koʻngliga ishonch depozitini qoʻyamiz. Soʻzimizda qancha koʻp tursak bizga ishonchi shuncha ortadi. Xuddi shuning kabi, kimnidir sevishimiz, mehr berishimiz, yaxshi munosabatda boʻlishimiz, ishdagi mas'uliyatimiz va hokazolar ham insonlardagi hisob raqamimizga depozit boʻlib yigʻilaveradi.

Va bir kuni xato qilamiz. Qachondir va'damizda turolmay qolamiz, qachondir qoʻpollik qilib qoʻyamiz, qachondir xiyonat qilamiz, qachondir mas'uliyatdan qochamiz. Mana shu vaziyatda yigʻilgan depozitimiz kamayadi. Undan foydalanamiz. Kimdir xatomizni kechirishi uchun oʻsha insonning ishonchini koʻp bora oqlagan boʻlishimiz kerak.

Ishoning, mukammal inson yoʻq. Hamma xato qiladi. Sizni doim qadrlagan kishining oniy qoʻpolligini kechiring. Sizga doim rost gapirgan insonning kichik yolgʻonini kechiring. Hatto sizni mudom sevgan insonning xiyonatini kechirishni ham oʻylab koʻring. Qachonki uning sizdagi depoziti katta boʻlsa.

Ba'zilar depozitga hech narsa qoʻymay turib undan foydalanmoqchi boʻladi. Ba'zilar qayta-qayta xato qilib bor-yoʻq yiqqanini sovurib yuboradi. Ba'zilar uni hammadan koʻp sevib kelgan insonining bitta xatosini kechirmaydi. Ba'zilar esa unga zarra qadar mehr va ishonch bermagan kishiga qayta-qayta imkon beradi.

Hayot matematik qoidalar asosida ishlaydi. Hisobga nomuvofiq hamma narsa kun kelib boshi berk koʻchaga kirib qoladi. Samimiy va halim boʻling. Kimningdir sizda depoziti – haqqi boʻlsa undan foydalanishiga izn bering. Sizga ishonish mumkin boʻlsin. Ishonchli boʻlish sevimli boʻlishdan koʻra yuksakroqdir. Oʻylashimcha, uzoq muddatli munosabat mobaynida ishonchli boʻlish sevimli boʻlish degani hamdir.

@salimov_blogi

​​Ancha yil oldin Robin Sharmaning "Oʻlsang, kim yigʻlaydi?" kitobini oʻqib chiqqandim. Bu turdagi kitoblar koʻp hollarda yoqmasdi, lekin shunisi yoqqani aniq esimda. Muallif hayotni sal boʻlsada yengillatadigan koʻplab tavsiyalarni yozgan. Shulardan biri qoʻngʻiroqlarga darhol javob bermaslik.

Men har doim aloqadaman. Doʻstlarim, tanishlarim biladi, raqamim kimdadir boʻlsa u men bilan birinchi urinishdayoq bogʻlana oladi. Bu jihatimni fazilat deb bilardim hatto. Faoliyat doiram kengaygach esa qoʻngʻiroq qiladiganlar soni koʻpaydi. Natijada bora-bora bu "fazilatim" zararimga ishlay boshladi.

Birov boshqa bir kishi bilan shunchaki suhbatlashish uchun qoʻngʻiroq qilmay qoʻydi. Koʻp holda telefonning yashil tugmasini bosganimda biror muammo yoki hal qilinishi kerak boʻlgan masala bilan yuzlashaman. Men kitob oʻqiyotgan boʻlishim, kino koʻrayotgan boʻlishim, oilam davrasida boʻlishim, ishlayotgan boʻlishim mumkin, qoʻngʻiroqdan soʻng esa boyagi konsentratsiyam va halovatim yoʻqoladi. Bu kayfiyatim va ish samaradorligimga ta'sir qiladi.

Shunda Robin Sharmaning gaplari yodimga tushdi:
"Telefon sizga xizmat qilishi lozim, sizga qoʻngʻiroq qilayotganlarga emas".

Men tanigan ba'zilarning telefoni mudom ovozsiz rejimda turardi. Koʻpincha oʻchirib ham qoʻyishardi. Bir ishim tushib qoʻngʻiroq qilganimda tusholmay xunob boʻlardim. Ba'zi odamlar esa keyinchalik qaytib qoʻngʻiroq ham qilishmasdi. Buni hurmatsizlik deb bilardim. Endi tushunyapmanki, toʻgʻri qilishgan ekan. Zimmadagi vazifa kengayib, hayot murakkablashib borgani sari endi hamma narsaga ulgurishga urinmaslik kerak. Oʻzimiz uchun ajratgan vaqtimizda birov tinchimizni buzishiga yoʻl qoʻymasligimiz kerak.

Yaqinda umrimda qilmagan ishimni qildim: telefonimni ovozsiz rejimga oʻtkazdim. Qachon bekor boʻlsamgina unga qaradim. Va shuni tushundimki, qoʻngʻiroqlarni oʻtkazib yuborish fojia emas ekan. Deyarli barcha suhbatlarni keyinga surish mumkin ekan. Ba'zi qoʻngʻiroqlar muhim boʻlishi mumkin. Lekin muhim qoʻngʻiroqni kutib mudom sergak turish kishini charchatadi.

Xullas, Robin Sharmaning tavsiyasini oʻqiganimda unga amal qilishga ehtiyojim yoʻq edi. Biroq shuncha yil oʻtgandan soʻng kerak vaziyatda oʻsha tavsiya asqatdi. Kitoblar shunisi bilan ham goʻzal. Undan olgan narsangiz qachon va qayerda kerak boʻlishini bilmaysiz.

@salimov_blogi

​​Mohira Eshpoʻlatova – "Olov raqsi"

Bir nechtagina hikoyadan iborat kichkina kitobchani ortiqcha kutuvlarsiz boshladim. Lekin dastlabki sahifalardanoq oʻziga maftun qildi.

Boshqa zamondosh ijodkorlardan farqli ravishda Mohiraning yozganlarida zoʻriqish yoʻq. U nimalarnidir aytish uchun chiranmaydi, dudmal yoki oʻta jimjimador soʻzlardan foydalanmaydi, voqealar rivoji bilan oʻquvchini qiziqtirishga urinmaydi. Yozganlari miyada va koʻngilda pishib yetilgani uchun qogʻozga oʻta samimiy tarzda toʻkilgani sezilib turadi.

Ifodadagi soddalik va ravonlik bilan birga hikoyalarda ramzlardan foydalaniladi. Muallif fikrlarini publitsistik tarzda taq etib aytib qoʻymaydi, ramzlar orqali beradi. Shuningdek, hayot, tabiat, odamlarga doir nozik ta'riflar borki, bu muallif hayotni ijodkorona nigohlar bilan kuzata olganini anglatadi.

Har bir hikoyani alohida tahlil qilish mumkin. Lekin ularning kishida uygʻotuvchi taassuroti eʼtiborimni koʻproq tortdi. Bahorning soʻlim oqshomida botayotgan quyoshga yuzingizni tutib turganingizdagi sokinlikni va namozshomgi bevaqt uyqudan uygʻongandagi mavhum va yoqimsiz boʻshliq hissini beradi Mohiraning hikoyalari.

Yaxshi yoziqlarni koʻproq oʻqigisi keladi kishi. Lekin bu kitobcha juda kichik. Xuddi sohibjamol qiz bir nigoh tashlab qochib qolganday boʻldi men uchun. Mohiraning koʻproq yozishini xohlardim.

@salimov_blogi

​​"Taxtlar oʻyini" nihoyat chiqyapti. Oʻylab qarasam, men hatto oʻzim tarjima qilgan kitoblarning nashr jarayonidan ham bunchalik boxabar boʻlmagan ekanman.

Yarim yildan ziyod, ehtimol deyarli bir yildan beri Zabarjad Media shu asar bilan band. Tarjima jarayoni, undagi qahramonlar va joy nomlarini oʻgirish, asar ruhini saqlab qolish, izchillikni qoʻldan boy bermaslik, tahrir, tashih, mualliflik huquqini olish, tarjimon va muallifga haq toʻlash... Muqova dizaynini qilish, qilinganlari orasidan maʼqulini tanlash ham oson kechmagan. Bu kitobga koʻp mablagʻ, koʻp vaqt, koʻp mehnat ketdi. Kitobni qoʻlingizga olganda buni siz ham his qilasiz.

Bizning avlod Harry Potter bilan ulgʻaydi. Uning maktabi, doʻstlari, sarguzashtlari qadrdon boʻlib qolgan. Hamon kitoblarini qayta oʻqiyman, filmlarini koʻraman. Kim uchundir Narniya, kim uchundir Hobbitlar shunday. Yangi avlod uchun "Taxtlar oʻyini" qadrli. Uning muxlislari oʻziga xos bir jamiyat sifatida shakllanib ulgurgan. Ularning oʻz dunyosi, qahramonlari, jargoni bor. Bunda kitob asosida ishlangan serialning ham ulushi katta.

Agar hali serialini koʻrmagan boʻlsangiz tabriklayman. Birinchi boʻlib kitobini oʻqishga hech narsa yetmaydi. Agar serial ishqibozi boʻlsangiz yangi dunyoni kashf etishga tayyor turing. Chunki kino sizga hamma narsani tayyor holda beradi, hammasini film ijodkorlarining koʻzi bilan koʻrasiz. Kitobda esa bepoyon olam yastanib yotibdi. Uni hamma oʻz koʻzi bilan koʻrmogʻi kerak.

Sanoqli kunlar qoldi. Qish kelayotir...

@salimov_blogi

​​Hammamiz har kuni pul sarflaymiz va shu orqali kimningdir boyib ketishiga xizmat qilamiz.

Devid Bax, Jon Devid Mann – "Latte omili"

Bu kitobning mutolaasi bir doʻstimning muammolaridan xabar topishim bilan bir vaqtga toʻgʻri keldi. Ancha qarzga botib qolibdi. Mana shu kitobni oʻqisa va amal qilsa shunday boʻlmasmidi deb oʻylab qoldim. Kitobdagilar bir qarashda juda oddiyday tuyuladi. Biroq uning oddiyligi ish berishiga toʻsqinlik qilmaydi. Insonning hayotini odatda juda oddiy gʻoyalar oʻzgartiradi.

Misol uchun maktabni zoʻrgʻa tamomlagan oʻsha doʻstim bundan besh-olti yil burun, hali oliy maʼlumotli oʻqituvchilar 2 million ham oylik olmaydigan paytlarda 5-6 million oylik olardi. Maʼlumot uchun, oʻsha paytlarda qishloq joyda ikki million oylikka bemalol roʻzgʻor qilish mumkin edi. Olti yil davomida har oy 1 milliondan pulni jamgʻarib borsa hozir qoʻlida 72 million puli boʻlardi.

Biroq koʻpchilikka bu imkonsizday tuyuladi. Chunki bizning xarajatlarimiz daromadlarimizga muvofiq oʻsib boradi. Qancha koʻp pul topsak shuncha koʻp sarflay boshlaymiz. Xarajatimiz daromadimizdan oshganida esa har oy maosh olishimizga qaramay qarzga botamiz. Kishi bir qarzga botsa undan chiqishi qiyin boʻladi.

Albatta, deyarli barcha qachondir boyib ketaman deb oʻylaydi. Birdaniga katta biznes boshlash, lotereyadan yutish, xazina topib olish, qizlar boy erga tegvolish kabi yoʻllar bilan toʻkin hayotni umid qilaveradi. Biroq statistikaga yoki yon-atrofimizga qarasak odamlarning deyarli barchasi maoshdan maoshgacha ishlashini koʻrasiz. Kimdir 2 million oladi, kimdir esa 20 million. Biroq jamgʻarishni bilmasa 2 million va 20 million oladigan kishi oʻrtasida farq yoʻq. Chunki kun kelib ishsiz qolsa ikkisining ham qoʻlida hech vaqo qolmaydi.

Haqiqatga tik qarab, koʻpchilik baribir maoshga yashashini hisobga olsak, bu kitobni hamma oʻqib chiqishi kerak. Undagi oddiy haqiqatlarni anglab, amalga tadbiq qilsa oʻrtacha maosh bilan ham kun kelib bemalol erkin va boy boʻlish mumkin. Hatto boylikka qiziqmasangiz ham oʻzi nima uchun va kim uchun ishlayapman, mehnatim evaziga arzirli narsa olyapmanmi kabi savollar bilan toʻqnashasiz. Boylik bu eng qimmat mashinada yurib, eng qimmat kiyimlarni kiyish, eng qimmat joylarda ovqatlanish emas. Boylik bu erkinlik. Misol uchun siz bir kuni tongda uygʻongach ishga borgingiz kelmasa, shartta oilangizni olib bir oyga xorijga ketolmasangiz yoki uyda bir oy oyoqni choʻzib yotolmasangiz yillar davomida nega va kim uchun ishladingiz? Sizga maosh berayotgan odam yoki tashkilotni boy qilish uchunmi? Butun umr ishlab ham qariganda pensiyaga yoki farzandining qoʻliga qarab qolganlar kammi atrofingizda?

Jamgʻarish bu oʻzingizni toʻrt yoqdan siqish emas. Shunchaki siz uchun eng muhimlari nimaligini aniqlab olishingiz va faqat shularga pul sarflashingiz kerak. Odamlarning koʻpi aslida oʻziga kerak boʻlmagan narsalarni sotib olish uchun oʻzlari yoqtirmaydigan ishlarda ishlashadi. Oddiy haqiqatlarni sodda tilda tushuntirgani va amalda qoʻllasa real foyda beradigan usullarni taklif qilgani uchun bu kitobni hammaga tavsiya qilsa boʻladi. Kitobda bosh qahramon sifatida ayol kishi tanlangani bejiz emas, zero ayol kishi uchun moliyaviy erkinlik juda muhim. Keyingi post shu haqida boʻladi.

@salimov_blogi

​​Daniel Glattauer – "Shimol shamoli shashti"

Internetdagi virtual hayot real hayotga katta ta'sir qildi. Biz u yerda oʻzimiz uchun oʻzga bir olam yaratdik. Doʻstlar orttirdik. Hatto kimnidir sevib qoldik. Kimningdir profili, uning satrlari biz uchun aziz boʻlib qoldi.

Virtual olam ichimizda pinhon yotgan narsalarni yuzaga chiqarish imkonini berdi. Hislarimizni, kechinmalarimizni oʻn yillik tanishimizga yoki oila a'zolarimizga emas, yaqindagina yozisha boshlagan, tom maʼnoda kimligini bilmagan kishimizga aytishni maʼqul koʻrdik. Shu darajadaki, koʻp holda virtual tanishimiz yonimizdagi odamdan koʻra bizni yaxshiroq tushunadiganday tuyildi. Va ba'zida haqiqatan ham shunday boʻldi.

"Shimol shamoli shashti" hali instagram, telegram kabi qulay vositalar chiqmagan, onlayn munosabatlar faqat email almashishdan iborat boʻlgan davrdagi virtual muhabbat haqida hikoya qiladi. Oʻz davrida bu asar katta shov-shuv koʻtarib, sevib oʻqilgan. Chunki bu insoniyat oldidagi yangi hodisa – virtual hayotga diqqat qaratgan ilk asarlardan edi va sogʻlom zamin ustiga qurilgandi. Mutolaa chogʻida muallif inson psixologiyasini va virtual munosabatlarni puxta oʻrganganini sezasiz.

Klassik adabiyotda goʻzal maktublarsiz muhabbat asl muhabbat hisoblanmaydi. Verterning maktublari, Oneginning maktublari oʻzga bir olam. Mazkur asar esa onlayn maktublardan iborat. Unda muallif izohi umuman yoʻq. Xuddi ikki kishining oʻzaro yozishmalarini nashr qilib yuborganday.

Biroq ularning yozishmalari biznikilarga oʻxshamaydi. Ruhsiz, qisqa, emojilar bilan bejalgan shaklda emas ular. Xuddi klassik adabiyotdagi maktublar kabi serjilo, batafsil, samimiy, magʻzi toʻq. Butun asarni bir nafasda oʻqib chiqasiz. Bundan yetti-sakkiz yil burun birinchi nashrini oʻqib chiqqandim. Qayta nashr qilinganidan xursand boʻlib tezda yana oʻqib chiqdim. Tavsiya qilaman.

@salimov_blogi

​​Anna Dostoyevskaya – "Xotiralar"

Dostoyevskiy daho ijodkor, hassos qalb egasi, samimiy inson va noshud er boʻlgan. Ha, har qanday davrdagi har qanday ayol Dostoyevskiy kabi erkakni noshudlikda ayblagan boʻlardi. Faqat Annadan tashqari.

Dostoyevskiyning tutqanoq kasali bor edi. Kasali xuruj qilsa ogʻir shaklda xuruj qilardi. Shu darajadaki, hamma qoʻrqib qochib ketardi. Har qanday xursandchilik yoki xafagarchilik tutqanoq tutishiga sabab boʻlishi mumkin edi. Shu bois Anna uni har qanday hayajonli vaziyatlardan himoya qilishga urinardi.

Dostoyevskiy moliyaviy masalalarni va roʻzgʻorni umuman tushunmasdi. Shu qadar ishonuvchan ediki, u umrining oxirigacha aslida oʻzi olmagan qarzlarni toʻlab yashagan. Anna va Dostoyevskiy har doim moliyaviy tang ahvolda yashashgan. Odamlar tinmay qarzlarini soʻrab xunob qilishgan.

Dostoyevskiy oʻta rashkchi edi. Annaning biror erkak bilan, hatto ancha yosh yigitchalar bilan ham salom-alik qilishidan tutaqib ketardi. Erining bu odatini bilganidan soʻng Anna jamiyatga qoʻshilmay yashadi. Sodda va halim Dostoyevskiyni davralarda koʻp mazax qilishardi. Erini shunday vaziyatlardan himoya qilish uchun Anna keyinchalik Dostoyevskiy bilan jamiyatga qoʻshildi, biroq barcha erkak bilan oʻta sovuq va quruq muomalada boʻldi.

Dostoyevskiy qimorga oʻch edi, biroq hech qachon yutolmasdi. U bor pulini yutkazib uyga boʻm-boʻsh qoʻl bilan kelar va Annadan yana pul olib uni ham yutkazardi. Anna to uning oʻzi bas qilmaguncha erining rayini qaytarmasdi. Hatto Dostoyevskiy tushkunlikda yurganida uni qimor oʻynab, koʻnglini yozib kelishga undardi.

U Dostoyevskiyni bolasiday asrab-avaylardi. Biroq buni Dostoyevskiyning oʻziga sezdirmagan holda qilardi. U uchun barcha muammolarni hal qilardi. Uni har qanday koʻngilsizliklardan himoya qilardi. Anna butun hayotini eriga bagʻishladi va uni baxtli qildi. Dostoyevskiy baxtsiz kimsa edi. Jamiyat uni yo itqitib tashlardi, yo xoʻrlardi. Agar hayotiga Anna kirmasa Dostoyevskiy bu dunyoda roʻshnolik koʻrmay oʻtardi. U biz bilgan Dostoyevskiy boʻla olmasdi.

Kitobni oʻqir ekanman, Dostoyevskiy shaxsiyatidan koʻra Annaning shaxsiyati koʻproq oʻziga tortdi. Chunki men Dostoyevskiyni tanirdim, bilardim. Uning asarlarini oʻqigan kishi bu satrlar muallifi qanchalar hassos, baxtsiz va ojiz, shu bilan birga toza qalbli, samimiy, mehribon inson ekanligini anglaydi. Uning barcha kamchiliklariga qaramay ezgu jihatlarini aynan Anna koʻra olgandi. Shu bois erini sevardi, uni hammadan ustun koʻrardi. Hatto uning oʻlimidan soʻng ham hayotini erining asarlarini nashr qildirish va xotirasini abadiylashtirishga bagʻishladi.

Anna xotiralarni juda ravon tilda yozib qoldirgan. Uning har bir satridan eriga nisbatan hurmat-izzati, ixlosi, muxlisligi, maftunligi sezilib turadi:

Men Fyodor Mixaylovichni oʻz doiramda uchratgan boshqa erkaklar bilan solishtirardim. Ular bilan suhbatlar oʻta joʻn va arzimas koʻrinar, sevimli yozuvchimning fikrlari esa hamisha asl va yangi edi.


Tanishuvlarining boshidagi mana shu taassuroti butun umr yoʻqolmadi. Yanada kuchaydi. U Dostoyevskiyni qanchalar daho inson ekanligini anglab yetdi va umrini uning dahosini yuzaga chiqarishga sarfladi. Bugun biz Dostoyevskiyning eng yaxshi asarlarini oʻqir ekanmiz, bu uchun Annadan behad qarzdormiz.

@salimov_blogi